Αναζήτηση
Πέντε αιώνες μετά το 1525, αφότου ο Παράκελσος, ένας από τους προδρόμους της
σύγχρονης χημείας, μάζεψε όλους τους γιατρούς, φαρμακοποιούς και χημικούς της
Βασιλείας και έβαλε φωτιά στα συγγράμματα του Γκάλεν, του Αβικένα και των
άλλων πρωτοπόρων της αλχημείας – θέλοντας με τη δραματική αυτή χειρονομία να
διακηρύξει την ανάγκη χειραφέτησης της νεαρής επιστήμης από τα δεσμά του
μυστικισμού – η εποχή μας περιμένει τον δικό της Παράκελσο, για να
απελευθερώσει την Επιστήμη και τα μυαλά των ανθρώπων από τα δεσμά ενός
καινούργιου Μεσαίωνα.
Πιο συγκεκριμένα, στις μέρες μας εξακολουθούμε και ζούμε ένα φαινόμενο που
μπορεί να αποκρυσταλλωθεί στη γνωστή ρήση του Hegel «H λογική γίνεται
παραλογισμός». Οι αστρολόγοι, οι μάγισσες, οι χαρτορίχτρες, τα μέντιουμ, οι
καφετζούδες, οι προφήτες, τα ταρό και τα «ευχέλαια», τα μάγια και τα ξόρκια,
τα θαύματα και τα τάματα, ένα πολυποίκιλο μυστικο-εσωτεριστικό νεφέλωμα ανθεί
κυριολεκτικά δίπλα στους υπολογιστές, το Διαδίκτυο, και τη λεγόμενη «έκρηξη
των γνώσεων». Εισέβαλαν ραγδαία σε εφημερίδες και περιοδικά. Παρελαύνουν
καθημερινά σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, σε εκπομπές υψηλής
τηλεθέασης, ακόμη και σε δελτία ειδήσεων, άνθρωποι που «προβλέπουν το μέλλον»,
«λένε τη μοίρα», μαρτυρούν ότι… «συνάντησαν τον Σατανά», «ότι μίλησαν με τον
Θεό» κ.λπ. Μάλιστα στο Διαδίκτυο περισσότεροι είναι οι επισκέπτες σελίδων με
αστρολογικές προβλέψεις παρά με επιστημονικό ή πολιτιστικό περιεχόμενο ή
εκείνοι που αναζητούν φανταστικά ταξίδια σε άλλους πλανήτες ή σε φανταστικούς
πολιτισμούς κάτω από τη Γη, καθώς – σύμφωνα με ορισμένες εκδοχές της
κουλτούρας του νεομυστικισμού – ο πλανήτης Γη είναι… κούφιος και κατοικείται
από τεχνολογικώς προηγμένα όντα!
Στην Ελλάδα, συγγραφείς ανάλογων πονημάτων που ερμηνεύουν τους αρχαίους
Έλληνες ως επισκέπτες από άλλους πλανήτες, αρχαία σύμβολα όπως τον δίσκο της
Φαιστού ως κώδικες διαστημοπλοίου κ.ά. έχουν σχεδόν καθημερινή πρόσβαση σε
τηλεοπτικές εκπομπές και οι εκδόσεις τους πραγματοποιούν σημαντικές εμπορικές
επιτυχίες. Το συγγραφικό τους ρεπερτόριο γίνεται ελκυστικό για τη νεολαία,
καθώς μπλέκουν τις μυστικιστικές θεωρίες των ναζιστών με τον αρχαιοελληνικό
πολιτισμό, την Ακρόπολη, το βουνό της Πεντέλης και άλλα σημεία κοντά στην πόλη
της Αθήνας αλλά και κάτω από αυτήν (οι θεωρίες για τις περίφημες στοές της
Αθήνας).
Φυσικά, παρόμοια «φαινόμενα» έχουμε παντού. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, η χώρα
στην οποία η έρευνα και η ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας προχωρά
με γιγαντιαία βήματα, είναι ταυτόχρονα η χώρα με την πιο αντιεπιστημονική,
ανορθολογική και αντιουμανιστική ατμόσφαιρα σε όλον τον αναπτυγμένο κόσμο.
Είναι πραγματικά κωμικοτραγικό, στη χώρα όπου αποκωδικοποιήθηκε ο γενετικός
κώδικας να τελεί υπό διωγμό η διδασκαλία του Δαρβίνου, επτά στα δέκα άτομα να
πιστεύουν στην ύπαρξη δαιμονίων που παρεμβαίνουν στη ζωή των ανθρώπων και από
αυτούς το 68% να ορκίζεται ότι έχει συναντήσει τον Σατανά και το 44% να
πιστεύει ότι οι βιβλικοί μύθοι της Γένεσης και του Κατακλυσμού αντιπροσωπεύουν
την πραγματική ιστορία του Σύμπαντος. Στη χώρα που έστειλε τον πρώτο άνθρωπο
στο φεγγάρι, να οργιάζουν οι σέκτες που ετοιμάζονται για εισβολή των Αρειανών
στη Γη ή που αυτοκτονούν ομαδικά όταν πλησιάζει στη Γη ένας κομήτης, στον
οποίον αποδίδουν ιδιότητες Μεσσία. Μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακρύτερα,
στη Γαλλία «του φωτός», για παράδειγμα, υπάρχουν περίπου 40.000 επαγγελματίες
αστρολόγοι που δηλώνουν τα εισοδήματά τους στην Εφορία και δεν είναι λίγα τα
ισχυρά πολιτικά πρόσωπα που προσφεύγουν στις υπηρεσίες τους.
Παράλληλα, κινηματογραφικές ταινίες που προβάλουν μια virtual – μυθολογία,
τύπου «Ο άρχοντας των δακτυλιδιών» σπάνε ταμεία και τα ομότιτλα βιβλία έχουν
κατακτήσει ένα μεγάλο και νεαρό αναγνωστικό κοινό. Αυτό το κοινό δεν είναι
χαμηλού εκπαιδευτικού επιπέδου. Δεν μιλάμε για κοινωνικές ομάδες όπου,
παραδοσιακά λόγω της αγραμματοσύνης, οι ερπύστριες της μεταφυσικής περνούν
σχεδόν ανεμπόδιστες. Πρόκειται για αποφοίτους μεταδευτεροβάθμιων εκπαιδευτικών
ιδρυμάτων και πτυχιούχους Πανεπιστημίων, καλούς χειριστές υπολογιστή, χρήστες
του Διαδικτύου. Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να πούμε ότι έχουμε έλλειψη
εκπαίδευσης, όπως συνέβαινε στον Μεσαίωνα που ανάλογα φαινόμενα ανθούσαν στην
αγραμματοσύνη των ανθρώπων.
Τι συμβαίνει και δορυφοριοποιούμαστε στο φαντασιακό; Τι τρέχει και
«ξαναμαγεύεται» ο κόσμος;
H ανθρωπότητα καταφεύγει, σε καιρούς δύσκολους, στη δοξασία και στη μεταφυσική
για να παρηγορήσει τους φόβους της. Είναι φανερό ότι «σε χρόνια δίσεκτα και
χρόνια οργισμένα», όπως τα σημερινά, νεκρανασταίνεται από το σκοτεινό παρελθόν
της αμάθειας, της δεισιδαιμονίας και των προλήψεων, το πνεύμα ενός κόσμου απ’
όπου έχει λείψει το πνεύμα. Όσο φοβόμαστε ή αποφεύγουμε με την πολιτική δράση
να αλλάξουμε τον κόσμο, αλλάζουμε κόσμο…
