Ελάχιστες είναι πιθανότητες ο Κώστας Καραμανλής να μετατρέψει τη μεγάλη κρίση σε μεγάλη ευκαιρία. Και εάν αυτό συμβεί θα οφείλεται στα παιδαριώδη λάθη των αντιπάλων του. Όσο για τον Γιώργο Παπανδρέου, εάν δεν καταφέρει να ανάψει φώτα πορείας για να βγει η χώρα από την καταιγίδα, τότε η «αλλαγή σκυτάλης» δεν θα πάει μακριά. Είναι οι προφητείες του Μίμη Ανδρουλάκη, ο οποίος μπαίνει στον πειρασμό να κάνει προβλέψεις για τα πρόσωπα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα καθορίσουν τη ζωή μας το 2009.
Οι παγίδες του «πραγματισμού»
«Είμαι πραγματιστής», ισχυρίζεται. Καλύτερα από δογματικός, αλλά αυτή η θέση δεν είναι απαλλαγμένη από κινδύνους. Μπορεί να χάσεις τον δρόμο σου στο αποσπασματικό «βλέποντας- κάνοντας», «τι δουλεύει τι δεν δουλεύει» σε μια εποχή που χρειάζεται κατευθυντήρια αρχή για να ανασχηματίσεις τη χώρα σου και τον κόσμο. Κυβερνώ σημαίνει κάνω επιλογές. Ο πραγματισμός σου έφτασε στα άκρα την υπόδειξη του Λίνκολν να αναθέτεις τη διακυβέρνησή σου στους αντιπάλους. Στο οικονομικό σου επιτελείο είναι οι εμβληματικές φυσιογνωμίες της απορρύθμισης του πιστωτικού συστήματος της περιόδου Ρίγκαν- Κλίντον και της διπλής φούσκας. Την εξωτερική πολιτική και την άμυνα την εκχώρησες στους θιασώτες του πολέμου στο Ιράκ. Σύντομα θα ξέρουμε αν είσαι ένας πανούργος και μεγαλοφυής Λίνκολν του 21ου αιώνα ή ένας έγχρωμος Κάρτερ μιας χρήσεως που ήθελε να τα έχει με όλους καλά.
Έπεσε στον λάκκο
Ένας χωρικός θα του έλεγε «κατούρησες στη θάλασσα, το βρήκες στο αλάτι». Ένας Κινέζος, «έπεσες στον λάκκο και συνέχιζες να σκάβεις». Η αποτυχία του όμως είναι ευρύτερα αποτυχία ενός πολιτικού προσωπικού αλλά και ακαδημαϊκού, τεχνοκρατικού, επιχειρηματικού και τραπεζικού που διαμορφώθηκε σε μια μακρόχρονη περίοδο σταθερής ανόδου, στερείται τη «βαθιά μνήμη» των κρίσεων του καπιταλισμού και πανικόβλητο ανακαλύπτει ότι τα κλισέ δεν είναι λειτουργικά καθώς η παλίρροια του άφθονου και φθηνού χρήματος υποχωρεί, αποκαλύπτει ποιοι κολυμπούσαν τόσο καιρό ξεβράκωτοι και διαψεύδει τον παράλογο εφησυχασμό τους ότι η ομπρέλα του ευρώ κάνει ανώδυνη και ξεπερασμένη την ιστορία «δημόσιο χρέος».
Ούτε Ηλέκτρα ούτε Ιφιγένεια
Πρόσωπο «Νo Drama», ούτε Ηλέκτρα ούτε Ιφιγένεια, το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να ταυτιστεί με την Ερμία στο «Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας» που αρνείται να διαλέξει ο γονιός της για λογαριασμό της και δηλώνει «θα ήθελα ο πατέρας μου να κοιτάζει με τα δικά μου μάτια». Μπορεί βάσιμα να διεκδικήσει την ηγεσία της εφόσον υπερβεί την αμφιθυμία της κοινωνίας προς τους γόνους των μεγάλων πολιτικών οικογενειών που από τη μια τους προικίζει εύκολα και από την άλλη μπορεί ξαφνικά να τους ξηλώσει με φθόνο τα γαλόνια και να τους θεωρήσει ενοχοποιημένους σωσίες.
