Στην κατηγορία των Ειδικών Μαθημάτων στο επίπεδο των Πανελλαδικών Εξετάσεων,

οι μαθητές εξετάζονται στο μάθημα του Ελεύθερου και του Γραμμικού Σχεδίου. Στο

Λύκειο τα μαθήματα αυτά προσφέρονται ως επιλογή στις τρεις Κατευθύνσεις:

Θεωρητική, Θετική και Τεχνολογική. H διδασκαλία των μαθημάτων αυτών δεν

απευθύνεται μόνο στους μαθητές που πρόκειται να σπουδάσουν στην ΑΣΚΤ, την

Αρχιτεκτονική ή τη Διακοσμητική, αλλά σε όλους τους μαθητές που θέλουν να

αποκτήσουν πλατιά εικαστική μόρφωση. Κάτι τέτοιο γίνεται εφικτό εφόσον

στηρίζεται η διδασκαλία του Σχεδίου στον άξονα: Βλέπω – παρατηρώ – αναλύω –

συνθέτω.

Το Ελεύθερο και το Γραμμικό Σχέδιο συνυπάρχουν και χρειάζονται απαραίτητα την

ύπαρξη ειδικά διαμορφωμένων χώρων με σχετικές εγκαταστάσεις και εποπτικά μέσα.

Κατάλληλος τεχνικός και φυσικός φωτισμός, καβαλέτα, βάθρα, σχεδιαστήρια,

προτομές, αντικείμενα, slides έργων τέχνης, video, CD Rom κ.ά. αποτελούν τον

εξοπλισμό ενός εργαστηρίου.

H γνωριμία όμως με το σχέδιο δεν σταματά εδώ. Προκειμένου να δουλέψουν οι

μαθητές μεθοδικά και αποτελεσματικά, να εκφράσουν τη φαντασία τους, αλλά και

να εισαχθούν στην ανώτατη εκπαίδευση, απαιτείται επίσης η χρήση υλικών και

εργαλείων συχνά δαπανηρών. Μολύβια, χαρτιά, στένσιλ, κάρβουνα, σπρέι, βελόνες,

παραλληλογράφοι κ.ά. αποτελούν τα απαραίτητα «όπλα» των μαθητών.

«H τέχνη δεν διδάσκεται», «το μόνο που μπορεί να διδαχτεί είναι η τεχνική»

λέει ο B. Γκρόπιους. Μόνο που έστω και ο υποτυπώδης εργαστηριακός εξοπλισμός

στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση είναι ελλιπής έως ανύπαρκτος.

Το σχέδιο είναι μια γλώσσα έκφρασης κι έχει τους ίδιους αυστηρούς κανόνες όπως

ο λόγος, η μουσική, ο χορός.

Είναι μια άσκηση υπομονής, αυτογνωσίας, διαλογισμού και εσωτερικής πειθαρχίας.

H κατάκτηση του σχεδίου δίνει στον άνθρωπο αυτοπεποίθηση και τον κάνει να

βλέπει διαφορετικά τον κόσμο. H άσκηση του σχεδίου διδάσκει τον μαθητή να

διαβάζει το χαρακτήρα του αντικειμένου, να παρατηρεί τη συνοχή, τη δομή, το

βάρος, τον όγκο. Τον μαθαίνει να σχεδιάζει «αυτό που βλέπει κι όχι αυτό που

ξέρει», καλλιεργώντας του έτσι την παρατηρητικότητα, ώστε να αναπτύξει με τον

χρόνο την αισθητική αντίληψη που χρειάζεται η ανάγνωση ενός έργου τέχνης.

H Μαργαρίτα Βασιλάκου είναι καθηγήτρια Καλλιτεχνικών Μαθημάτων

Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης