Αναζήτηση
|
|
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι ένας καθοριστικός παράγοντας ανάπτυξης της
παγκόσμιας, της ευρωπαϊκής και, κυρίως, της ελληνικής οικονομίας. Επιπλέον, οι
οικογενειακές επιχειρήσεις δεν είναι μόνο μικρές. Το μέγεθός τους ποικίλλει,
από τη μικρή οικοτεχνία μέχρι τις τεράστιες πολυεθνικές επιχειρήσεις. Το 1/3
του Fortune 100 είναι οικογενειακές επιχειρήσεις.
Δεν είναι τυχαίο ότι η μακροβιότερη επιχείρηση στον κόσμο είναι μια
οικογενειακή επιχείρηση. Πρόκειται για την ιαπωνική κατασκευαστική επιχείρηση
Kongo Gumi (www. kongogumi.co.jp), η οποία βρίσκεται στην Οζάκα.
Ιδρύθηκε το 578 μ.X. και τώρα διοικείται από την 40η γενιά.
Ο πρίγκιπας Shotoku έφερε τα μέλη της οικογένειας Kongo στην Ιαπωνία από την
Κορέα περισσότερα από 1.400 έτη πριν, για να χτίσουν τον βουδιστικό ναό
Shitennoji, ο όποιος υπάρχει ακόμα. Κατά τη διάρκεια των αιώνων η Kongo Gumi
έχει συμμετάσχει στην οικοδόμηση πολλών διάσημων κτιρίων, συμπεριλαμβανομένου
του κάστρου της Οζάκα (16ος αιώνας). Σήμερα, η οικογένεια συνεχίζει να χτίζει
και να επισκευάζει τους θρησκευτικούς ναούς και να διαχειρίζεται τις
εργολαβίες της από την έδρα της στην Οζάκα. Ο σημερινός πρόεδρος είναι ο
Toshitaka Kongo, ενώ διάδοχός του θα είναι ο 51 ετών γιος του, Masakazu Kongo
(41η γενιά).
Στην Ευρώπη, οι δύο μακροβιότερες οικογενειακές επιχειρήσεις είναι η γαλλική
Chateau de Goulaine (http: //chateau.goulaine.online.fr,
μ.X. και η ιταλική Fonderia Pontificia Marinelli που κατασκευάζει
καμπάνες και η ίδρυσή της έγινε επίσης το 1000 μ.X.
Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αντίκτυπος μιας τέτοιας επιχειρηματικής
δραστηριότητας στην οικονομική ανάπτυξη είναι ισχυρός. Πρέπει, λοιπόν, να
υπάρξουν μέτρα στήριξης, ώστε να εξασφαλιστεί η επιβίωση αυτών των
επιχειρήσεων, προκειμένου η οικονομία να παραμείνει σταθερή.
H ΠΡΑΣΙΝΗ ΒΙΒΛΟΣ
H Πράσινη Βίβλος για την επιχειρηματικότητα προσφέρει μια άριστη ευκαιρία
στους φορείς χάραξης πολιτικής σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να
υπάρξει καλύτερη κατανόηση του χαρακτήρα των οικογενειακών επιχειρήσεων κατά
τον σχεδιασμό του ρυθμιστικού πλαισίου της οικονομίας. Εντούτοις, στην Πράσινη
Βίβλο δεν υπάρχουν πολλές αναφορές στις ειδικές ανάγκες των οικογενειακών
επιχειρήσεων. Στο άρθρο αυτό θα ρίξουμε μια ματιά στα βασικά ζητήματα που
πρέπει να αντιμετωπιστούν, για να εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη επιβίωση της
οικογενειακής επιχείρησης και, ως εκ τούτου, η ευημερία της Ευρώπης. Παρακαλώ
σημειώστε ότι ο κρίσιμος παράγοντας δεν είναι το επιχειρησιακό μέγεθος αλλά η
ποιότητα της διαχείρισής του.
