Έληξε, εδώ και μερικές ημέρες, η Παγκόσμια Διάσκεψη για την Ανωτάτη

Εκπαίδευση, που έγινε στην έδρα της Ουνέσκο στο Παρίσι με θέμα «Η Ανωτάτη

Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα ­ προοπτικές και πρακτικές».

Σ’ ΑΥΤΗΝ πήραν μέρος 115 υπουργοί Παιδείας, κοινοβουλευτικοί

εκπρόσωποι, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και εκπαιδευτικοί, φοιτητές, αλλά και

προσωπικότητες οικονομικών κύκλων, οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των 186 χωρών-μελών

του Οργανισμού, καθώς και περίπου πενήντα κυβερνητικές και μη Οργανώσεις.

Συνολικά δηλαδή 2.700 άτομα.

Την εναρκτήρια συνεδρίαση κάλυψαν με τις ομιλίες τους ο πρόεδρος της 29ης

Γενικής Διάσκεψης, ο Βραζιλιάνος Eduardo Portella, ο πρόεδρος του Εκτελεστικού

Συμβουλίου, Ούγγρος Pal Pataki (καμιά σχέση με τις εκδόσεις Πατάκη), ο γενικός

διευθυντής της Ουνέσκο, Ισπανός Federico Mayor Saragosa, ενώ ειδικός

προσκεκλημένος για την έναρξη ήταν ο πρωθυπουργός της χώρας όπου εδρεύει η

Ουνέσκο, και πρώην υπουργός Παιδείας, ο φίλος της Ελλάδος κ. Lionel Jospin.

Ας αρχίσουμε από τις παρατηρήσεις του τελευταίου. Επέμενε στη σημασία των ίσων

ευκαιριών στην Ανωτάτη Εκπαίδευση και υπογράμμισε την παραδοσιακή αξία του

ευρωπαϊκού πανεπιστημίου, «ενός χώρου, που πάντα ευνόησε την κινητικότητα των

ανθρώπων, των ιδεών, των ανακαλύψεων και των νεωτερισμών. Απέτυχε στην

αποστολή του, κάθε φορά που μεταμορφώθηκε σε ελεφάντινο πύργο… Ωστόσο αν η

ανωτάτη παιδεία οφείλει να προσαρμοστεί στην αγορά, είμαι εντελώς αντίθετος

στη μερκαντιλίστικη άποψη σύμφωνα με την οποία η αγορά μπορεί να την

προκαθορίσει… Το πανεπιστήμιο πρέπει πρωτίστως να προσφέρει γνώσεις και

ειδικότητες, αλλά ταυτόχρονα να μην παύει να είναι κι ένας χώρος εκμάθησης της

δημοκρατίας, της αγωγής του πολίτη και της ατομικής ολοκλήρωσης».

Επιπλέον τόνισε ότι «όπως όλοι οι Ευρωπαίοι είμαι κι εγώ δεμένος με το ρόλο

που πρέπει να παίζει το Δημόσιο στην εκπαίδευση, και κατ’ επέκταση το

κράτος-θεματοφύλακας των ίσων ευκαιριών για όλους με την οικονομική αρωγή

του».

Κι αφού επέμεινε στη συνεργασία Βορρά-Νότου, υπογράμμισε ότι «πρέπει να

δημιουργηθούν επιστημονικές κοινότητες στις υπό ανάπτυξιν χώρες, κάτι που

υποβοηθείται σημαντικά με την επιστροφή των αποφοίτων στους τόπους της

προέλευσής των». Ο Eduardo Portella υπογράμμισε τη βαθιά κρίση που διέρχεται

το πανεπιστήμιο, «ένας χώρος προνομιακός που καλείται σήμερα ν’ αντιμετωπίσει

τη σκληρή πραγματικότητα.

