Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, αναφορικά με την προσφυγή του

Τεχνικού Επιμελητηρίου εναντίον του υπουργείου Παιδείας, για τη διάρκεια των

σπουδών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και το status των ΤΕΙ, αναμένεται σύντομα

με ξεχωριστό ενδιαφέρον.

Η απόφαση αφορά εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές και πτυχιούχους, ΤΕΙ και ΑΕΙ,

τον τεχνικό κόσμο, καθώς και πολλούς επιστημονικούς και επαγγελματικούς

φορείς. Η νομοθέτηση και συνταγματική κατοχύρωση δύο βαθμίδων, ανωτέρας και

ανωτάτης εκπαίδευσης, αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία. Παντού, τα Πανεπιστήμια

ανήκουν στην ανωτέρα εκπαίδευση (higher education), ενώ η ανωτάτη (highest)

είναι ανύπαρκτη. Διεθνώς, η ανωτέρα αναφέρεται και ως Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

(tertiary education). Η τελευταία νομοθετήθηκε και στην Ελλάδα (1983), αλλά

δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα. Πού ανήκουν λοιπόν τα ΤΕΙ; Στην ελληνική

«ανωτέρα» (που σύμφωνα με το Σύνταγμα είναι μέχρι 3 χρόνια) ή στην ανωτάτη;

Η κοινότητα των ΤΕΙ θεωρεί ότι αυτοδίκαια ανήκουν στην ανωτάτη εκπαίδευση,

αφού το νομικό τους πλαίσιο είναι σύμφωνο με τις συνταγματικές διατάξεις περί

ανωτάτης παιδείας, σε αντίθεση με τις ανώτερες σχολές.

Τα ΤΕΙ σήμερα έχουν όλα τα διεθνή ακαδημαϊκά χαρακτηριστικά των Πανεπιστημίων

που χορηγούν τον πρώτο ακαδημαϊκό τίτλο σπουδών (Bachelor). Συγκεκριμένα,

είναι κρατικά αυτοδιοικούμενα ΝΠΔΔ. Οι καθηγητές είναι δημόσιοι λειτουργοί και

εκλέγονται όπως εκλέγονται και τα όργανα διοίκησης. Οι σπουδές διαρκούν 4 ή

3,5 χρόνια, ενώ στην Αγγλία π.χ. ο πρώτος ακαδημαϊκός κύκλος (Bachelor) έχει

3ετή διάρκεια. Για διορισμό εκπαιδευτικού προσωπικού απαιτείται διδακτορικό

δίπλωμα, πλην της τελευταίας βαθμίδας όπου ηθελημένα απαιτείται μεταπτυχιακός

τίτλος και συγχρόνως επαγγελματική εμπειρία. Η έρευνα είναι υποχρεωτική για το

εκπαιδευτικό προσωπικό. Οι πτυχιούχοι μπορούν να συνεχίσουν μεταπτυχιακές

σπουδές (Master, διδακτορικό). Παράλληλα, τα ΤΕΙ ενισχύονται και συνεργάζονται

με τα Πανεπιστήμια του εξωτερικού στα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το ερώτημα που ανακύπτει πλέον είναι πού διαφέρουν τα ΤΕΙ από τα ΑΕΙ; Πριν από

μερικά χρόνια οι διαφορές ήταν πιο ευδιάκριτες. Τα ΑΕΙ είχαν περισσότερο

ακαδημαϊκό προσανατολισμό, ενώ τα ΤΕΙ περισσότερο επαγγελματικό. Ωστόσο,

σήμερα παρατηρούμε μία συνεχή επαγγελματοποίηση των ΑΕΙ με κατάτμηση των

Τμημάτων τους και κάλυψη των επαγγελματικών αντικειμένων των ΤΕΙ. Ταυτόχρονα

βιώνουμε τη συνεχή ακαδημαϊκή αναβάθμιση των ΤΕΙ σε προσωπικό, προγράμματα

σπουδών, κοκ.

Όμως, παρά την επαγγελματική και ακαδημαϊκή σύγκλιση ΑΕΙ και ΤΕΙ, η Ελλάδα

αρνείται ακόμη να συμμορφωθεί σε κοινοτική οδηγία για τα επαγγελματικά

δικαιώματα πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με τριετείς τουλάχιστον σπουδές

και κατοχυρώνει επαγγελματικά μόνο τους πτυχιούχους ΑΕΙ.

Η αλλοπρόσαλλη αυτή κατάσταση έχει αντίκτυπο στις επιλογές μιας σημαντικής

μερίδας αποφοίτων Λυκείου, που αποφεύγουν να φοιτήσουν σε εξειδικευμένα

Τμήματα των ΤΕΙ, σύμφωνα με την κλίση τους. Αντίθετα, προτιμούν άσχετα με τα

ενδιαφέροντά τους Τμήματα ΑΕΙ, είτε ξενιτεύονται, όπως στα γειτονικά μας

βαλκάνια πανεπιστήμια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Είναι επιτέλους καιρός να ξεκαθαρισθεί το τοπίο και να γνωρίζει η ελληνική

κοινωνία αν τα ΤΕΙ ανήκουν και τυπικά πλέον στην ανωτάτη εκπαίδευση. Ας

διευκρινισθεί, επίσης, ποιους τύπους ιδρυμάτων χρειάζεται η χώρα και με ποιους

ρόλους, ώστε να πάψει η σύγχυση, να σταματήσουν οι αντιδικίες των

επαγγελματικών τάξεων, αλλά να μπορούν και οι μαθητές των Λυκείων να κάνουν

χωρίς ενδοιασμούς τις επιλογές για το μέλλον τους.

Ο Ιωάννης Καζάζης είναι σύμβουλος του Ινστιτούτου Τεχνολογικής

Εκπαίδευσης και καθηγητής στο ΤΕΙ Αθηνών. Έχει διατελέσει διευθυντής

της Ειδικής Υπηρεσίας ΤΕΙ του υπουργείου Παιδείας.