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ
Συγκεκριμένα εργαλεία για να ενισχυθεί η επιβίωση και η ευημερία της
οικογενειακής επιχείρησης στην Ευρώπη:
1. Στήριξη και επέκταση των υφιστάμενων οικογενειακών επιχειρήσεων. H
συντήρηση των υφιστάμενων εταιρειών είναι ακόμα σημαντικότερη από το ξεκίνημα
νέων. Σε ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον, μία νεοϊδρυμένη επιχείρηση
μπορεί να επεκταθεί γρήγορα ασκώντας θετική επίδραση στην οικονομία. Αντίθετα,
αν πάψει να λειτουργεί, αυξάνεται η ανεργία και μειώνεται η ανταγωνιστικότητα
στον ιδιαίτερο επιχειρηματικό τομέα της. Είναι ζωτικής σημασίας να
δημιουργηθούν ευνοϊκοί όροι για τους επιχειρηματίες, ώστε να παραμείνουν στην
επιχείρηση, καθώς επίσης και να ενθαρρυνθούν οι νέοι άνθρωποι ώστε να γίνουν
επιχειρηματίες. Επιπλέον, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι είναι πολύ σημαντικό να
προωθηθεί η αλλαγή της υπάρχουσας νοοτροπίας της διακράτησης του 100% της
ιδιοκτησίας. H αύξηση του επενδυμένου επιχειρησιακού κεφαλαίου με τη χρήση
εξωτερικών πηγών χρηματοδότησης (Venture Capitals, Business Angels κ.λπ.)
μπορεί να ωθήσει την οικογενειακή επιχείρηση σε επέκταση χωρίς να μεταφέρεται
το ρίσκο στους ιδιοκτήτες της, οι οποίοι εξακολουθούν να διατηρούν ακόμα
τουλάχιστον το 51% της ιδιοκτησίας.
2. Κοινωνικές παροχές. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις, λόγω της
συγκεκριμένης δομής τους, ήδη «δείχνουν σωστή συμπεριφορά». Είναι βαθιά
συνδεδεμένες με το τοπικό περιβάλλον τους και έχουν πολλά θετικά αποτελέσματα
στην τοπική κοινότητά τους. Οι οικογενειακοί δεσμοί υφίστανται εδώ και πολλές
γενιές. Σε σχέση με την ανεργία πρέπει να υπογραμμίσουμε το γεγονός ότι στις
περιόδους οικονομικών κρίσεων η οικογενειακή επιχείρηση δεν απολύει τους
υπαλλήλους. Αντίθετα, οι μεγάλες εταιρείες εκτελούν σημαντικές μειώσεις
προσωπικού, προκειμένου να διατηρηθούν τα περιθώρια κέρδους τους.
3. Μεταφορά της επιχείρησης. Ένας σημαντικός αριθμός οικογενειακών
επιχειρήσεων θα αντιμετωπίσει μια αλλαγή ιδιοκτησίας μέσα στην επόμενη
δεκαετία. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της αποχώρησης και της διαδοχής, τα
σχετικά προβλήματα μπορεί να προκαλέσουν το κλείσιμο πολλών από αυτές τις
επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα την απώλεια σχεδόν έξι εκατομμυρίων θέσεων
εργασίας. Για να αποφευχθούν αυτά τα προβλήματα, είναι σημαντική η άρση των
φόρων και άλλων βαρών που επιβαρύνουν τη διαδοχή στην ιδιοκτησία των
επιχειρήσεων. Πρέπει να τονιστεί ότι οι φόροι που επιβάλλονται στη μεταφορά
της επιχείρησης πρέπει τουλάχιστον να μειωθούν, εφόσον μένουν όλα τα
προτερήματα στην επιχείρηση.
Εξαιρετικά σημαντικό σημείο είναι η ενημέρωση και η κατάλληλη εκπαίδευση (που
θα μπορούσε να φτάνει στα όρια της προπαγάνδας) των ιδρυτών ή των παλαιοτέρων
στην επιχείρηση (γονέων, παππούδων, θείων κ.λπ.), ώστε να αντιληφθούν την
ανάγκη της επίκαιρης διαδοχής στην επιχείρησή τους. Πολλοί από αυτούς πάσχουν
από «Σύνδρομο των Ιδρυτών» (Founders syndrome), το οποίο δεν τους επιτρέπει να
εγκαταλείψουν τα ηνία της διοίκησης. Με τον τρόπο αυτό, όμως, φρενάρουν την
ανάπτυξη της επιχείρησης, της ίδιας επιχείρησης στην οποία πριν από μερικές
δεκαετίες η δική τους ορμητικότητα έδωσε φτερά ανάπτυξης.