Οι μπαταρίες αδειάζουν
Ο ανασχηματισμός δεν τον αναδεικνύει σε Γουλιέλμο Τέλο. Η στομφώδης παράστασή του έχει φθάσει σ΄ εκείνη τη στιγμή όπου η αγωνία είναι μόνο για το ποιο φτάρνισμα θα τη μετατρέψει οριστικά σε αξιοθρήνητη κωμωδία παρεξηγήσεων. Έχει προσεγγίσει εκείνο το οριακό σημείο στροφής όπου οι «μπαταρίες» αδειάζουν, οι χρήσιμες ιδέες πέφτουν σε ανυποληψία, η δύναμη και θέληση παραλύουν, οι εφεδρείες εξαντλούνται, οι πρωτοβουλίες, οι ανασχηματισμοί και τα «νέα» πρόσωπα καίγονται. Το «σύνδρομο της κλεψύδρας» θα μεγεθύνει τον εσωτερικό φόβο του καθώς ο χρόνος θα τρέχει εναντίον του και μαζί του το άγχος για τον τελευταίο κόκκο της άμμου. Η κυβέρνησή του με τον ανασχηματισμό περιγράφεται με τη φράση των χωρικών «τού σηκώνεται του γαϊδάρου όταν ψοφάει». Η λεπτή ζώνη του χρόνου όπου τα πράγματα θα φαίνεται ότι βελτιώνονται προσωρινά πριν γίνουν πολύ πολύ χειρότερα, δύσκολα προσφέρεται για timing εκλογών. Οι πιθανότητες μιας νεκρανάστασης με τη μετατροπή της μεγάλης κρίσης σε ευκαιρία του, είναι πολύ μικρές και θα οφείλονται σε μη προβλέψιμα παιδαριώδη σφάλματα των αντιπάλων του.
Το στοίχημα για ένα νέο 1909
Μέσα στο 2009 καλείται να απαντήσει πειστικά «Εγώ!- Εμείς!» στο κρίσιμο ερώτημα που θέτει η ιστορία εν μέσω της κρίσης: Υπάρχει κάποιος που μέσα στην ανασφάλεια, τη σύγχυση και τον πανικό είναι σε θέση να πιάσει δυνατά το τιμόνι, να πει «τι να κάνουμε», να έχει ξεκαθαρίσει την εσωτερική του πυξίδα, να εμπνεύσει σιγουριά και εμπιστοσύνη, να κάνει το έθνος να πιστέψει ξανά στον εαυτό του και να ανανεώσει τον στόχο του δίχως να του καλλιεργήσει αβάσιμες προσδοκίες, να κινητοποιήσει όλες τις δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας, να «κρεμάσει» αν χρειαστεί και μερικούς ασύδοτους για παραδειγματισμό, να περάσει πάνω από διαχωριστικές γραμμές, να σπάσει τις γραμμές «ανεφοδιασμού» του αντιπάλου, να παρατάξει με αξιοκρατία ένα επιτελείο αποφασισμένο, με ιδέες, στρατηγική και τακτική και να ανάψει φώτα πορείας για να βγούμε από την καταιγίδα; Αν έστω και μια στιγμή υποθέσουμε ότι το 2009 είναι απλώς μια χρονιά αλλαγής σκυτάλης, δεν θα πάμε μακριά. Θα καταγραφούμε σαν ένα σκορποχώρι κορεσμένων επαγγελματιών που σιδέρωναν τα κουστουμάκια τους ενώ η Ελλάδα απαιτούσε ένα νέο και ασφαλώς πολύ διαφορετικό «1909».
