Αναζήτηση
Με μεγάλη τρύπα στα έσοδα κλείνει το 2017 για τις ιδιωτικοποιήσεις, γεμάτο αβεβαιότητες για την επίτευξη των στόχων έρχεται το 2018. Σε αυτήν την κρίσιμη καμπή βρίσκεται το πρόγραμμα αποκρατικοιήσεων, που έναν χρόνο πριν από την εκπνοή του προγράμματος συνεχίζει να καρκινοβατεί και να πέφτει συνεχώς έξω στους στόχους του, αντί να τρέχει και να στέλνει σήματα εξομάλυνσης της ελληνικής οικονομίας στους διεθνείς επενδυτές. Ο φετινός στόχος των 1,9 δισ. ευρώ φαίνεται ότι θα εμφανίσει υστέρηση 600-700 εκατ. ευρώ, αφού πέραν των 14 περιφερειακών αεροδρομίων (€1,2 δισ.), και άλλων μικρότερων συμφωνιών (ΤΡΑΙΝΟΣΕ 45 εκατ. ευρώ, ξενοδοχεία και ακίνητα), καμία άλλη μεγάλη συμφωνία δεν έχει κλείσει, παρ’ ότι πολλοί διαγωνισμοί έχουν ολοκληρωθεί. Τούτο σημαίνει ότι η φετινή τρύπα μεταφέρεται αυτόματα στην επόμενη χρονιά, αυξάνοντας τον στόχο από τα 2,5 δισ. ευρώ, σε πάνω από 3 δισ. ευρώ, ποσό εξωπραγματικό, αφού τόσα είναι όλα κι όλα τα έσοδα που έχουν μπει στο ταμείο από την έναρξη λειτουργίας του, το 2011. Στις Βρυξέλλες το κλίμα δεν είναι καλό, και μπορεί να προβάλλεται εμφατικά η ενόχληση των κοινοτικών για τις συνεχείς καθυστερήσεις στο Ελληνικό, πέραν όμως της πιο εμβληματικής ελληνικής ιδιωτικοποίησης, ακόμη και μικρότερα και θεωρητικά πιο εύκολα διαχειρίσιμα θέματα, δεν περπατούν όσο γρήγορα θα όφειλαν. Ευθύνη για το γεγονός αυτό έχει αναμφίβολα η κυβέρνηση που λειτουργεί υπονομευτικά για τη λειτουργία του ΤΑΙΠΕΔ. Επί έναν σχεδόν χρόνο, από τότε που υπουργοποιήθηκε ο Στέργιος Πιστιόρλας, η κυβέρνηση έχει αφήσει τη διοίκηση του Ταμείου να λειτουργεί με λειψή σύνθεση, ναρκοθετώντας στην ουσία το έργο του, αφού δυσχεραίνεται η λήψη κρίσιμων αποφάσεων, τόσο για την ολοκλήρωση τελειωμένων διαγωνισμών, πολλώ δε μάλλον για την προκήρυξη καινούργιων.
ΟΛΘ
Τέσσερις μήνες μετά την ανακήρυξη της κοινοπραξίας Deutche Invest Equity Partners – Balterra Investments – Terminal Link ως αναδόχου στον ΟΛΘ, και ακόμη δεν έχει συσταθεί η εταιρεία, δηλαδή το νομικό πρόσωπο που θα αναλάβει το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. Σε σύσκεψη που έγινε τον Σεπτέμβριο στο ΤΑΙΠΕΔ η κοινοπραξία δεσμεύθηκε να παραδώσει τα σχετικά έγγραφα το αργότερο μέχρι 16 Οκτωβρίου, διαδικασία απαραίτητη προκειμένου να εγκρίνει τη συναλλαγή το Ελεγκτικό Συνέδριο. Εφόσον συμβεί αυτό, τότε θα καταστεί εφικτό να ολοκληρωθεί η υπογραφή της συμφωνίας αγοραπωλησίας μετοχών, να κλείσει η ιδιωτικοποίηση κάπου στις αρχές 2018, και να καταβληθεί το τίμημα των 232 εκατ. ευρώ. Αν αυτό γίνει τον Ιανουάριο, υπάρχει πιθανότητα τα χρήματα να εγγραφούν λογιστικά στη φετινή χρονιά. Διαφορετικά, το ποσό μεταφέρεται και αυτό για του χρόνου, και ανοίγει περαιτέρω η «τρύπα» στα φετινά προϋπολογισμένα έσοδα.
