Από σαράντα κύματα πέρασε η ιδιωτικοποίηση της Εμπορικής Τράπεζας για να

ολοκληρωθεί. H πρόθεση του κ. Αλογοσκούφη, να την πουλήσει στους Γάλλους,

προκάλεσε στη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών μια μείζονα πολιτική κρίση,

εσωκομματικές αντιδράσεις και άγριες κόντρες με τους συνδικαλιστές.

H διαδικασία επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από το γενικό κλίμα και την κατάσταση

της κυβέρνησης με αποτέλεσμα να σημειωθούν απίστευτη κωλυσιεργία, αλλεπάλληλες

παλινωδίες και να γίνουν χειρισμοί που έφεραν την υπόθεση κοντά στο ναυάγιο.

Όπως μάλιστα παραδέχονται στελέχη του οικονομικού επιτελείου, το αίσιο τέλος

είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα και της συγκυρίας. H πτώση του χρηματιστηρίου

μετά τον Μάρτιο του 2006 λειτούργησε υπέρ της εξαγοράς καθώς οι Γάλλοι

μπορούσαν να αγοράσουν φθηνά.

H N.Δ. είχε εξαγγείλει προεκλογικά τη μεταβίβαση της Εθνικής και της Εμπορικής

στον ιδιωτικό τομέα, ωστόσο το πώς θα γινόταν αυτό δεν είχε απασχολήσει σοβαρά

τη νέα διακυβέρνηση. Μάλιστα οι πρώτες διαρροές από το υπουργείο Οικονομίας

τον Απρίλιο του 2004 μιλούσαν για αλλαγή της σύμβασης με τους Γάλλους, ενώ

απέκλειαν κατηγορηματικά τη ρύθμιση του Ασφαλιστικού που περίμενε η Credit

Agricole. Το μόνο ίσως που ήταν ξεκάθαρο για την κυβέρνηση ήταν ότι δεν

επιθυμούσε τη συγχώνευση της Εμπορικής με κάποια άλλη ελληνική τράπεζα.

«Είμαστε εναντίον της δημιουργίας μιας υπερτράπεζας», έλεγε τον Μάιο του 2004

ο Γιώργος Αλογοσκούφης.

Το πρώτο κρύο ντους. Την πρώτη γεύση για τις δυσκολίες της

ιδιωτικοποίησης της Εμπορικής θα την πάρει ο υπουργός Οικονομίας στις 11

Αυγούστου του 2004 ­ δύο μέρες προτού αρχίσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Συναντά

τον πρόεδρο της Credit Agricole και αυτά που ακούει δεν είναι ενθαρρυντικά. Οι

Γάλλοι έχουν σύμβαση να κρατήσουν τις μετοχές για επτά χρόνια, μετά όμως

θέλουν να φύγουν. Όταν υπέγραψαν τη συμφωνία, το 2000, η κυβέρνηση Σημίτη τούς

είχε υποσχεθεί να λύσει το Ασφαλιστικό των τραπεζών, ως προϋπόθεση για την

πλήρη εξαγορά της Εμπορικής. Ωστόσο το θέμα αυτό θα μετατραπεί σε ταμπού για

το ΠΑΣΟΚ μετά την αποτυχημένη προσπάθεια να μεταρρυθμίσει το Ασφαλιστικό.

Επιπλέον, ο Νίκος Χριστοδουλάκης, που διαδέχεται τον Γιάννο Παπαντωνίου στο

υπουργείο Οικονομίας, έχει άλλες προτεραιότητες, δεν ευνοεί τις εξαγορές

ελληνικών τραπεζών από ξένους ομίλους αλλά προωθεί συγχωνεύσεις μεγάλων

ελληνικών τραπεζών με στόχο τη δημιουργία εθνικών πρωταθλητών.

Έχασαν τον συνομιλητή. Με την αντικατάσταση του Γιάννη Στουρνάρα στη

διοίκηση της Εμπορικής οι Γάλλοι χάνουν τον μόνο συνομιλητή που εμπιστεύονται.

Τον νέο διοικητή, τον Γιώργο Προβόπουλο, που επιβάλλει στην Εμπορική ο Γιώργος

Σουφλιάς, δεν τον γνωρίζουν και η νέα διακυβέρνηση δεν τους πείθει ότι είναι

σε θέσει να σπάσει αυγά για να προχωρήσει την ιδιωτικοποίηση.