Η παλιά «ουλή» ως νέα ευκαιρία
«Ο άνθρωπος που ήθελε να γίνει βασιλιάς» είναι ο τίτλος του κεφαλαίου για τον Γκόρντον Μπράουν στο δικό μου «Ζητούνται Αλχημιστές». Τελικά ο Γκόρντον τα κατάφερε. Αν ο Βαγγέλης, όπως το θεωρώ βέβαιο, κατακτήσει μέσα στο 2009 το ίδιο δάμασμα ψυχής με τον Σκωτσέζο στη στήριξη του Παπανδρέου, αν νιώσει ότι η «ουλή» που απέκτησε μπορεί να τον κάνει πιο οικείο πρόσωπο, αν δεν αφεθεί στο εσωτερικό πένθος για τη χαμένη ευκαιρία και ενεργοποιήσει όλο το ταλέντο, την ευστροφία και το χιούμορ του, τότε θα βρεθεί στο μέλλον καλύτερα τοποθετημένος στη «δεύτερη αναπήδηση της μπάλας» και θα συγχρονίσει με επιτυχία το εσωτερικό του κάλεσμα με το κάλεσμα της προοδευτικής παράταξης.
Η κρίση δεν σηκώνει αμλετικά διλήμματα
Να κάνει ή όχι πρόωρες εκλογές τώρα που ισοφάρισε το παιχνίδι και κάλυψε το έλλειμμα γοητείας του με το πλεόνασμα της σοβαρότητάς του; Αλίμονο αν ο Μπράουν επιστρέψει στην αμλετική του αναποφασιστικότητα! Τώρα θα του φαίνεται πολύ νωρίς- «Άσε να βγάλω την άνοιξη στο Λονδίνο, σαν οικοδεσπότης του G20, φωτογραφίες με τον Ομπάμα», «άσε να έρθει η ανάκαμψη στο δεύτερο εξάμηνο του 2009»… Αύριο θα του φαίνεται πολύ αργά καθώς οι άνεργοι θα φθάνουν τα 3 εκατομμύρια. Μη στοιχηματίζετε εκλογές με τη διάρκεια και τη γεωμετρία αυτής της κρίσης.
Η ετυμηγορία της ιστορίας
Η ιστορία κάποτε θα πάει πέρα από το πεταμένο παπούτσι και θα ρίξει ένα νέο βλέμμα σ΄ έναν από τους χειρότερους προέδρους των ΗΠΑ. Ο Μπους κάρφωσε τις ΗΠΑ στον βάλτο του Ιράκ, εξασθένησε την ηγεμονία τους, χάρισε χρόνο στους Ασιάτες και τους άλλους ανταγωνιστές τους και έτσι εξελίχθηκε η παγκοσμιοποίηση πέρα από τα όρια ελέγχου τους. Τέλος, ο νεοσυντηρητικός γελοιοποίησε τις εξισώσεις «κράτος = αριστερά», «αγορά = δεξιά» κάνοντας περισσότερες κρατικοποιήσεις από τον Τσάβες, και για να σώσει τον καπιταλισμό έφθασε στο οριακό σημείο να κόβει χρήμα και να το «ρίχνει με τα ελικόπτερα».
