Αναζήτηση
Το Μνημόνιο τελείωσε. Ζήτω το Μνημόνιο. Η έκθεση συμμόρφωσης που συνέταξαν οι δανειστές για την ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα ολοκληρώνει με επιτυχία το τρίτο Μνημόνιο. Σφραγίζει παράλληλα όμως ένα νέο κύμα περικοπών και φορολογικών επιβαρύνσεων τα επόμενα χρόνια, με το μαχαίρι στις συντάξεις να φτάνει έως το 2019 τα 5,5 δισ. ευρώ, τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων να βρίσκονται καθ’ οδόν για δύο νέες επιπλέον αυξήσεις, μέχρι να φτάσουν στο επίπεδο των πραγματικών τιμών της αγοράς το 2020, και το αφήγημα μεταμνημονιακών παροχών της κυβέρνησης να ψαλιδίζεται κατά περίπου 2 δισ. ευρώ. Σε αντιδιαστολή με τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής, το οποίο ψήφισε η κυβέρνηση πανηγυρίζοντας δημοσιονομικό χώρο 3,5 δισ. ευρώ το 2022, όταν το πλεόνασμα θα έφτανε στο 5,19% του ΑΕΠ, οι δανειστές προβλέπουν ότι θα φτάσει στο 4,3% το 2022 ή σχεδόν μία μονάδα του ΑΕΠ χαμηλότερα. Κι αυτό υπό αίρεση. Αθροιστικά, έως το 2022 η ψαλίδα των προβλέψεων κυβέρνησης – δανειστών ανοίγει έως και τα 4 δισ. ευρώ.
ΣΚΛΗΡΟ ΠΑΚΕΤΟ. Το κείμενο των 66 σελίδων, το οποίο δημοσιεύθηκε χθες, παραμονή της κρίσιμης συνεδρίασης του Eurogroup, σφραγίζει το μαχαίρι σε συντάξεις και αφορολόγητο την ερχόμενη διετία. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι το πακέτο προβλέπει ασφαλιστική μεταρρύθμιση, η οποία θα αποφέρει καθαρές εξοικονομήσεις 1% του ΑΕΠ το 2019, ακολουθούμενη από μείωση του αφορολογήτου το 2020 προκειμένου να διευρυνθεί η φορολογική βάση. «Υπό την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθούν οι μεσοπρόθεσμοι δημοσιονομικοί στόχοι, το πακέτο αυτό θα συμπληρωθεί με ένα στοχευμένο επεκτατικό πακέτο, με φιλικά προς την ανάπτυξη φορολογικά μέτρα, τα οποία θα τεθούν σε ισχύ το 2019 και το 2020» σημειώνεται χαρακτηριστικά. Μάλιστα, τα τυχόν επεκτατικά μέτρα αναφέρεται ότι θα πρέπει να συμφωνηθούν στα τέλη του 2018, προκειμένου να περιληφθούν στον προϋπολογισμό του επόμενου έτους.
Οι περικοπές στις συντάξεις και η συνολική αναμόρφωση του Ασφαλιστικού, όπως αποκαλύπτεται από τον σχετικό πίνακα, έχουν ήδη αποδώσει πέρυσι 2,2 δισ. ευρώ. Ο λογαριασμός ανεβαίνει φέτος στα 3 δισ. ευρώ και του χρόνου, μετά το νέο μαχαίρι έως και κατά 18% στις συντάξεις, εκτινάσσεται στα 5,5 δισ. ευρώ.
ΟΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ. Στο μέτωπο των αντικειμενικών, οι χειρουργικές επεμβάσεις στις οποίες προχώρησε η κυβέρνηση προκειμένου να περιορίσει μεγάλες επιβαρύνσεις στον ΕΝΦΙΑ, κυρίως στις λαϊκές συνοικίες, φαίνεται πως δεν πέρασαν καθόλου απαρατήρητες. Οι δανειστές καθιστούν ξεκάθαρο πως δεν έχει επιτευχθεί πλήρης προσαρμογή των αντικειμενικών στις τιμές της αγοράς και η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ήδη ότι θα προχωρήσουν δύο ακόμα πράξεις προσαρμογής. Το 2019, οι αντικειμενικές θα πρέπει να καλύψουν το 50% της απόστασης που τις χωρίζει από τις πραγματικές και το 2020 θα πρέπει να υπάρξει πλήρης εξίσωση. Το μπαλάκι έχει ήδη πεταχτεί στην επόμενη κυβέρνηση.
