Ουράνιο στον Κιθαιρώνα!

Ασυνήθιστα μεγάλες συγκεντρώσεις ουρανίου βρέθηκαν στον Κιθαιρώνα της Αττικής. Είναι η πρώτη φορά που το ραδιενεργό αυτό στοιχείο ανιχνεύεται σε τόσο υψηλές συγκεντρώσεις σε ανθρακικά (ασβεστολιθικά) πετρώματα.

Μέχρι σήμερα, κανένας επιστήμονας στον κόσμο δεν είχε εντοπίσει σχετικά μεγάλες συγκεντρώσεις ουρανίου σε τέτοια πετρώματα και μάλιστα με ηλικία μεγαλύτερη των 200 εκατομμυρίων ετών, όπως αυτά που αποτελούν τον Κιθαιρώνα.

Το ραδιενεργό στοιχείο ουράνιο εντοπίστηκε στο βουνό της Αττικής, σε συγκεντρώσεις μέχρι και 55 εκατομμυριοστά του γραμμαρίου ανά γραμμάριο πετρώματος τη στιγμή που ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι 2 εκατομμυριοστά του γραμμαρίου ανά γραμμάριο πετρώματος (ασβεστολίθου)!

Για τον λόγο αυτό, στις 14 Δεκεμβρίου, η ομάδα ειδικών του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών που έκανε την απρόσμενη

ΥΨΗΛΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ

Οι μετρήσεις κατέγραψαν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις από κάθε άλλο βουνό, από τα Πυρηναία ώς τα Ιμαλάια!

ανακάλυψη σπεύδει στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καρλσρούης στη Γερμανία όπου με τη βοήθεια ενός κυκλικού επιταχυντή σωματιδίων (σύγχροτρο) θα διενεργήσει ακριβέστερες μετρήσεις αναφορικά με την κατανομή του ουρανίου στα ορυκτά των ασβεστολίθων του Κιθαιρώνα.

Το ουράνιο που βρίσκεται εγκλωβισμένο στον Κιθαιρώνα είναι πηγή φυσικής ραδιενέργειας – μετρήθηκαν από 164 μέχρι 724 Μπεκερέλ (Βq) ανά κιλό πετρώματος- χωρίς να αποτελεί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, απειλή για τον ανθρώπινο οργανισμό στην περίπτωση που εκτίθεται περιοδικά σε αυτή.

«Παγκόσμια πρωτιά»

«Πρόκειται για μια γεωλογική ανωμαλία η οποία καταγράφεται για πρώτη φορά, απ΄ όσο γνωρίζουμε, με βάση τα δεδομένα στην παγκόσμια επιστημονική βιβλιογραφία», λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Θανάσης Γκοντελίτσας, λέκτορας Ορυκτολογίας και Ορυκτοχημείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μέλος της επιστημονικής ομάδας που έκανε την ανακάλυψη. Η έρευνα αυτή που βρίσκεται σε εξέλιξη έγινε στο πλαίσιο πτυχιακής εργασίας του κ. Φ.Χ. Καφαντάρη και εξειδικευμένες μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν στο Εργαστήριο Πυρηνικής Τεχνολογίας του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ σε συνεργασία με τον δρα Σ. Ξανθό. Την επίβλεψη είχε ο καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας Μανώλης Μπαλτατζής.

Η ομάδα των Ελλήνων ειδικών επισκέφθηκε δεκάδες περιοχές της Αττικής με σκοπό να υπολογίσει την εκπεμπόμενη φυσική ραδιενέργεια από πετρώματα διαφόρων ειδών, που συνθέτουν τη ραχοκοκαλιά του νομού εδώ και δεκάδες εκατομμύρια χρόνια. Χρησιμοποιώντας μια φορητή συσκευή μέτρησης της ραδιενέργειας (ανιχνευτή ακτινοβολίας γ) πήγαν και στον Κιθαιρώνα και διαπίστωσαν ότι σε διάφορα σημεία του βουνού εκπεμπόταν ραδιενέργεια με αξιοσημείωτη ένταση. Με ένα σφυρί αποκόλλησαν κομμάτια από το ασβεστολιθικό του πέτρωμα και διενήργησαν αναλύσεις τόσο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο ΑΠΘ όσο και σε ερευνητικά εργαστήρια της Γερμανίας.

«Αυτό που διαπιστώσαμε με μεγάλη μας έκπληξη ήταν ότι ο Κιθαιρώνας είχε μεγάλες συγκεντρώσεις ουρανίου το οποίο δεν βρισκόταν στην κύρια μάζα του ανθρακικού ασβεστίου, αλλά συσχετιζόταν με συγκεκριμένα ορυκτά, όπως τα οξείδια του μαγγανίου και του σιδήρου, αλλά και οργανική ύλη», συνεχίζει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο κ. Θ. Γκοντελίτσας. «Με βάση τις γνώσεις που έχουμε μέχρι σήμερα, αποτελεί μεγάλο μυστήριο η ύπαρξη του ουρανίου εκεί. Δεν υπάρχει σε άλλα βουνά της Αττικής που αποτελούνται από ασβεστόλιθο ή μάρμαρο, παρά μόνο στον Κιθαιρώνα. Επί της ουσίας, το ουράνιο δεν υπάρχει σε τέτοιο βαθμό σε κανένα άλλο βουνό της Γης που αποτελείται από ασβεστόλιθο και ανήκει στο ορογενετικό σύστημα της Τηθύος. Και αυτό είναι κάτι που μας δημιουργεί μεγάλα ερωτηματικά για το πού, πότε, και πώς ήρθε εκεί».

