διακοπές Πάρνωνας

Όταν οι αρχαίοι κάτοικοι του βουνού έβλεπαν την κορυφή της Μεγάλης Τούρλας

και τα 1.934 μέτρα της να λάμπει από το φως του ήλιου και της σελήνης

σκέφτηκαν να το ονομάσουν «λαμπερή κορυφή», δηλαδή, Πάρνωνα. Κάτι ανάλογο

έκαναν οι συμπατριώτες τους στον Παρνασσό και στην Πάρνηθα

Οι σημερινοί ταξιδιώτες θα μπορούσαν να ονομάσουν τον Πάρνωνα Ελατόβουνο,

Ελατότοπο ή κάπως έτσι, αφού τις εντυπώσεις κλέβουν αναμφίβολα τα πανέμορφα

ελατοδάση (από τα ομορφότερα της Ελλάδας), τα οποία σκεπάζουν σαν πράσινο

μαλακό χαλί τις πλαγιές του βουνού. Μικρά και μεγάλα χωριουδάκια βρίσκονται

κρυμμένα εκεί, μέσα σε βαθιές λαγκαδιές και βουνίσιες ανοιχτωσιές, τόποι που

διατηρούν μια αβάσταχτη γραφικότητα και μία ομορφιά σπάνια: ο Κοσμάς, η

Τζίτζινα (σήμερα Πολύδροσο), το Πλατανάκι, οι Αγριάνοι, ο

Πραστός, το Παλαιοχώρι, η Βαμβακού, η Ορεινή

Μελιγού, η Άνω και Κάτω Βασκίνα, στην κυρίως

ορεινή καρδιά του βουνού, ενώ ανατολικά, στο κομμάτι του Πάρνωνα νότια από τον

Άγιο Ανδρέα μέχρι το Λεωνίδιο, εκεί που οι σκεπασμένες με ασημένια ελαιόδεντρα

και αμυγδαλιές πλαγιές βουτάνε στο βαθύ μπλε του Μυρτώου πελάγους, εκεί

απλώνεται η πανάρχαια χώρα των Τσακώνων, τα χωριά της Τσακωνιάς η

Καστάνιτσα, ο Τυρός, η Μέλανα, τα Σαπουνακαίικα,

το Κορακοβούνι εκεί όπου μαζί με παλιές συνήθειες και ήθη επιβιώνει και

μια πανάρχαια δωρική διάλεκτος, η τσακώνικη.

Ο Πάρνωνας εκτός από τα πολλά έλατα έχει αρκετές καστανιές και πλατάνια, πολύ

πουρνάρι και λίγα πεύκα, πολλά αγριολούλουδα και αρωματικά φυτά, πέρδικες,

τσιχλοκότσυφα, λαγούς και λίγα αγριογούρουνα. Μέσα σε αυτή την ομορφιά, τα

μυστικά μονοπάτια του βουνού θα σας οδηγήσουν στην ακρόπολη της αρχαίας

Γλυμπίας και στις αρχαίες Γερόνθρες, στα λείψανα του ναού

του Απόλλωνα Τυρίτα, θα σας φέρουν σε μεσαιωνικά κάστρα χτισμένα

σε αετοφωλιές, σε χωριά με μια γοητευτική αρχιτεκτονική – μέτρο της

καλαισθησίας των κατοίκων τους -, σε θαυμάσιες αμμουδιές τριγυρισμένες από

χαρουπιές, κυπαρίσσια και μικρούς ελαιώνες, θα σας οδηγήσουν δίπλα σε

αξιαγάπητους και φιλόξενους ανθρώπους – ακρίτες στους ορεινούς οικισμούς του

Μαλεβού (έτσι έλεγαν οι Αρβανίτες για χρόνια τον Πάρνωνα) -, θα σας δείξουν

εντυπωσιακά μοναστήρια και βυζαντινές εκκλησίες με σπάνια έργα τέχνης (όπως οι

Μονές Καρυάς, Κοντολινάς και Ταξιαρχών), σε

ερημητήρια πολιορκημένα από τον χρόνο, τον άγριο ασβεστόλιθο και τις αιώνιες

βροχές.

Τώρα που χειμωνιάζει μια μυστηριακή ομίχλη σκεπάζει συχνά τη σκουροπράσινη,

από έλατα φτιαγμένη καρδιά του Πάρνωνα: τα τοπία αναδύονται από την αχλύ μαζί

μα τα σπίτια σας οπτασίες, σαν όνειρα που αμέσως ξαναβυθίζονται στους πυκνούς,

υγρούς ατμούς. Γι’ αυτό αξίζει οπωσδήποτε τώρα μια βόλτα στο βουνό. Μια βόλτα

που μοσχοβολάει μανιτάρι, κούμαρο, γίδα βραστή, ελατίσια κούτσουρα και

λασπωμένα ορειβατικά μποτάκια.

