H ραγδαία αύξηση των διεθνών ροών κεφαλαίου είναι η κατ’ εξοχήν έκφραση της

παγκοσμιοποίησης. Οι λόγοι που οδήγησαν σ’ αυτή τη μεγάλη αύξηση των διεθνών

ροών κεφαλαίου, είναι γνωστοί και αναφέρονται στις τεχνολογικές εξελίξεις που

επέτρεψαν τη μείωση του κόστους των συμμετεχόντων στις αγορές, στην

ιδιωτικοποίηση πολλών δημόσιων περιουσιακών στοιχείων, στην απελευθέρωση των

χρηματοπιστωτικών αγορών, καθώς και στις μακροοικονομικές και δομικές

μεταρρυθμίσεις στις ανέπτυγμένες χώρες.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ

H μετακίνηση κεφαλαίου ανά τον κόσμο έχει επιφέρει σημαντικά οφέλη στην

οικονομική ευημερία των χωρών. H πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές

διευκολύνει την πραγματοποίηση επενδυτικών σχεδίων στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Πολλές από τις αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετωπίζουν έλλειψη χρηματοδοτικών

πόρων για την κάλυψη των χρηματοδοτικών τους αναγκών και υπό το πρίσμα αυτό

καταφεύγουν στις διεθνείς κεφαλαιαγορές εξασφαλίζοντας τα αναγκαία κεφάλαια

είτε από τις επίσημες πηγές είτε από τον ιδιωτικό τομέα.

Από την άλλη, η ύπαρξη της διεθνούς κεφαλαιαγοράς επιτρέπει στους αποταμιευτές

την τοποθέτηση των κεφαλαίων τους σε εναλλακτικές χρήσεις με συμφέροντες προς

αυτούς όρους. Τα κράτη, επίσης, έχουν τη δυνατότητα να συσσωρεύουν ξένα

περιουσιακά στοιχεία σε περιόδους οικονομικής άνθησης, ώστε να τα

χρησιμοποιούν σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, εξομαλύνοντας έτσι τους

κραδασμούς στην οικονομία. Επιπλέον, οι άμεσες ξένες επενδύσεις (που αφορούν

είτε σε κατασκευή καινούργιας μονάδας, είτε σε εισροή κεφαλαίου η οποία

επιτρέπει τον έλεγχο κάποιας επιχείρησης, συνήθως 10%) έχει αποδειχθεί, τόσο

στη βιβλιογραφία όσο και εμπειρικά, ότι επιφέρουν σαφή πλεονεκτήματα στη χώρα

υποδοχής τους και οδηγούν σε οικονομική ανάπτυξη (π.χ. σε νέες μεθόδους

παραγωγής, νέες τεχνολογίες κ.λπ.).

Αναμφίβολα υπάρχουν πολλά θετικά αποτελέσματα της λειτουργίας των διεθνών

αγορών, όπως ήδη προαναφέρθηκε. Ωστόσο, υποστηρίζεται ότι, όταν η εσωτερική

δομή της αγοράς της χώρας υποδοχής δεν είναι ανταγωνιστική ή υπάρχει διαφθορά,

οι ξένοι επενδυτές είναι δυνατόν να εκμεταλλευτούν αυτή την εσωτερική αδυναμία

και να κυριαρχήσουν στην αγορά ή ακόμα μπορούν να ενισχύσουν τις αποτυχίες της

αγοράς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο κλονισμός της εμπιστοσύνης των επενδυτών σε

μία χώρα (όπως έγινε στη Ρωσία) συμπαρασύρει και άλλες χώρες οι οποίες δεν

σχετίζονται με αυτή (όπως έγινε με τη Βραζιλία).

Το ιδιωτικό κεφάλαιο έχει καταστεί η πρωταρχική πηγή των ροών κεφαλαίου στις

αναδυόμενες οικονομίες. Κατά τη δεκαετία του 1990, οι ιδιώτες επενδυτές

τοποθέτησαν 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ στις αναδυόμενες οικονομίες,

έναντι των 180 δισ. δολαρίων των επισήμων πηγών. Κατά το 2004, το ιδιωτικό

κεφάλαιο έφτασε στο υψηλότερο σημείο από το 1997, καταγράφοντας 279

δισεκατομμύρια δολάρια, συνοδευόμενο από την κατακόρυφη αύξηση των άμεσων

ξένων επενδύσεων.

ΣΤΡΟΦΗ ΣΕ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Το πιο αξιοσημείωτο στοιχείο, ωστόσο, αφορά στη σύνθεση των διεθνών ροών

κεφαλαίου, η οποία έχει σημειώσει σημαντικές μεταβολές. Έτσι, παρατηρείται μια

στροφή από τις παραδοσιακές μορφές των ροών κεφαλαίου με τη μορφή των

τραπεζικών δανείων σε άμεσες ξένες επενδύσεις και επενδύσεις χαρτοφυλακίου.

Ένα από τα βασικά ζητήματα συζήτησης αφορά στα αποτελέσματα της ενοποίησης των

χρηματοπιστωτικών αγορών, ιδιαίτερα όσον αφορά στην ενοποίηση των

χρηματοπιστωτικών αγορών των αναδυόμενων χωρών με εκείνες των ανεπτυγμένων.

Στη βιβλιογραφία έχει αποδειχθεί ότι μια τέτοια ενοποίηση ακολουθείται από μια

σημαντικά μεγαλύτερη και πιο ρευστή κεφαλαιαγορά, από αποδόσεις μετοχών με

μεγαλύτερη μεταβλητότητα (οι οποίες είναι και πιο στενά συνδεδεμένες με τις

διεθνείς αποδόσεις), χαμηλότερο κόστος κεφαλαίου, μικρότερο πιστωτικό κίνδυνο,

ανατίμηση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας και, τέλος, οικονομική

ανάπτυξη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι χώρες της Ασίας και της Λατινικής

Αμερικής, οι οποίες κατάφεραν να δημιουργήσουν ισχυρές οικονομίες και

σύγχρονες βιομηχανικές δομές – και οι προσπάθειές τους βοηθήθηκαν σημαντικά

από την πρόσβαση των χωρών σε δεξαμενές ξένων αποταμιεύσεων.

H αστάθεια των παγκόσμιων αγορών

Οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων στις αναδυόμενες αγορές σημείωσαν

σημαντική άνοδο κατά το 1999 ακολουθώντας τη βελτίωση στα μακροοικονομικά

μεγέθη. Τόσο η εσωτερική όσο και η εξωτερική χρηματοδοτική κατάσταση συνέχισε

να ανακάμπτει μετά τις συνεχόμενες κρίσεις στην Ασία, τη Ρωσία και τη Βραζιλία

κατά τα μέσα του 1997 μέχρι και τις αρχές του 1999. H Ασιατική Κρίση του 1997

δημιούργησε ανησυχίες στους κύκλους των πολιτικών, αλλά και στους ακαδημαϊκούς

κύκλους σχετικά με την ευρωστία των διεθνών κεφαλαιαγορών.

Tips

H πρόσβαση…

… στις διεθνείς κεφαλαιαγορές διευκολύνει την πραγματοποίηση επενδυτικών

σχεδίων στις αναπτυσσόμενες χώρες και, από την άλλη, επιτρέπει στους

αποταμιευτές την τοποθέτηση των κεφαλαίων τους σε εναλλακτικές χρήσεις με

συμφέροντες προς αυτούς όρους

Τελευταία Νέα