Με τους φόρους το παιχνίδι δεν έχει τελειώσει. Το 2020, έρχεται η μείωση του αφορολογήτου για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, με αύξηση των εσόδων κατά 1% του ΑΕΠ ή περίπου κατά 2 δισ. ευρώ. Νωρίτερα, φέτος τον Ιούλιο καταργείται η έκπτωση 30% στους συντελεστές ΦΠΑ στα πέντε τελευταία νησιά (Κως, Λέσβος, Σάμος, Χίος και Λέρος), ενώ η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί για την ψήφιση διατάξεων νόμου για την επέκταση της εθελοντικής εισφοράς της ναυτιλιακής κοινότητας και την επιβολή ενός νέου φόρου κατά τον επαναπατρισμό κερδών από το εξωτερικό.
Παράλληλα, το αφήγημα παροχών της κυβέρνησης, την επομένη της λήξης του Μνημονίου, έχει ήδη αρχίσει να μπάζει νερά. Οι δανειστές όχι μόνο δεν συμμερίζονται τους υπερφιλόδοξους στόχους πλεονασμάτων, αλλά ξεκαθαρίζουν ότι οι αποφάσεις διανομής του τυχόν υπερπλεονάσματος θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης.
ΤΑ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ. Για το 2018, ο πήχης του πλεονάσματος μπαίνει στο 3,5% του ΑΕΠ, όσο ακριβώς είναι ο στόχος. Στη συνέχεια όμως, έως και το 2022, οι προβλέψεις των δανειστών είναι σημαντικά χαμηλότερες σε σχέση με τις αντίστοιχες κυβερνητικές, με αποκορύφωμα το 2022, όταν η κυβέρνηση βλέπει πλεόνασμα 5,19% και δημοσιονομικό χώρο 3,5 δισ. ευρώ και οι δανειστές βάζουν τον πήχη 2 δισ. ευρώ παρακάτω, στο 4,3% του ΑΕΠ.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της επόμενης τετραετίας, άλλωστε, οι δανειστές προβλέπουν αισθητά μικρότερο δημοσιονομικό χώρο στο βασικό σενάριο. Αν επιβεβαιωθούν οι καθοδικοί κίνδυνοι, οι αποκλίσεις θα είναι μεγαλύτερες.
Από την αρχή της έκθεσης αξιολόγησης άλλωστε καθίσταται σαφές ότι οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να συνεχιστούν και οι δανειστές θα είναι παρόντες για να τις περιφρουρούν. «Η Ελλάδα θα πρέπει να χτίσει πάνω στην πρόοδο η οποία επιτεύχθηκε στη διάρκεια του τρίτου προγράμματος και να ενισχύσει τα θεμέλια μιας βιώσιμης ανάπτυξης, κυρίως μέσω της συνέχισης και της ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων του Μνημονίου, διασφαλίζοντας ότι οι στόχοι των μεταρρυθμίσεων περιφρουρούνται» σημειώνεται.
ΠΑΖΑΡΙ. Την ίδια ώρα, το παζάρι για το χρέος, όπως όλα δείχνουν, θα συνεχιστεί ακόμα και κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Eurogroup. Δημοσιεύματα στον γερμανικό Τύπο («Handelsblatt») ανέφεραν χθες ότι ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ενδεχομένως να απογοητευτεί κατά τη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, ενώ οι πληροφορίες ανέφεραν ότι η γερμανική γραμμή «μετρημένης» και υπό όρους ελάφρυνσης του χρέους αναμένεται να κυριαρχήσει. Εκπλήξεις της τελευταίας στιγμής δεν θα πρέπει να αποκλείονται, καθώς το μεγάλο ζητούμενο είναι να δοθεί ένα όσο το δυνατόν πιο ισχυρό πολιτικό μήνυμα στις αγορές, διευκολύνοντας την επιστροφή της Ελλάδας στην αυτοδύναμη χρηματοδότηση. Με τα δεδομένα έως χθες (επιμήκυνση των ωριμάσεων κατά 7-8 χρόνια των δανείων του EFSF, μερική αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ, αν και με μεγάλες ενστάσεις από τη Γερμανία, ετήσια απόδοση 1 δισ. ευρώ στην Ελλάδα για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, μαξιλάρι διαθεσίμων 20 δισ. ευρώ), ενώ οι αγορές αναμένεται να ανακουφιστούν από τον στενό κορσέ της μεταμνημονιακής επιτήρησης, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα θεωρήσουν πως ανοίγει καθαρός διάδρομος για το ελληνικό χρέος σε μακροχρόνιο ορίζοντα. Εκτός και εάν σήμερα γίνει η μεγάλη ανατροπή.
