Η κυβέρνηση σχεδιάζει να ανοίξει ένα παράθυρο τρίμηνης διάρκειας σε όσους έχουν αδήλωτα κεφάλαια εντός και εκτός Ελλάδας, προσφέροντας απαλλαγή από ποινικές διώξεις για πράξεις φοροδιαφυγής με την καταβολή φόρων και προσαυξήσεων που μπορεί να φτάσουν έως και το 90% των κεφαλαίων. Η «προσφορά» απέχει πολύ από τους αρχικούς σχεδιασμούς και τα χαρακτηριστικά αμνήστευσης που οραματίζονταν ορισμένα κυβερνητικά στελέχη για να γεμίσουν τα άδεια κρατικά ταμεία ενάμιση χρόνο νωρίτερα διαγράφονται ένα προς ένα υπό καθεστώς ασφυκτικών πιέσεων από τους δανειστές.

Το νομοσχέδιο για την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτων κεφαλαίων καταρτίζεται πλέον με έναν συνδυασμό φόρων και προσαυξήσεων που μπορεί να αγγίζουν έως και το 90% των αφορολόγητων χρημάτων ή, αν η εν εξελίξει διαπραγμάτευση γείρει περισσότερο προς τις ελληνικές επιδιώξεις, η απώλεια κεφαλαίου μπορεί να περιοριστεί σε ποσοστό της τάξεως του 70%.

Τα ανταλλάγματα

Το αντάλλαγμα δεν θα είναι άλλο από την απαλλαγή από ποινικές κυρώσεις για πράξεις φοροδιαφυγής. Και αυτό όμως βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση. Στους κόλπους των δανειστών δεν λείπουν οι θέσεις ότι το μήνυμα σε όσους κράτησαν κεφάλαια μακριά από τα μάτια της Εφορίας θα πρέπει να είναι το αυστηρότερο δυνατό.

Στελέχη με γνώση της διαπραγμάτευσης εκτιμούν ότι τελικά η άρση των ποινικών κυρώσεων θα περάσει. Και κάπως έτσι, κατά πάσα πιθανότητα τον Σεπτέμβριο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης σχεδιάζει να κάνει θόρυβο κηρύσσοντας ακόμα μία φορά τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής με ένα κεντρικό σύνθημα του τύπου «σας ξέρουμε, αποκαλυφθείτε μόνοι σας και γλιτώστε ό,τι μπορείτε για να μην τα χάσετε όλα».

Η ψήφιση του νομοσχεδίου και η επικοινωνιακή καμπάνια σχεδιάζεται να συνοδευτούν από ένα νέο όπλο. Στη βάση του παλαιού συστήματος elenxis χτίζεται ένα νέο πληροφοριακό σύστημα, το οποίο όπως υποστηρίζουν πηγές με γνώση των χειρισμών υπόσχεται ελέγχους-εξπρές. Με την πληκτρολόγηση του ΑΦΜ οι ελεγκτές θα έχουν πρόσβαση στο πλήρες τραπεζικό προφίλ των φορολογουμένων υπό έλεγχο, ενώ ήδη στο Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων σε συνεργασία με την ομάδα των οικονομικών εισαγγελέων έχουν ενοποιήσει σε μία βάση δεδομένων όλα τα στοιχεία από κάθε λογής λίστα που έχουν στη διάθεσή τους. Από τη λίστα Λαγκάρντ και τη λίστα Μπόργιανς έως τα 68 CD με 1.364.039 φορολογουμένους οι οποίοι είχαν τραπεζικές συναλλαγές άνω των 300.000 ευρώ την τελευταία δεκαετία ή εμβάσματα στο εξωτερικό άνω των 100.000 ευρώ μέσα σε έναν χρόνο. Στη βάση αυτού του νέου συστήματος το οποίο δημιουργείται στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, θα πατήσει και το σύνθημα «σας ξέρουμε, αποκαλυφθείτε». Αν θα πετύχει, μένει να φανεί.