220 εκατ. χρόνια

Οι αναλύσεις των δειγμάτων του Κιθαιρώνα αποκάλυψαν την ύπαρξη σε ιχνοποσότητες και άλλων στοιχείων που εκπέμπουν φυσική ραδιενέργεια, όπως το θόριο. «Αυτό ήταν αναμενόμενο. Το ανέλπιστο ήταν οι υψηλές συγκεντρώσεις του ουρανίου», λένε οι Έλληνες ειδικοί, που προέκτειναν το φάσμα των ερευνών τους και σε παρακείμενες περιοχές του Κιθαιρώνα για να διαπιστώσουν αν υπήρχε και εκεί ουράνιο ή αν είχε μεταφερθεί από το βουνό με τη βοήθεια του βρόχινου νερού. Μέχρι στιγμής δεν βρέθηκε τίποτα. Το ουράνιο στον Κιθαιρώνα φαίνεται πως έχει μείνει εγκλωβισμένο στα πετρώματα της κορυφής του 220- 210 εκατομμύρια χρόνια και θα παραμείνει για εκατομμύρια χρόνια ακόμη, λόγω της μεγάλης διάρκειας ζωής των ισοτόπων του.

Η ραδιενέργεια δεν ανησυχεί τους επιστήμονες

ΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ είναι ένα φυσικό ραδιενεργό στοιχείο, το οποίο ανήκει στις ακτινίδες και έχει διάφορα ισότοπα όπως το ουράνιο-238 και το 235. Το τελευταίο είναι αυτό που χρησιμοποιείται ως πυρηνικό καύσιμο. Υπάρχει και το 234, αλλά είναι πολύ σπάνιο.

Αντιθέτως, η ύπαρξη στο περιβάλλον του ραδιενεργού ισοτόπου καίσιο-137 οφείλεται σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες (π.χ.

δυστύχημα Τσέρνομπιλ πυρηνικές δοκιμές). Το ουράνιο-238, που μας ενδιαφέρει εδώ, είναι μέρος της φυσικής ραδιενέργειας αποτελώντας ένα από τα ισότοπα φυσικής ραδιενεργής σειράς ουρανίου. Τα ισότοπα αυτά υπάρχουν σε πετρώματα διαφόρων περιοχών της Ελλάδας τα οποία εκπέμπουν ραδιενέργεια. Οι μετρήσεις των Ελλήνων ειδικών δείχνουν ότι δεν βρίσκεται σε ανησυχητικά επίπεδα.

Ο πυθμένας πανάρχαιου ωκεανού στα 1.000 μ.!

ΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ του Κιθαιρώνα συσχετίζεται τόσο με οργανική ύλη όσο και με ορυκτά του μαγγανίου αλλά και του σιδήρου όπως ο σιδηροπυρίτης που απεικονίζεται στην αδημοσίευτη φωτογραφία που παρουσιάζουν «ΤΑ ΝΕΑ». Το γεγονός αυτό ίσως αποτελεί μια ένδειξη για το πώς βρέθηκε στο βουνό της Αττικής σε ύψος 1.000 μέτρων. Τα ασβεστολιθικά πετρώματα του Κιθαιρώνα αποτελούσαν ως φαίνεται στο απώτατο παρελθόν, τον πυθμένα του μεγάλου ωκεανού της Τηθύος. Εξαιτίας της κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών, ο ωκεανός σταδιακά εξαφανίστηκε και δημιουργήθηκαν οι ήπειροι. Οι ασβεστόλιθοι, που είναι ως επί το πλείστον ιζηματογενή πετρώματα, βγήκαν στη στεριά όταν το νερό αποτραβήχτηκε λόγω σχηματισμού οροσειρών μέσα από πολύπλοκες γεωλογικές διεργασίες. Το ουράνιο χρονολογείται από εκείνη την εποχή και μάλλον υπήρχε στο νερό του ωκεανού και συσσωρεύτηκε στα ιζήματα (μετέπειτα πετρώματα) του πυθμένα του. Η ύπαρξη του σιδηροπυρίτη, οι αναλογίες χημικών στοιχείων όπως το βανάδιο και το νικέλιο καθώς και η ισοτοπική σύσταση των ασβεστόλιθων, φανερώνουν μάλιστα ότι στο θαλάσσιο περιβάλλον υπήρχε περιορισμένο οξυγόνο, επικρατούσαν δηλαδή ανοξικές συνθήκες. Τα πετρώματα που αποτελούν τον χερσαίο ελλαδικό χώρο εκτιμάται ότι έχουν ηλικία περί τα 700 εκατομμύρια χρόνια.