Η ξανθιά καταδρομέας
Η εντυπωσιακή «κεντρώα» ξανθιά, χορτοφάγος (!) και πρώην της Μοσάντ μιλά σαν καταδρομέας σε καταδρομείς, αλλά μάλλον θα καταγραφεί σαν η «σκύλα» της Μέσης Ανατολής που ρίσκαρε μια γενοκτονία για να γίνει πρωθυπουργός. Το 2009 μπαίνει με το Ισραήλ και τη Χαμάς σε μια εξ αντικειμένου αιματηρή «συμπαιγνία» για να επιβραδύνουν τους δείκτες στο ρολόι της ιστορίας και να προκαταβάλουν τη νέα γεωπολιτική σκηνή. Ο Ομπάμα κατά τη γνώμη μου δεν πρέπει να ξοδέψει το κεφάλαιό του ούτε στα βουνά του Αφγανιστάν ούτε σε νέα Καμπ Ντέιβιντ αλλά να περικυκλώσει αυτή τη μόνιμη εστία της αλληλοκαταστροφής με έναν μεγάλο ιστορικό συμβιβασμό με τους ορκισμένους «εχθρούς», με τους Ταλιμπάν, τους Σύρους και προπαντός τους Ιρανούς. Η οριστική επίλυση της ισραηλινήςπαλαιστινιακής σύγκρουσης πρέπει να είναι η καταληκτική κίνηση στη σκακιέρα της περιοχής. Τι θα κάνει η Λίβνι όταν ο Αμερικανός σπόνσορας θα της πει να επιστρέψει τα Υψώματα του Γκολάν στη Συρία και να δώσει έδαφος στο ανεξάρτητο κράτος της Παλαιστίνης; Τι θα κάνει η Χαμάς όταν ο Ιρανός σπόνσορας θα της υποδείξει να αναγνωρίσει το κράτος του Ισραήλ;
Πολλαπλή δοκιμασία
Θα καταλάβει ότι δεν θα επισκέπτεται τις πρωτεύουσες του κόσμου σαν Πρώτη Κυρία μιας αδιαμφισβήτητης Ρax Αmericana όπως έκανε πριν από 15 χρόνια αλλά σαν υπουργός Εξωτερικών μιας μεγάλης δύναμης που θα πρέπει όμως να προσαρμοστεί στις νέες ισορροπίες του κόσμου; Θα επιτρέψει σε «εχθρούς» και «φίλους» να επενδύουν σε χαραμάδες ανάμεσα σε αυτήν και τον Ομπάμα; Θα ελέγξει την τάση της για μνησικακία και ανοιχτούς λογαριασμούς που αναπόφευκτα θα μειώνουν τις διαπραγματευτικές της ικανότητες; Θα επαναλάβει τα ανακατέματά της που διαιρούσαν το επιτελείο του Λευκού Οίκου και μετέτρεπαν τις συσκέψεις του σε θρυλικούς, συζυγικούς καβγάδες;
Ευρωπαϊκή Βαβέλ
«Η ματαιοδοξία έκανε την επανάσταση, η ελευθερία ήταν το πρόσχημα», έλεγε ο μεγάλος Κορσικανός. Η άμετρη φιλοδοξία και η παθολογική υπερκινητικότητα του Ελληνοουγγρο-εβραίου κληρονόμου του βοήθησαν να αποδειχθεί ότι για να βγούμε από την κρίση χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη, όχι λιγότερη όπως φανταζόταν πριν και ο ίδιος ο Νικολά. Αλλά και η ασυγκράτητη αντιπάθεια της Μέρκελ προς τον μεγαλομανή Γάλλο ομοϊδεάτη της ενισχύει τη γερμανική απροθυμία να μοιραστεί μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση. Μπερδεύτηκαν όλες οι γραμμές μας. Σοσιαλιστές κακομεταφράζουν τις ομιλίες του Νικολά. Οι δεξιοί Γερμανοί αντίθετα τις ειρωνεύονται. Οι Γερμανοί σοσιαλδημοκράτες καταγγέλλουν τον ομοϊδεάτη τους Μπράουν για χοντροκομμένο κεϋνσιανισμό. Οι Κεντροευρωπαίοι κρατιστές καταδικάζουν τον… άμετρο κρατικό παρεμβατισμό του αγγλοαμερικανικού καπιταλισμού! Ο ευρωσκεπτικιστής Μπράουν για να σώσει το City έγινε πιο Ευρωπαίος από τους Ευρωπαίους. Δύσκολη χρονιά το 2009 για κολλημένους και δογματικούς.
Αναζήτηση