Εκείνη η συνάντηση είναι κάτι σαν το εναρκτήριο λάκτισμα για όσα θα

ακολουθήσουν τα επόμενα δύο χρόνια. Το Σεπτέμβριο του 2004 η κυβέρνηση ανοίγει

τον διάλογο για το Ασφαλιστικό των τραπεζών, με πρόσχημα την εφαρμογή των

διεθνών λογιστικών προτύπων στις τράπεζες από 1-1-2005. Σύμφωνα με αυτά, η

Εμπορική αλλά και η Αγροτική όφειλαν να δημιουργήσουν τόσο υψηλές προβλέψεις

για τα ασφαλιστικά τους ταμεία, ώστε να αντιμετωπίζουν το φάσμα της

χρεοκοπίας. Παρά το επείγον της υπόθεσης οι αντιδράσεις είναι μεγάλες και η

διαδικασία προχωράει απελπιστικά αργά. Ο αρμόδιος υπουργός Απασχόλησης Πάνος

Παναγιωτόπουλος ενδιαφέρεται περισσότερο για τις καλές του σχέσεις με τους

συνδικαλιστές και ένα ήρεμο εργασιακό κλίμα. Βρίσκεται ακόμα απόλυτα στο κλίμα

του Πρωθυπουργού, που αποφεύγει να ανοίξει μέτωπα με την κοινωνία και έχει

θέσει ως προτεραιότητα τον πόλεμο με τους νταβατζήδες.

Παίρνουν αποστάσεις. Αυτό δεν αλλάζει ούτε στις 15 Νοεμβρίου, όταν ο

υπουργός Οικονομίας πάει τον πρόεδρο της Εμπορικής Προβόπουλο στο Μαξίμου. Οι

προτάσεις του κ. Προβόπουλου, για ένταξη όλων των τραπεζοϋπαλλήλων στο IKA και

κάλυψη της επιβάρυνσης και από το Δημόσιο, προκαλούν έντονες αντιδράσεις από

την ΟΤΟΕ ενώ κορυφαία κυβερνητικά στελέχη παίρνουν αποστάσεις. «Οι τράπεζες να

πληρώσουν αυτό που τους αναλογεί», δηλώνει ο κ. Παναγιωτόπουλος. Για πολλούς

μήνες πίσω από το πρόσχημα του διαλόγου τραπεζιτών και συνδικαλιστών η

κυβέρνηση παίζει ένα ιδιότυπο κρυφτούλι και εμφανίζεται αποστασιοποιημένη. Οι

πρώτες ενδείξεις ότι κάτι αλλάζει έρχονται την άνοιξη του 2005. Το πολιτικό

πλαίσιο όμως έχει αλλάξει: ο κ. Καραμανλής έχει εξαναγκαστεί σε πλήρη

υποχώρηση στον βασικό μέτοχο και αναζητεί μια άλλη πολιτική. Δειλά δειλά

αρχίζει να πείθεται για τις μεταρρυθμίσεις. Την ίδια ώρα ο Γιώργος

Αλογοσκούφης, με την οικονομία σε επιτήρηση και τα έσοδα σε κατάρρευση,

πιέζεται για κινήσεις που θα δώσουν ανάσα στη δημοσιονομική κατάσταση της

χώρας.

Κόλαση η N.Δ. για το Ασφαλιστικό

Οι αντιρρήσεις του Πάνου Παναγιωτόπουλου, που φοβόταν τις αντιδράσεις της

ΟΤΟΕ για τις ρυθμίσεις στο Ασφαλιστικό, κάμπτονται από το πρέσινγκ του

Πρωθυπουργού και του Βαγγέλη Μεϊμαράκη

Το καλοκαίρι του 2005 οι εξελίξεις παίρνουν τον δρόμο τους. Ο κ. Καραμανλής

έχει πάρει θάρρος από την αποδοχή της εθελουσίας στον ΟΤΕ και ανάβει το

πράσινο φως να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις. H κυβέρνηση σκληραίνει τη στάση

της απέναντι στους εργαζομένους. Οι αντιρρήσεις του κ. Παναγιωτόπουλου που

φοβόταν τις αντιδράσεις της ΟΤΟΕ κάμπτονται από το πρέσινγκ του Πρωθυπουργού

και κυρίως του Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Στις 3 Ιουνίου ο Γιώργος Αλογοσκούφης

προχωρεί μονομερώς σε νομοθετική ρύθμιση για το Ασφαλιστικό των τραπεζών.

