Για επικίνδυνα μέτρα της κυβέρνησης, τα οποία μπορεί να αποβούν εις βάρος των μεταναστών που έχουν πραγματική ανάγκη ασύλου κάνει λόγο ο επικεφαλής της Υπάτης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες κ. Γιώργος Τσαρμπόπουλος.

Όπως επισημαίνει, οι επιχειρήσεις- «σκούπα» δεν πρόκειται να φέρουν αποτέλεσμα, ενώ τονίζει ότι τα περισσότερα κέντρα κράτησης στην Ελλάδα είναι εκτός προδιαγραφών για την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.


Πώς κρίνετε τα πρόσφατα μέτρα για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης;

Κινούνται στη λογική επικίνδυνων γενικεύσεων. Δεν μπορούμε να μιλάμε συλλήβδην για «παράνομους» μετανάστες. Ανάμεσά τους υπάρχουν πολλοί που έχουν ανάγκη προστασίας και για τους οποίους η Πολιτεία έχει υποχρεώσεις και δεσμεύσεις.

Να αυξηθούν τα αστυνομικά μέτρα;

Για τους διακινητές και τα κυκλώματα, ναι! Το πρόβλημα πάντως δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο κατασταλτικά. Τα αυστηρότερα μέτρα ελέγχου των συνόρων πρέπει να συνοδεύονται από τη δημιουργία δομών υποδοχής.

Οι επιχειρήσεις- «σκούπα» θα φέρουν αποτέλεσμα;

Η κράτηση δεν είναι δυνατή για χιλιάδες «άτυπους» μετανάστες.

Τι μπορεί να γίνει για τις συνοικίες όπου υπάρχει συσσώρευση μεταναστών;

Κατ΄ αρχήν, να προωθηθούν σε ειδικές δομές φιλοξενίας όσοι το δικαιούνται ρητά από τον νόμο: αιτούντες άσυλο και ασυνόδευτοι ανήλικοι. Σήμερα εκατοντάδες δικαιούχοι είναι άστεγοι. Γενικότερα, χρειάζεται σχεδιασμός για στέγαση, ανεξάρτητα από τη λογική «νόμιμος- παράνομος».

Η «μάχη» του Αγίου Παντελεήμονος θα εξαπλωθεί και σε άλλες περιοχές;

Θέλω να ελπίζω πως όχι. Πώς θα αποτραπεί αυτό το φαινόμενο;

Με απομόνωση των ακραίων αντιδράσεων, που απλά μεταθέτουν το πρόβλημα. Με διάλογο κυβέρνησης και κομμάτων, πρωτοβουλίες του δήμου, διαβούλευση και με τις οργανώσεις μεταναστών και προσφύγων.

Συμφωνείτε με τη μετατροπή στρατοπέδων σε κέντρα υποδοχής;

Άλλο δομές υποδοχής και άλλο κέντρα διοικητικής κράτησης στα οποία μεταφέρονται οι αλλοδαποί εν όψει απέλασης. Δεν αρκεί να μετατραπούν ορισμένες εγκαταστάσεις σε κέντρα κράτησης για να στηθούν δομές υποδοχής.

Μπορεί η Ελλάδα να αντιμετωπίσει μόνη της το πρόβλημα;

Όχι. Η γνώμη σας για τη στάση της Ε.Ε…

Αποφεύγει να θεσμοθετήσει μηχανισμούς και πρακτικές για μια δικαιότερη κατανομή ευθυνών μεταξύ όλων των μελών της.

Πόσοι μετανάστες εισέρχονται στην Ελλάδα ετησίως;

Το 2008 συνελήφθησαν για «μη νόμιμη είσοδο και παραμονή» 146.337 αλλοδαποί. Υπάρχουν προφανώς και άλλοι που δεν συνελήφθησαν. Από την άλλη, ένας άγνωστος αριθμός συλληφθέντων βρισκόταν ήδη στη χώρα. Τα επίσημα στοιχεία χρειάζονται περαιτέρω ανάλυση.