Οι ιλιγγιώδεις μεταλλαγές στις συμπεριφορές, στις εκτιμήσεις, στις αξίες και

στα συναισθήματα οδηγούν σταδιακά σε μιαν απώλεια της αυτονομίας…

Άμεσα ή έμμεσα, το πανεπιστήμιο συρρικνώνεται σε ένα πρακτορείο, λιγότερο ή

περισσότερο πετυχημένο, για εξεύρεση εργασίας».

Κι αφού επέμενε στη συνεισφορά της εκπαίδευσης για τη συγκρότηση του πολίτη

(με την αρχαία έννοια του όρου), έκλεισε την ομιλία του λέγοντας ότι «με τη

Διάσκεψη αυτή αρχίζει επιτέλους η ανταλλαγή απόψεων, που τόσο καιρό την

περιμέναμε, για το ρόλο της Ανωτάτης Εκπαίδευσης, εδώ και τώρα».

Πράγματι η συζήτηση περιστράφηκε σε τέσσερις κεντρικούς άξονες ή θεματικές ενότητες:

α) στην καταλληλότητα (pertinence) της Ανωτάτης Εκπαίδευσης

β) στην ποιότητά της

γ) στη χρηματοδότησή της και στη διαχείρισή τηςκαι

δ) στη διεθνή συνεργασία.

Οι επιδιωκόμενοι στόχοι αυτής της Παγκόσμιας Διάσκεψης υπήρξαν:

α) η διεύρυνση της πρόσβασης στην Ανωτάτη Εκπαίδευση σύμφωνα με την

αξία και τις προσωπικές ικανότητες του κάθε ατόμου

β) η βελτίωση της διαχείρισης-χρηματοδότησης με βάση την ποιότητα και

την καταλληλότητα

γ) η σύσφιγξη δεσμών (σχέσεων) ανάμεσα στο πανεπιστήμιο και τον κόσμο

της παραγωγής (αγορά εργασίας) μέσα από μακρόπνοες στρατηγικές βασισμένες στις

ανάγκες της κοινωνίας (πρόβλημα ανεργίας).

Τη χώρα μας εκπροσώπησαν επάξια στη Διάσκεψη ο καθηγητής του Πανεπιστημίου

Αθηνών και σύμβουλος του υπουργού Παιδείας σε θέματα Ανωτάτης Εκπαίδευσης κ.

Τζινισιζέλης, ως αρχηγός της εθνικής αποστολής (ο οποίος στην ομιλία του

αναφέρθηκε εκτενώς και στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που συντελείται στον

τόπο μας, πράγμα που ενδιέφερε άμεσα τους συνέδρους, απόδειξη ότι ζητήθηκαν

224 αντίγραφα της ομιλίας του στα αγγλικά και 106 στα γαλλικά), η κυρία Μαρία

Ηλιού, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ως εκπρόσωπος της Εθνικής Επιτροπής

της Ουνέσκο, ο κ. Ευάγγελος Λιβεριάτος, καθηγητής του ΑΠΘ, ως εκπρόσωπος της

χώρας μας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, και ο κ. Γεώργιος Μαυροειδής ως σύμβουλος

εκπαίδευσης στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της χώρας μας στην Ουνέσκο.

Τις εργασίες της Διάσκεψης έκλεισε ο Φεντερίκο Μαγιόρ, με την ποιητική αναφορά

του στον Σιμόν Μπολιβάρ, τον Libertador που είχε πει ότι «η εκπαίδευση είναι

το κλειδί της ελευθερίας».

Για να καταλήξει: «Μόνο με την εκπαίδευση για όλους και εφ’ όρου ζωής

μπορούμε να κάνουμε το δύσκολο πέρασμα από την καλλιέργεια του πολέμου σε μια

καλλιέργεια του διαλόγου, της ανεκτικότητας και της μη βίας, σαν πρόταση για

τον αιώνα που έρχεται, δηλαδή μια καλλιέργεια της ειρήνης, ο μόνος λόγος

ύπαρξης άλλωστε της Ουνέσκο και όλου του συμπλέγματος των Ηνωμένων Εθνών».