Δημιουργείται ενιαίο επικουρικό ταμείο τραπεζοϋπαλλήλων που θα χρηματοδοτείται

κατά ένα τρίτο από το κράτος. Στην κύρια ασφάλιση οι τραπεζοϋπάλληλοι

εντάσσονται στο IKA.

Δέκα μέρες αργότερα η N.Δ. είναι μια κόλαση. Οι Βρυξέλλες υποχρεώνουν την

κυβέρνηση να πάρει πίσω τα περί κρατικής χρηματοδότησης. Αυτό όμως είναι το

μικρότερο πλήγμα για τον υπουργό Οικονομίας που δέχεται σφοδρότατη επίθεση με

βαρύτατους υπαινιγμούς από τον Μιλτιάδη Έβερτ, ότι με τη ρύθμιση για το

Ασφαλιστικό εξυπηρετεί τα συμφέροντα μεγάλης ιδιωτικής τράπεζας.

Πόλεμος λάσπης. H κρίση κορυφώνεται στο τέλος Ιουνίου όταν το

νομοσχέδιο για το Ασφαλιστικό των τραπεζών έρχεται στη Βουλή. Παρά την

προειδοποίηση της κυβέρνησης ότι τίθεται θέμα κομματικής πειθαρχίας και τις

τηλεφωνικές του επαφές με τον κ. Αλογοσκούφη, ο Μιλτιάδης Έβερτ επιμένει στις

αντιρρήσεις του, ενώ διαφωνεί με τη ρύθμιση και ο Γιάννης Μανώλης. H μέρα της

ψηφοφορίας είναι ένας πόλεμος λάσπης: οι κ.κ. Έβερτ και Αλογοσκούφης

ανταλλάσσουν δημοσίως κατηγορίες για εξυπηρέτηση συμφερόντων και σκοπιμοτήτων,

ενώ ο υπουργός Οικονομίας απειλεί δημοσίως όσους τον κατηγορούν με τις

«συνέπειες της δικαιοσύνης». Την ίδια μέρα πάντως ο κ. Αλογοσκούφης κλείνει το

μάτι στην Credit Agricole να προχωρήσει με την εξαγορά, δηλώνοντας ότι η

κυβέρνηση δεν ευνοεί συγχωνεύσεις ελληνικών τραπεζών αλλά, αντίθετα, συμμαχίες

και εξαγορές από ξένες τράπεζες.

Σε λήθαργο. Μετά τη θύελλα θα περίμενε κανείς από την κυβέρνηση να

κινηθεί γρήγορα, να συστήσει και να λειτουργήσει το κοινό ταμείο ασφάλισης των

τραπεζοϋπαλλήλων και να προχωρήσει στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της

Εμπορικής ώστε να προλάβει τις προθεσμίες, για να προχωρήσει σε ιδιωτικοποίηση

χωρίς δημόσιο διαγωνισμό, καθώς η προθεσμία για να ασκήσει η Credit Agricole

το δικαίωμα προτίμησης για το πακέτο μετοχών που κατείχε το Δημόσιο έληγε στις

15 Νοεμβρίου. Αντί γι’ αυτό, η υπόθεση κινδύνευσε να τιναχτεί στον αέρα. H

κυβέρνηση έπεσε σε λήθαργο, λόγω των αλλεπάλληλων τηλεοπτικών αποκαλύψεων για

εμπλοκή γαλάζιων στελεχών σε σκάνδαλα.