Κάτω από τον πήχη που η ίδια είχε θέσει ψηλά, κινδυνεύει να περάσει η κυβέρνηση στην περίπτωση του ΔΕΣΦΑ. Οχι μόνο φαίνεται δύσκολο να έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός πώλησης του 66% ώς το τέλος του έτους, αλλά ανησυχίες εκφράζονται και για το τίμημα. Δύο μόνο διεκδικητές έχουν απομείνει στην τελική ευθεία: από τη μια η κοινοπραξία που απαρτίζουν η ιταλική Snam, η ισπανική Enagas, η βελγική Fluxys, μαζί με την ολλανδική Gasunie, και από την άλλη, η επίσης ισπανική εταιρεία Regasificadora del Noroeste. Το γεγονός όμως μειώνει τις πιθανότητες πλειοδοσίας και αυξάνει τον κίνδυνο τα τιμήματα να κινηθούν χαμηλότερα των προσδοκιών, πολλώ δε μάλλον όταν εκφράζονται φόβοι ότι ο διαγωνισμός θα εξελιχθεί τελικά σε παιχνίδι για έναν, δηλαδή για το πρώτο και ισχυρότερο σχήμα. Πάτημα στους επενδυτές για να κινηθούν τα τιμήματα χαμηλά θα μπορούσε να δώσει και ο τρόπος είσπραξης από τον ΔΕΣΦΑ της ανακτήσιμης διαφοράς που αυτός δικαιούται, ύψους 320 εκατ. ευρώ, εντός της επόμενης 18 ετίας. Οι επενδυτές έχουν ζητήσει η ανάκτηση να γίνει με εμπροσθοβαρή τρόπο, δηλαδή το μεγαλύτερο μέρος να εισπραχθεί εντός δεκαετίας, ωστόσο κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε αύξηση τιμολογίων στο φυσικό αέριο. Επιχειρείται έτσι να βρεθεί μια μεσοβέζικη λύση. Οπως και να έχει, τα 400 εκατ. ευρώ που είχε προσφέρει στον προηγούμενο διαγωνισμό η SOCAR, αποτελούν έναν άτυπο πήχη.
Ελευθέριος Βενιζέλος
Προ ημερών υπεγράφη η παράταση για 20 επιπλέον χρόνια, δηλαδή μέχρι το 2046 της σύμβασης παραχώρησης του Ελευθέριος Βενιζέλος, με την εταιρεία Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών ΑΕ (ΔΑΑ), το πλειοψηφικό πακέτο της οποίας ελέγχεται από το καναδικό συνταξιοδοτικό Ταμείο SP Investments. Το καθαρό έσοδο για το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων ανέρχεται σε 483,87 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το ΤΑΙΠΕΔ, επρόκειτο φέτος να εισπράξει το 53%, δηλαδή 256 εκατ. ευρώ. Δύσκολα όμως αυτό θα συμβεί. Απαιτούνται προηγουμένως έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού, το Ελεγκτικό Συνέδριο, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και κύρωση της σύμβασης από τη Βουλή. Οταν και όποτε κλείσει η συναλλαγή, τότε μόνο θα μπορέσει να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για την πώληση του 30% των μετοχών του αερολιμένα που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ (άλλο ένα 25% του Δημοσίου έχει περάσει στο Υπερταμείο).