ΑΞΙΖΕΙ NA ΔΕΙΤΕ

Κοσμάς

Είναι ίσως το πιο γνωστό και δημοφιλές ορεινό χωριό του Πάρνωνα. Και όχι άδικα

φυσικά, αφού είναι ένα από τα ομορφότερα (παρότι στις 29/1/1944 έγινε στάχτη

από τους Γερμανούς): εκπληκτικές γωνιές με πέτρινα διώροφα σπιτάκια

τριγυρισμένα από έλατα και καστανιές και μία από τις γοητευτικότερες πλατείες

της Ελλάδας, με την επιβλητική πέτρινη εκκλησία των Αγίων Αναργύρων (του

1884), τα δροσερά πλατάνια και την άψογη πλακόστρωση. Έστω και για μία φορά

στην ταξιδιωτική σας ζωή θα πρέπει να σταματήσετε για λίγο σε αυτή την πλατεία.

Μονή Ελώνης

H τοποθεσία που βρίσκεται το μοναστήρι θα σας κόψει την ανάσα: τα κτίρια

γαντζωμένα σε ένα αβυσσαλέο γκρεμό, με τα σκαλοπάτια να γλύφουν την ορθοπλαγιά

και ολόγυρα τα επιβλητικά τοπία των κοιλάδων που φτιάχνουν οι παραπόταμοι του

Δαφνώνα και οι πλαγιές του Πάρνωνα. Ιστορικοί προστάτες της Μονής είναι οι

Υδραίοι και Σπετσιώτες καπεταναίοι, με χρήματα των οποίων ανακατασκευάστηκε η

Μονή μετά την πυρπόλησή της από τους Τούρκους στα Ορλωφικά. Ακόμα και μετά την

ανακατασκευή όμως η γραφικότητα της Μονής παραμένει αναλλοίωτη (και με τι

θέα!).

Γεράκι

Ιστορικό χωριό χτισμένο στους νότιους πρόποδες του Πάρνωνα. Στη θέση του

βρισκόταν η αρχαία αχαϊκή πόλη Γερόνθρες και το χωριό που χτίστηκε εδώ τον 6ο

μ.X. αιώνα ονομάστηκε Ιεράκιον και γέμισε βυζαντινούς ναούς, πολλοί εκ των

οποίων σώζονται μέχρι σήμερα και είναι γεμάτοι σπουδαία μνημεία της βυζαντινής

τέχνης. Στον λόφο που βρίσκεται δίπλα στο χωριό, ο Φράγκος βαρόνος Γκι ντε

Νιβελέ έχτισε ένα ουσιαστικά απόρθητο φρούριο, στο οποίο αργότερα

εγκαταστάθηκαν βυζαντινοί και έχτισαν και άλλες ωραίες εκκλησίες, τις οποίες

πάντως δεν γκρέμισαν οι Τούρκοι, όταν άρπαξαν το κάστρο. Αν έρθετε στον

Πάρνωνα μη χάσετε με τίποτε μια βόλτα στο Γεράκι: είναι μια πλοήγηση στις

σημαντικότερες ιστορικές στιγμές του βουνού.

Αρχαία Γλυμπία

H ακρόπολή της βρίσκεται στη θέση του μεσαιωνικού πύργου της

Παλαιοπαναγιάς, στο χωριό Πλατανάκι. Τα λείψανα της πόλης είναι λίγα (ορισμένα

εντοιχισμένα στην εκκλησία της Παλαιοπαναγιάς) και τίποτα δεν θυμίζει την

οχυρή πόλη όπου οι Γλυμπιείς αντιστάθηκαν το 219 π.X. στις επιθέσεις του

Σπαρτιάτη στρατηγού Λυκούργου, προστατεύοντας έτσι τους Μεσσήνιους που είχαν

βρει καταφύγιο στην πόλη. Και αν δεν δείτε πολλά από το αρχαίο παρελθόν, ο

πύργος, τα τοπία, το χωριό και η εκπληκτική διαδρομή θα σας αποζημιώσουν για

τον κόπο.

Διαδρομές

Κοσμάς – Πολύδροσο – Καστάνιτσα

Είναι ίσως η αντιπροσωπευτικότερη διαδρομή του βουνού, καθώς συγκεντρώνει

όλα τα «ορεινά» προσόντα: είναι περισσότερο ασφαλτόδρομος (στενός και

ενδιαφέρων), αλλά και λίγος (καλός και βατός) χωματόδρομος, περνάει από

εντελώς εκπληκτικά τοπία, μυστηριακά αρωματικά ελατοδάση, περνάει μέσα από

τρία από τα ομορφότερα χωριά του Πάρνωνα και προσφέρει ατελείωτες παρακάμψεις

προς τις πραγματικά άγνωστες ομορφιές του βουνού. Απαραίτητες προϋποθέσεις:

καλός καιρός, καλό και αξιόπιστο όχημα και άριστος χάρτης.