Διαπραγματεύσεις

Οι συζητήσεις με τα τεχνικά κλιμάκια των δανειστών για την τελική μορφή του νομοσχεδίου βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη. Την περασμένη εβδομάδα έγιναν τουλάχιστον δύο συναντήσεις με αυτό το αντικείμενο. Οπως αναφέρει πηγή με γνώση των συζητήσεων, φαίνεται να υπάρχει κατ’ αρχήν συμφωνία για τη βάση στην οποία θα αρχίσει να χτίζεται ο λογαριασμός. Δεν είναι άλλη από τον φόρο που αντιστοιχούσε στον χρόνο της απόκρυψης.

Για παράδειγμα, αν τα κεφάλαια αποκτήθηκαν πέρυσι όταν ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής ήταν 42%, τότε το πρώτο σκαλοπάτι είναι ακριβώς το 42% των χρημάτων. Στη συνέχεια έρχονται οι προσαυξήσεις. Οι συντελεστές που προκρίνουν οι δανειστές, σύμφωνα με πληροφορίες, αρχίζουν από 6% και φτάνουν έως και 45% σε συνάρτηση με τον χρόνο απόκρυψης των εισοδημάτων και το ύψος τους. Οσο πιο κοντά στο σήμερα η απόκρυψη τόσο μικρότερη η προσαύξηση, όσο τα αδήλωτα κεφάλαια χάνονται στο διάβα του χρόνου τόσο ο πέλεκυς των προσαυξήσεων βαραίνει. Ο συνδυασμός φόρου και προσαυξήσεων εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσει έως και 90% στη χειρότερη –για όσους έχουν αδήλωτα κεφάλαια –περίπτωση ή να περιοριστεί σε ποσοστό της τάξεως του 70% στην καλύτερη. Για να γίνει ακόμα πιο σαφές, αν ένας φορολογούμενος έχει αποκρύψει ένα εκατ. ευρώ, η οικειοθελής αποκάλυψη του ποσού θα σημάνει ότι στον τραπεζικό λογαριασμό του θα μείνουν από 100.000 έως 300.000 ευρώ.

Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί να τα αποκαλύψει. Το μήνυμα που επιχειρείται να περάσει είναι «διότι αν τον βρούμε θα τα χάσει όλα», ενώ η οικειοθελής αποκάλυψη θα του δώσει και απαλλαγή από τις ποινικές διώξεις.

Πηγή κοντά στην ομάδα των Οικονομικών Εισαγγελέων σημειώνει με νόημα ότι ήδη στη βάση της λίστας Μπόργιανς έχουν σχηματιστεί περισσότερες από 1.000 δικογραφίες και περισσότεροι από εκατό φορολογούμενοι έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον συμβιβασμού προκειμένου να γλιτώσουν από την ποινική δίωξη. «Είναι πρόθυμοι να πληρώσουν, αρκεί να αποσυρθούν οι διώξεις» αναφέρει η ίδια πηγή, που σημειώνει πως αυτή τη στιγμή κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Πρέπει πρώτα να ψηφιστεί το νομοσχέδιο για την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτων κεφαλαίων.

Τι σχεδίαζε

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ήδη από την πρώτη της θητεία είχε επενδύσει πολλά στην οικειοθελή αποκάλυψη κεφαλαίων. Δεν σχεδίαζε βέβαια τότε συντελεστές φόρου και προσαυξήσεων 70% – 90%, αλλά μια δελεαστική ρύθμιση με χαμηλούς συντελεστές και εκπτώσεις υπό προϋποθέσεις, ώστε να γεμίσουν τα άδεια ταμεία.

Το δίδυμο Γιάνη Βαρουφάκη – Παναγιώτη Νικολούδη τον Απρίλιο του 2015 ύστερα από συνάντηση με τον υφυπουργό Οικονομικών της Ελβετίας Ζακ ντε Βαντβίλ, κατά την οποία απλώς επαναβεβαιώθηκε η απροθυμία των Ελβετών να δώσουν στοιχεία, ξετύλιγαν τις σκέψεις τους στους δημοσιογράφους για μια ρύθμιση αποκάλυψης αδήλωτων κεφαλαίων. Η ομάδα Βαρουφάκη υποστήριζε έναν διπλό συντελεστή 15% για όσους είχαν αδήλωτα κεφάλαια στο εξωτερικό και 30% για τα αδήλωτα κεφάλαια εσωτερικού. Στη συνέχεια η πλευρά Νικολούδη διεμήνυε πως, αφενός, διπλοί συντελεστές δεν μπορεί να ισχύσουν, αφετέρου, δεν θα ήταν πολιτικά αποδεκτό τίποτα λιγότερο έναντι τουλάχιστον του φόρου που αναλογούσε στον χρόνο απόκρυψης.