Τέλη Οκτωβρίου, το Ενιαίο Ταμείο ακόμα δεν είχε λειτουργήσει και στο υπουργείο

Οικονομίας κατηγορούσαν τον Πάνο Παναγιωτόπουλο για κωλυσιεργία. H 15η

Νοεμβρίου παρήλθε, χωρίς η Credit Agricole να ασκήσει το δικαίωμά της. Αν και

οι Γάλλοι βρίσκονταν σε συνεχή επαφή με το υπουργείο Οικονομίας, οι προθέσεις

τους δεν ήταν σαφείς. Αφενός μεν εξέταζαν το ενδεχόμενο να επενδύσουν σε άλλο

σημείο της Ανατολικής Μεσογείου, αφετέρου δε οι κυβερνητικές καθυστερήσεις και

η νομική εμπλοκή του θέματος, λόγω των προσφυγών των εργαζομένων, είχαν

δημιουργήσει έντονη αμφιβολία για τη δυνατότητα της κυβέρνησης να φέρει σε

πέρας την ιδιωτικοποίηση. H άνοδος του χρηματιστηρίου ήταν ένας πρόσθετος

ανασταλτικός παράγοντας, οι Γάλλοι σε καμία περίπτωση δεν ήθελαν να αγοράσουν ακριβά.


ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ

Οι Γάλλοι απειλούσαν να φύγουν

Στις 12 Ιουνίου -του Αγίου Πνεύματος -η Credit Agricole καταθέτει δημόσια

προσφορά για το 100% της τράπεζας προσφέροντας 23,5 ευρώ ανά μετοχή

Στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου η υπόθεση Εμπορική απειλεί να

καταλήξει σε ναυάγιο. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι Γάλλοι ενημερώνουν τον

κ. Αλογοσκούφη ότι προσανατολίζονται να φύγουν και ότι θα διαθέσουν στην αγορά

το πακέτο τους (11%) στη λήξη της σύμβασης (2007), εκτός αν το Δημόσιο ασκήσει

το δικαίωμά του, κάτι που σημαίνει όμως ότι θα πρέπει να εξαγοράσει τις

μετοχές της Agricole στην τιμή κτήσης. Ο κ. Αλογοσκούφης χάνει την ψυχραιμία

του και κατηγορεί τους Γάλλους -και την κυβέρνηση Σημίτη -για λεόντειο

συμφωνία και αποικιοκρατική σύμβαση, την οποία προτίθεται να καταγγείλει.

Υποστηρίζει μάλιστα πως το Δημόσιο ήταν υποχρεωμένο να εξαγοράσει στην τιμή

κτήσης του 2000 (48 ευρώ η μετοχή) το πακέτο αν οι Γάλλοι ήθελαν να πουλήσουν,

κάτι που δεν ισχύει. Το Δημόσιο δεν ήταν υποχρεωμένο να εξαγοράσει τις

μετοχές, όπως επισημαίνουν όμως κυβερνητικά στελέχη ο κ. Αλογοσκούφης δεν

ήθελε σε καμία περίπτωση να τις δει να διατίθενται στην ελεύθερη αγορά.

Το ναυάγιο ωστόσο δεν έρχεται. Με μεσολάβηση παραγόντων του νεοδημοκρατικού

χώρου, οι σχέσεις του κ. Αλογοσκούφη με τους Γάλλους αποκαθίστανται, η Credit

Agricole συμμετέχει στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Εμπορικής τον

Νοέμβριο του 2005. Από εκεί και ύστερα οι πολιτικές εξελίξεις διευκολύνουν την

αποκρατικοποίηση. Ο Σάββας Τσιτουρίδης, που διαδέχεται τον Φεβρουάριο τον Πάνο

Παναγιωτόπουλο στο Απασχόλησης είναι στο ίδιο μήκος κύματος με τον κ.

Αλογοσκούφη. Οι διαδικασίες για την ενεργοποίηση και τη λειτουργία του ETAT

επιταχύνονται, ώστε οι υπάλληλοι της Εμπορικής να ενταχθούν σε αυτό και στο

IKA. H διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται στις 28 Μαρτίου με τροπολογία που

καταθέτει η κυβέρνηση στη Βουλή.

Ο διεθνής διαγωνισμός. Θα περάσουν όμως ακόμα τρεις μήνες ώσπου να

κινηθεί η διαδικασία ιδιωτικοποίησης της τράπεζας. Τον Μάιο η διυπουργική

Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων αποφασίζει τη διερεύνηση της δυνατότητας

αποκρατικοποίησης της τράπεζας για το σύνολο των μετοχών που κατέχει η ΔΕΚΑ,

σε συνδυασμό με τις μετοχές των ασφαλιστικών ταμείων. H κυβέρνηση επιλέγει -με

ανάθεση -ως σύμβουλο ιδιωτικοποίησης τη Citigroup. Αρχές Ιουνίου, και αφού οι

διαβουλεύσεις με τους Γάλλους δεν έχουν αποτέλεσμα, η κυβέρνηση αφήνει να

διαρρεύσει ότι προσανατολίζεται να προχωρήσει σε διεθνή διαγωνισμό.