Εγνατία
Εχει ενταχθεί στο πρόγραμμα από το 2011, και παρ’ ότι έχει κοστίσει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε μελέτες, συμβούλους αι εργατοώρες, ο διαγωνισμός παραχώρησης της Εγνατίας Οδού, ακόμη δεν έχει προκηρυχθεί. Προγραμματιζόταν για φέτος, ωστόσο δεν αποκλείεται να μετατοπιστεί για το 2018. Εμπόδιο στο έργο αποτελούν το αρνητικό κλίμα που επικρατεί για τη λειτουργία νέων διοδίων (και όχι μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ), οι απεργίες που προκηρύσσουν οι εργαζόμενοι για να ματαιώσουν τους διαγωνισμούς τοποθέτησης καινούργιων σταθμών, και το δυσκίνητο θεσμικό πλαίσιο για την ανάθεση και εκτέλεση έργων παραχωρήσεων που ψηφίστηκε με εισήγηση του υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη τον Αύγουστο του 2016. Το διά ταύτα είναι πως οι τέσσερις μετωπικοί σταθμοί της Εγνατίας έπρεπε ήδη να λειτουργούν από τις 31 Αυγούστου, ότι ακόμη απουσιάζει η κοινή υπουργική απόφαση που θα ορίζει την τιμολογιακή πολιτική, και πως κάθε μήνα που περνάει η εταιρεία χάνει έσοδα 4 εκατ. ευρώ. Κόστος που πιθανότατα θα κληθούν να πληρώσουν στο μέλλον οι φορολογούμενοι, μέσω αύξησης των τιμών των διοδίων, όταν και όποτε αυτά αρχίσουν να λειτουργούν.
ΟΤΕ
Αποτελεί κάτι σαν μπαλαντέρ για τη πορεία του προγράμματος το 2018. Αν φανεί ότι υπάρχει μεγάλη απόκλιση από τον στόχο των εσόδων, και ανάλογα φυσικά με τις χρηματιστηριακές συνθήκες, θα ενεργοποιηθεί νωρίτερα η πώληση του 5% του ΟΤΕ, δηλαδή 25 εκατομμυρίων μετοχών. Η Deutsche Telecom, που ελέγχει το 40% του ΟΤΕ, έχει το δικαίωμα της πρώτης άρνησης. Αν δηλαδή εμφανιστεί κάποιος ενδιαφερόμενος για το 5% της εταιρείας, τότε πρώτοι θα ερωτηθούν οι Γερμανοί. Αν προσφέρουν ακόμη και ίσο αντίτιμο με την προσφορά του διεκδικητή, τότε το 5% θα καταλήξει σε εκείνους. Δεδομένου ότι ελέγχουν το 40% του ΟΤΕ, θεωρείται απίθανο να ενδιαφερθεί άλλη επιχείρηση. Το προς πώληση πακέτο δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητο. Με χθεσινή τιμή μετοχής τα 10,18 ευρώ, τα 25 εκατ. μετοχές μεταφράζονταν σε χρηματιστηριακή αξία ύψους 254,5 εκατ. ευρώ.
ΕΛΠΕ
Δίχως πώληση των ποσοστών στις κρατικές ενεργειακές επιχειρήσεις, δεν πρόκειται να επιτευχθεί ο στόχος των 2,5 δισ. ευρώ το 2018. Το 65% του Δημοσίου στη ΔΕΠΑ κατέχει προνομιακή θέση στο πρόγραμμα. Τίποτα ωστόσο δεν μπορεί να προχωρήσει πριν τακτοποιηθεί η μνημονιακή υποχρέωση για αναμόρφωση του χάρτη της ελληνικής αγοράς αερίου. Σήμερα η ΔΕΠΑ συνεχίζει να είναι «πανταχού παρούσα» στην αγορά: χονδρέμπορος και προμηθευτής αερίου, μέτοχος των ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας, μέτοχος των αντίστοιχων ΕΔΑ (που έχουν στην κατοχή τους τα δίκτυα διανομής), αλλά και αυτόνομος λιανοπωλητής αερίου. Το καθεστώς αυτό πρέπει να αλλάξει, αλλά οι θεσμοί απέρριψαν πρόσφατα τις ελληνικές προτάσεις, ειδικά στο τμήμα που αφορούσαν τον ρόλο της ΔΕΠΑ. Ξεκαθάρισμα του τοπίου έχουν ζητήσει και οι στρατηγικοί μέτοχοι των ΕΠΑ και ΕΔΑ σε Αττική και Θεσσαλονίκη – Θεσσαλία, δηλαδή οι Shell και Eni. Ανταλλαγές μετοχών, διαχωρισμός εταιρειών, αποχώρηση της ΔΕΠΑ από κάποιες θέσεις και ενίσχυση σε άλλες είναι τα σενάρια που εξετάζονται, δίχως ακόμη να έχει βρεθεί λύση. Οσο θα αγνοείται η νέα μορφή της ΔΕΠΑ τόσο θα παραμένει παγωμένη η συγκεκριμένη αποκρατικοποίηση. Θεωρητικά, πιο εύκολη υπόθεση είναι η πώληση του 35% των ΕΛΠΕ. Ενδιαφερόμενοι επενδυτές εκτιμάται ότι σίγουρα θα υπάρξουν, η εταιρεία διανύει μια από τις καλύτερες περιόδους κερδοφορίας της, απλώς η παρουσία του ομίλου Λάτση με 45,47%, σημαίνει ότι ο επίδοξος αγοραστής πρέπει πρώτα να επισκεφθεί τη Γενεύη, όπου και η έδρα των επιχειρήσεων του μεγαλομετόχου των ΕΛΠΕ, για να εξασφαλίσει μια συμφωνία μετόχων. Το γεγονός ίσως αποτελέσει τροχοπέδη για να ενδιαφερθεί κάποιος ανταγωνιστής των ΕΛΠΕ. Σύμφωνα ωστόσο με άλλες εκτιμήσεις, ενδιαφέρον θα μπορούσε να εκδηλώσει η κρατική εταιρεία μιας πετρελαιοπαραγωγού χώρας που επιθυμεί να διυλίζει δικές της ποσότητες στα διυλιστήρια των ΕΛΠΕ και να αποκτήσει με αυτόν τον τρόπο βάση στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου.