Το δίδυμο Βαρουφάκης – Νικολούδης έφυγε από το κυβερνητικό σκηνικό λίγους μήνες αργότερα για διαφορετικούς λόγους ο καθένας και το θέμα ανέλαβε η ομάδα του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη.

Από τα τέλη του περασμένου έτους σε δημόσιες δηλώσεις του ο Αλεξιάδης είχε προαναγγείλει την άμεση κατάθεση του νομοσχεδίου. Πλην όμως τα σχέδιά του σκόνταψαν στους δανειστές. Η δική του πρόταση αφορούσε επιβολή του φόρου που αναλογούσε στον χρόνο της απόκρυψης –έως 45% –με την πρόβλεψη εκπτώσεων στη συνέχεια, ανάλογα με το αν τα κεφάλαια επανέρχονταν σε ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα ή αν τοποθετούνταν για παράδειγμα σε ελληνικά ομόλογα. Στην ομάδα Αλεξιάδη μετείχαν και στελέχη της Γενικής Γραμματείας Καταπολέμησης της Διαφθοράς του Γιώργου Βασιλειάδη. Το σχέδιο μπλόκαραν οι δανειστές.

Το τελευταίο διάστημα το νομοσχέδιο έχει αλλάξει και πάλι χέρια. Πλέον με τους εταίρους διαπραγματεύονται οι ομάδες του αντιπροέδρου της Κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη και του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου. Πηγή με γνώση των εξελίξεων υποστηρίζει ότι «τώρα βρισκόμαστε κοντά» και τοποθετεί την ψήφιση του νομοσχεδίου το αργότερο έως τα τέλη Σεπτεμβρίου ώστε το τρίμηνο Οκτώβριος – Δεκέμβριος να δοθεί το σήμα της οικειοθελούς αποκάλυψης. Η χρονική συγκυρία δεν είναι τυχαία, καθώς την 1η Ιανουαρίου αλλάζουν πολλά.

Η 1η Ιανουαρίου

Το σύστημα της Αυτόματης Ανταλλαγής Πληροφοριών το οποίο ενεργοποιείται σταδιακά τη διετία 2017-2018 ρίχνει τα σύνορα του τραπεζικού απορρήτου σε εκατό χώρες, οι οποίες έχουν υπογράψει τη συμφωνία στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ, καταρρίπτοντας ακόμα και το άβατο των ελβετικών τραπεζών. Το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών αποκτά ένα παγκόσμιο «μάτι» σε καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα και αμοιβαία κεφάλαια, μερίσματα, τόκους, ασφαλιστήρια συμβόλαια και ακαθάριστα έσοδα από την πώληση ή την εξαγορά χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που καταβλήθηκαν ή πιστώθηκαν στον λογαριασμό Ελλήνων, από τα Νησιά Φερόες έως την Ανγκουίλα και από τη Σιγκαπούρη έως την Ελβετία. Οχι απλώς κωδικοί λογαριασμών όπως στις διάφορες λίστες μέχρι τώρα, αλλά λογαριασμοί με ονοματεπώνυμο, ΑΦΜ, μέχρι και ημερομηνία γέννησης.

Η πρώτη αποστολή στοιχείων θα αφορά περιουσιακά στοιχεία Ελλήνων τα οποία βρίσκονταν το 2016 σε τραπεζικούς λογαριασμούς ή λογαριασμούς Θεματοφυλακής (ομόλογα, μετοχές, αμοιβαία) σε εξήντα χώρες του κόσμου, μεταξύ των οποίων όλες οι ευρωπαϊκές χώρες πλην της Αυστρίας, η οποία θα ενταχθεί στο σύστημα από την επόμενη χρονιά. Από το 2018 στο σύστημα της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών εντάσσονται μεταξύ άλλων, η Ελβετία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ανδόρα, το Χονγκ Κονγκ, η Ρωσία και η Σιγκαπούρη.

Αυτό το όπλο της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών σχεδιάζεται να ενταχθεί και στην επικοινωνιακή καμπάνια.