Στο σημείο αυτό, παρεμπιπτόντως, αναφέρουμε ότι στην Ελλάδα υπάρχει τεράστια
έλλειψη εθελοντικής νοοτροπίας. Σε άλλες χώρες, η καλλιέργεια της νοοτροπίας
αυτής οδηγεί συνταξιούχους επιχειρηματίες να δρουν αφιλοκερδώς ως μέντορες
νέων επιχειρηματιών μέσα από συνδέσμους ή οργανωμένες ομάδες. Με τον τρόπο
αυτόν, ηλικιωμένοι επιχειρηματίες που θα αποτελούσαν τροχοπέδη για τις δικές
τους επιχειρήσεις, διαθέτουν τις γνώσεις τους και βρίσκουν νέα ενδιαφέροντα
βοηθώντας στην ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων.
4. Εκπαίδευση μέσω εργασίας (Learning by doing) για μια νέα γενιά
επιχειρηματιών. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν να διαδραματίσουν έναν
πολύ ισχυρό ρόλο στην επιχειρηματική εκπαίδευση και τον πολιτισμό, λόγω των
ισχυρών τοπικών δεσμών τους. H επιχειρηματική παράδοση μπορεί να είναι
ιδιαίτερα ισχυρή μέσα στις οικογένειες. Οι οικογένειες είναι ένας άριστος
επωαστήρας για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. H ενθάρρυνση της
επιχειρηματικής δραστηριότητας στις οικογενειακές επιχειρήσεις, επιτρέποντας
σε μια νεώτερη γενεά να εισαχθεί ήπια στις διαδικασίες διαδοχής από νωρίς,
μπορεί να έχει πολύ καλά αποτελέσματα.
5. Κανονισμός αγοράς εργασίας. Αν συγκρίνουμε την ευρωπαϊκή αγορά
εργασίας με την αμερικανική, είναι προφανές ότι η Γηραιά Ήπειρος στερείται, ώς
έναν βαθμό, ευελιξίας στην αγορά εργασίας, τόσο από την πλευρά της προσφοράς
όσο και από την πλευρά της ζήτησης. Οι συνέπειες του παρόντος νομικού πλαισίου
είναι επιβλαβείς – και για τις επιχειρήσεις και για τους ανέργους. Για να
επιτευχθεί ο στόχος της μακροχρόνιας επιχειρηματικής επιτυχίας, θα πρέπει να
τροποποιηθεί το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο έτσι, ώστε να γίνει πιο ευέλικτο.
6. Λιγότεροι κανόνες και καλύτερη χάραξη πολιτικής. H άρση των ελέγχων
με ταυτόχρονη χρήση των νέων τεχνολογιών για τη διακρίβωση και εφαρμογή
δίκαιας φορολογικής πολιτικής, αλλά και η φιλελευθεροποίηση των αγορών, είναι
ουσιαστικά μέτρα για τη δημιουργία ενός επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Όλοι οι
σχεδιαστές πολιτικής της E.E. πρέπει να εξετάσουν αν η επιβολή κανονισμών και
η χειραγώγηση των αγορών είναι πραγματικά απαραίτητες και, το πιο σημαντικό,
τι δαπάνες προσθέτουν στις επιχειρήσεις.
Tips
Το 76%…
…όλων των νέων επιχειρήσεων και το 85% των εταιρειών που υπάρχουν
παγκοσμίως είναι οικογενειακές επιχειρήσεις. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις
αποτελούν την υπ’ αριθμόν 1 πηγή κεφαλαίων για νέες επενδύσεις στον κόσμο
O Θοδωρής Αλεξίου είναι συντονιστής του KETA Ηπείρου