Πόσοι καταλήγουν στα ήδη υπάρχοντα

κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας;

Όλοι όσοι εισέρχονται χωρίς έγγραφα, κρατούνται μέχρι 3 μήνες στα κέντρα διοικητικής κράτησης. Όσοι ζητήσουν άσυλο, προωθούνται σε ανοιχτά κέντρα φιλοξενίας, που είναι πολύ λιγότερα των αναγκών.

Η κατάσταση αυτών των κέντρων…

Τα περισσότερα δεν πληρούν τις βασικές προδιαγραφές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εξαίρεση αποτελούν τα νέα κέντρα της Σάμου και του Έβρου (Φυλάκιο), που όμως αντιμετωπίζουν προβλήματα συνωστισμού.

Πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα στις υποδομές υποδοχής;

Δομές υποδοχής στα σημεία εισόδου σημαίνει υπηρεσίες και εξειδικευμένο προσωπικό που να εξασφαλίζουν εντοπισμό των ατόμων που δικαιούνται προστασίας, καταγραφή των αναγκών τους, ενημέρωση για τα δικαιώματα και υποχρεώσεις τους, διευκόλυνσή τους στο άσυλο κ.ά.

Οι αιτούντες άσυλο είναι κατά τη γνώμη σας λιγότεροι από αυτούς που πραγματικά χρήζουν ασύλου;

Αυτοί που δικαιούνται άσυλο είναι λιγότεροι από αυτούς που το ζητούν. Και αυτοί που το ζητούν, δεν είναι όλοι πρόσφυγες που πραγματικά το δικαιούνται.

Γιατί δεν αιτούνται άσυλο όλοι όσοι το χρειάζονται;

Γιατί δεν είχαν σωστή ενημέρωση και νομική συνδρομή, ιδίως στα σύνορα, γιατί δεν κατάφεραν να υποβάλουν το αίτημά τους αν και εξέφρασαν σχετική επιθυμία ή γιατί δεν εμπιστεύονται το προβληματικότατο σύστημα ασύλου στην Ελλάδα.

Τα προβλήματα του ελληνικού συστήματος παροχής ασύλου…

Ο πρώτος βαθμός εξέτασης και απόφασης είναι αναξιόπιστος, με ποσοστά χορήγησης ασύλου σχεδόν μηδενικά. Δεν καταγράφονται αμέσως όλα τα αιτήματα, ενώ πολλοί είναι αυτοί που χάνουν το δικαίωμα προσφυγής. Ο χρόνος εξέτασης είναι υπερβολικά αργός και στο διάστημά του πολλοί αιτούντες άσυλο παραμένουν άστεγοι.

Πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν οι δημόσιοι λειτουργοί που εκμεταλλεύονται τους μετανάστες;

Με όλη την αυστηρότητα του νόμου.

Υπάρχουν κυκλώματα δικηγόρων που εμπλέκονται;

Πάντα υπάρχουν κυκλώματα που εκμεταλλεύονται την ανθρώπινη ανάγκη και δυστυχία.

Οι πιο συχνές καταγγελίες που δέχεστε από μετανάστες;

Καθυστέρηση στην εκδίκαση των αιτημάτων τους για άσυλο, έλλειψη στέγης και κοινωνικών παροχών, «άτυπες επαναπροωθήσεις» στην Τουρκία μέσω του ποταμού Έβρου, περιστατικά κακομεταχείρισης.

Τι ενέργειες κάνετε;

Ανάλογα: έγγραφα διαβήματα στις αρχές, προσπάθειες ad hoc επίλυσης, όπου αυτό είναι δυνατόν, και κυρίως προώθηση των περιπτώσεων προς τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που στηρίζουν νομικά ή κοινωνικά το κάθε αίτημα, σε συνεννόηση μαζί τους.