Αυτοί που ενθαρρύνουν τον ελέφαντα να μπει στο υαλοπωλείο

ΤΟΥΣ τελευταίους αιώνες, η κρατική κυριαρχία, το δικαίωμα ανεξαρτησίας –

αυτονομίας, το δικαίωμα εσωτερικής αυτοδιάθεσης και η μη επέμβαση στο

εσωτερικό των κρατών, είναι οι θεμελιώδεις αρχές Διεθνούς Δικαίου και το

υπέρτατο καθεστώς ρύθμισης των διακρατικών σχέσεων. Εάν γενικευθεί η παραβίασή

τους, όπως επιχειρείται από τις ΗΠΑ ­ και τους νεροκουβαλητές της ­ τα

τελευταία χρόνια, εισερχόμαστε σε φάση μεγάλων κρίσεων απρόβλεπτων διαστάσεων.

Ουσιαστικά ανοίγεται παράθυρο ευκαιρίας για μόνιμη αυθαιρεσία, κατάχρηση

εξουσίας και όξυνσης των εντάσεων στις διακρατικές σχέσεις.

Κανείς δεν έχει νομιμοποιημένο δικαίωμα άσκησης βίας στον διεθνή χώρο. Η περί

του αντιθέτου άποψη αποτελεί είτε επικίνδυνη απλούστευση είτε ηγεμονική

εκλογίκευση. Είναι αλήθεια πως υπάρχουν κάποιες καταχρηστικές διατάξεις που

συμφωνήθηκαν μεταξύ των ηγεμονικών κρατών κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου

Πολέμου περί μέτρων «όταν διακυβεύεται η διεθνής ειρήνη». Όμως, πρώτον, αυτό

απέχει πολύ από το να γενικευθούν αμερικανικές παρεμβάσεις με σκοπό

διαμόρφωσης ευνοϊκών για τις ΗΠΑ περιφερειακών ισορροπιών συμφερόντων.

Δεύτερον, τη διεθνή ειρήνη δεν τη θέτουν σε κίνδυνο τα μικρά κράτη, αλλά

πάντοτε οι πολιτικές επιλογές των ηγεμονικών κρατών. Τρίτον, άλλο μετριοπαθής

μεσολαβητική παρέμβαση των αντιπροσώπων των διεθνών οργανισμών και άλλο

επέμβαση του είδους «ελέφαντας εν υαλοπωλείω».

Για να υπάρξει δικαίωμα νομιμοποιημένης άσκησης βίας στον διεθνή χώρο

απαιτείται διεθνής συμφωνία για το «δίκαιο», τη «δικαιοσύνη», την ηθική, την

τάξη και άλλα συναφή ζητήματα που αφορούν τα μεγάλα ιστορικά προβλήματα των

διακρατικών σχέσεων. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει συγκροτημένη διεθνή κοινωνία και

κανονιστικό σύστημα που εκφράζει τη συλλογική της βούληση. Όμως, συγκροτημένες

κοινωνίες και κανονιστικά συστήματα που εκφράζουν τη θέλησή τους υπάρχουν μόνο

στο εσωτερικό κάθε κράτους. Οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία οδηγεί σε αφελείς

απόψεις ή ηγεμονικές εκλογικεύσεις και καταχρηστική άσκηση διεθνούς βίας, όπως

συμβαίνει αυτή τη στιγμή στη Γιουγκοσλαβία.

Το πραγματικό Διεθνές Δίκαιο ­ και όχι οι αφέλειες – απόρροια διεθνιστικών ή

ηγεμονικών συνδρόμων και εκλογικεύσεων που κατά καιρούς εκτοξεύονται ­ είναι

οι θεμελιώδεις διατάξεις περί μη επέμβασης, ανεξαρτησίας των κρατών και

δικαιώματος εσωτερικής αυτοδιάθεσης του λαού κάθε κράτους. Για να υποστηριχθεί

η αντίθετη θέση απαιτούνται αξιόπιστα επιχειρήματα πως αναπτύχθηκαν δικαιικές

αρχές και κριτήρια ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου καθολικής εφαρμογής, κάτι που

κανένας σοβαρός διεθνολόγος δεν θα τολμούσε να υποστηρίξει.

Τέλος, όσον αφορά την παράνομη και καταχρηστική επέμβαση των ΗΠΑ που

αποσταθεροποιεί την περιφέρειά μας, είναι πολλοί αυτοί που ­ τις πλείστες

φορές ανεπίγνωστα ­ βάζουν το λιθαράκι τους για να οικοδομηθούν παραστάσεις

που ευνοούν την πολιτική αυθαιρεσία. Είναι εκείνοι οι δημοσιογράφοι που μας

βομβαρδίζουν με ιμπεριαλιστική προπαγάνδα περί «διεθνούς κοινότητας» «που

εξαντλήθηκε η υπομονή της», είναι εκείνοι οι καθηγητές που επί χρόνια

υποστηρίζουν ανύπαρκτα δικαιώματα επεμβάσεως (και τώρα που οργιάζει η

παρανομία ποιούν τη νήσσα), είναι εκείνοι οι αφελείς ή «στρατευμένοι»

διανοούμενοι που ενθαρρύνουν «επεμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα», δηλαδή

ενθαρρύνουν τον ελέφαντα να μπαίνει στα υαλοπωλεία.

Ο Παναγιώτης Ήφαιστος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και

Στρατηγικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.