ΔΕΗ
Οπως και με τη ΔΕΠΑ έτσι και με τη ΔΕΗ, η πώληση του 17% έχει παγώσει μέχρι να ξεκαθαρίσει η πώληση των λιγνιτικών μονάδων της επιχείρησης. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο το ΤΑΙΠΕΔ έχει κηρύξει άγονο τον σχετικό διαγωνισμό πρόσληψης συμβούλου. Η Κομισιόν είχε αρχικά απορρίψει το ελληνικό λιγνιτικό πακέτο, στη συνέχεια ζήτησε να συμπεριληφθεί και η Μεγαλόπολη, τώρα η κυβέρνηση το συζητά και λέγεται ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται κοντά σε συμφωνία. Ακόμη κι έτσι όμως, τον τελευταίο λόγο έχουν οι επενδυτές. Εάν το market test που αναμένεται να γίνει τον Οκτώβριο, προκειμένου να βολιδοσκοπήσει η κυβέρνηση το επενδυτικό ενδιαφέρον, δεν συγκεντρώσει την απαραίτητη ανταπόκριση, τα πάντα πάνε πίσω, και στην κουβέντα μπαίνουν ξανά τα υδροηλεκτρικά. Ακόμη και αν υπάρξει ενδιαφέρον για τους λιγνίτες, ο διαγωνισμός πώλησης έχει προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2018, γεγονός που σημαίνει ότι η υπόθεση του 17% θα παραμείνει παγωμένη τουλάχιστον μέχρι τα τέλη της επόμενης χρονιάς.
ΕΥΔΑΠ
Στη κυβέρνηση γνωρίζουν ότι η πώληση έστω και μικρού μεριδίου των ΕΥΔΑΠ (11%) και ΕΥΑΘ (23%) αποτελεί «πολιτικά ευαίσθητη» διαδικασία λόγω της παρελκυστικής στάσης που στο παρελθόν είχε κρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Επίσης όμως γνωρίζουν ότι είναι μια αναπόδραστη εξέλιξη. Αμφότερες οι πωλήσεις των μειοψηφικών ποσοστών των εταιρειών ύδρευσης τοποθετούνται μέσα στο 2018, και όπως λένε οι πληροφορίες, θα βόλευε το Μαξίμου να καταλήξουν σε χέρια Γάλλων, το ενδιαφέρον των οποίων είναι διαχρονικό και εκδηλώθηκε με εμφατικό τρόπο κατά την πρόσφατη επίσκεψη Μακρόν. Ειδικά στην ΕΥΔΑΠ, τόσο οι Γάλλοι όσο και οποιοσδήποτε άλλος διεκδικητής προκύψει στην πορεία, δεν έχουν βραχυπρόθεσμο σχεδιασμό, αλλά κινούνται με άξονα κυρίως το ορόσημο του 2019. Τότε δηλαδή που θα λήξει η 20ετής σύμβαση που έχει υπογράψει η ΕΥΔΑΠ με το ελληνικό Δημόσιο για το αποκλειστικό δικαίωμα της παροχής υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στην Αθήνα.