Εκείνη τη στιγμή η Credit Agricole αποφασίζει να αιφνιδιάσει την κυβέρνηση.

Στις 12 Ιουνίου -του Αγίου Πνεύματος -καταθέτει δημόσια προσφορά για το 100%

της τράπεζας προσφέροντας 23,5 ευρώ ανά μετοχή. H προσφορά αυτή, η οποία

κρίνεται πολύ χαμηλή, δημιουργεί νέες αναταράξεις στο εσωτερικό της N.Δ. καθώς

δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι προσφέρει μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία

στο ΠΑΣΟΚ να κατηγορήσει την κυβέρνηση για ξεπούλημα.


ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ

Μόνος του έκανε τις τελευταίες διαπραγματεύσεις

Τη διαπραγμάτευση με την Credit Agricole για την αύξηση του τιμήματος από τα

23,5 στα 25 ευρώ τη διεξήγαγε κυρίως ο κ. Αλογοσκούφης

Το τελευταίο στάδιο της διαδικασίας ήταν η διαπραγμάτευση με την Credit

Agricole για την αύξηση του τιμήματος από τα 23,5 στα 25 ευρώ, την οποία

-σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές -διεξήγαγε κυρίως ο κ. Αλογοσκούφης. Την 1η

Αυγούστου η διυπουργική αποδέχεται τη νέα προσφορά. Το τελευταίο εσωκομματικό

παρασκήνιο στην υπόθεση της Εμπορικής αφορά τις αντιδράσεις των συνδικαλιστών

στις πιέσεις της κυβέρνησης στα ταμεία να πουλήσουν τις μετοχές τους. Ο

πρόεδρος της ΔΑΚΕ Κώστας Πουπάκης θα καταψηφίσει στον ΟΑΕΔ (όπου είναι

αντιπρόεδρος) την πρόταση για πώληση των μετοχών της Εμπορικής και θα

εξαπολύσει δριμεία επίθεση στον υπουργό Οικονομίας για μια απόφαση που ελήφθη

με πολιτικά και όχι επενδυτικά κριτήρια.


ΣΙΟΥΦΑΣ

Διαφωνούσε μέχρι την τελευταία στιγμή

Με το κλίμα αυτό βρέθηκε αντιμέτωπος ο Γιώργος Αλογοσκούφης στις αλλεπάλληλες

συνεδριάσεις της διυπουργικής Επιτροπής Αποκρατικοποιήσεων, από τις 13 Ιουνίου

ώς τις 25 Ιουλίου, που έληξε η προθεσμία για την υποβολή δεύτερης

ανταγωνιστικής προσφοράς -ενδιαμέσως η Τράπεζα Κύπρου είχε αποσύρει την

προσφορά που υπέβαλε στις 22 Ιουνίου. Στις συνεδριάσεις αυτές διατυπώθηκαν

εντονότατες ενστάσεις απέναντι στην πρόθεση του κ. Αλογοσκούφη να αποδεχθεί

την προσφορά των Γάλλων. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές ώς την τελευταία μέρα,

ο υπουργός Ανάπτυξης Δημήτρης Σιούφας διαφωνούσε υποστηρίζοντας ότι η αποδοχή

του χαμηλού τιμήματος, το οποίο στη συνέχεια η κυβέρνηση θα έπρεπε να επιβάλει

στα ασφαλιστικά ταμεία να το αποδεχθούν, αποτελούσε δώρο για την

αντιπολίτευση. Ακόμα και ο Σάββας Τσιτουρίδης ήταν σκεπτικός. Εκείνος που

έσωσε την παρτίδα για τον κ. Αλογοσκούφη ήταν ο Πέτρος Δούκας, ο οποίος έπεισε

τους συναδέλφους του πως η ιδιωτικοποίηση πρέπει να γίνει.