Πούλιθρα – Πελετά – Κοσμάς

Το Λεωνίδιο και τα Πούλιθρα δεν θέλουν ιδιαίτερες συστάσεις ως γνωστοί

παραθαλάσσιοι προορισμοί. Τα ωραία αρχίζουν από τα Πούλιθρα με τον δρόμο να

ανηφορίζει στις πλαγιές του βουνού, να περνάει από τα Άνω Πούλιθρα (θαυμάσιος

παραδοσιακός οικισμός) και σας οδηγεί στο Πυργούδι και στα Πελετά, ένα από τα

ομορφότερα (και άγνωστα) ορεινά χωριά της Πελοποννήσου, γεμάτο με

καλοδιατηρημένα θαυμάσια παλιά σπιτάκια και μαγαζιά. Αν έχετε εκτός δρόμου

όχημα μη γυρίσετε πίσω: ετοιμαστείτε να σκονίσετε τους τροχούς σας και

κατηφορίστε στην ονειρική βοτσαλωτή παραλία του Φωκιανού ή ακόμη καλύτερα

πηγαίνετε στη Χούνη και ανηφορίστε έναν τρομερό χωματόδρομο που σας βγάζει

μέσα στον Κοσμά (και καλή σας τύχη!).

ΦΑΓΗΤΟ

Ο Κοσμάς φημίζεται για τη βραστή του γίδα (εμβληματικό πιάτο για όλες τις

ταβέρνες του Πάρνωνα), την οποία μπορείτε να απολαύσετε στην ταβέρνα «Ο

Ναύαρχος», ενώ στο εστιατόριο του ξενώνα «Μαλεάτης Απόλλων» θα βρείτε πολύ

καλό φαγητό, ωραία μαγειρευτά, ντόπια κρέατα και πουλερικά, ωραίο κόκκινο

κρασί και θαυμάσια σπιτικά γλυκά. Στο Πολύδροσο θα φάτε πολύ καλά στην ταβέρνα

«Μάντω» (κρεατικά και σούπες), στη Βαμβακού θα σας ετοιμάσουν νόστιμο φαγητό

στον ξενώνα του χωριού και στην Καστάνιτσα θα βρείτε την καλή ταβέρνα

«Στολίδι», όπου οι φασολάδες και οι βραστές γίδες δίνουν και παίρνουν. Ό,τι

ακριβώς συμβαίνει δηλαδή με τα ζουμερά παϊδάκια στην ταβέρνα «Μαλεβός» στον

Άγιο Πέτρο. Οι ψαρολάγνοι της παρέας θα πάνε στο Λεωνίδιο, στην Πλάκα και στα

Πούλιθρα για τα σχετικά.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Κορυφαίες επιλογές είναι οι ορεινοί ξενώνες που έχουν δημιουργηθεί τα

τελευταία χρόνια σε χωριά του Πάρνωνα. Εμείς μείναμε πρόσφατα στον θαυμάσιο

«Μαλεάτη Απόλλωνα» (27570-31.494), στο χωριό Κοσμάς (ευχαριστούμε και για την

εξαιρετική φιλοξενία τον ιδιοκτήτη Μιχάλη Κουτσοθεοδωρή), έναν ξενώνα ζεστό

και φιλόξενο, φτιαγμένο σε ένα άψογα αναστηλωμένο πέτρινο αρχοντικό το 19ου

αιώνα. Στο Πολύδροσο υπάρχει ο ξενώνας «Σχολαρχείο» (27510-96.276) φτιαγμένος

στο παλιό πέτρινο σχολείο του χωριού και στη Βαμβακού υπάρχει ο εξαιρετικός

«Παραδοσιακός Ξενώνας Βαμβακούς» (27310-27.492), φτιαγμένος σε αναστηλωμένο

πέτρινο αρχοντικό με δωρεά του Γεώργιου Τσοχώνη (και του συνεταίρου του στις

νοτιοαφρικανικές επιχειρήσεις Πάτερσον). Στην Καστάνιτσα θα βρείτε τον

συμπαθητικό «Ξενώνα Αντωνίου» (27550-52.255), στο Παλαιοχώρι τον ξενώνα

«Γλυμπία» (27570-22.902) που λειτουργεί σε ένα όμορφο αρχοντικό σπίτι του 1923

και στον Άγιο Πέτρο τα ατμοσφαιρικά πέτρινα σπίτια «Μαλεβός» (27920-27.920).

Αν δεν βρείτε δωμάτιο στα παραπάνω υπάρχει πάντα το Λεωνίδιο και φυσικά η

Σπάρτη.