Επτά ελληνικοί μύθοι ζητούν κινέζικο δράκο

Δεν κατάφερε να εξασφαλίσει δανεικά από την Κίνα πριν από το τρίτο Μνημόνιο. Ωστόσο ο Αλέξης Τσίπρας ελπίζει ότι έχοντας κλείσει το βασικό «προαπαιτούμενο», δηλαδή την ολοκλήρωση της πώλησης του ΟΛΠ στην COSCO, θα έχει στις βαλίτσες του ένα καλό διαπραγματευτικό όπλο για να διεκδικήσει νέες επενδύσεις.

Ακόμη και έτσι το εγχείρημα δεν είναι εύκολο, πόσω μάλλον σε περιβάλλον Brexit όπου η παγκόσμια επενδυτική δραστηριότητα μαζεύεται. Ο μύθος των κινεζικών επενδύσεων που «έρχονται» ανακυκλώνεται εδώ και χρόνια, είναι όμως η πρώτη φορά που μια ελληνική κυβέρνηση θα έχει να πατήσει πάνω σε κάτι συγκεκριμένο προκειμένου να ζητήσει με αξιώσεις διεύρυνση της συνεργασίας.

Σε μια σχέση μόνο κατ’ όνομα «στρατηγική», το ταξίδι Τσίπρα στο Πεκίνο το Σάββατο 2 Ιουλίου φιλοδοξεί να ξεκλειδώσει το ενδιαφέρον του Πεκίνου για ελληνικές υποδομές και να ανοίξει τις πόρτες της Κίνας για τις ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων και τροφίμων. Οκτώ κυβερνητικά στελέχη θα συμμετάσχουν στην πρωθυπουργική αποστολή, οι υπουργοί Κοτζιάς, Σταθάκης, Σπίρτζης, Δρίτσας, Μπαλτάς, ο αναπληρωτής υπουργός Φωτάκης, ο υφυπουργός Μάρδας, η κυβερνητική εκπρόσωπος Γεροβασίλη, καθώς και αποστολή επιχειρηματιών.

Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κάποιος ότι την ημερομηνία του ταξιδιού καθόρισαν οι εξελίξεις γύρω από τον ΟΛΠ, προεξάρχουσας της ψήφισης την επόμενη εβδομάδα της σύμβασης παραχώρησης από τη Βουλή. Ούτε είναι τυχαίος ο «αγώνας δρόμου» της κυβέρνησης να κατευνάσει τις απεργιακές κινητοποιήσεις των συνδικαλιστικών ενώσεων στο λιμάνι, τάζοντάς τους μετατάξεις σε άλλους φορείς του Δημοσίου.

Αλλωστε εδώ και μήνες το Πεκίνο έχει καταστήσει σαφές στην ελληνική πλευρά ότι δεν προτίθεται να επιτρέψει ούτε μισή νέα επιχειρηματική κίνηση πριν κλείσει η εκκρεμότητα του ΟΛΠ. Ετσι εξηγείται, όπως εκτιμούν οι ίδιες πηγές, η νέα αναβολή που πήρε για τον Αύγουστο ο διαγωνισμός για το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο όπως και για τον Σεπτέμβριο ανάλογο έργο του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι Ηρακλείου Κρήτης.

Υπό αυτές τις συνθήκες πραγματοποιείται το ταξίδι Τσίπρα, στην ατζέντα του οποίου περιλαμβάνονται επτά μεγάλα χρονίζοντα θέματα, «μόνο δυο – τρία από αυτά να κλείσουμε θα πρέπει να πανηγυρίζουμε» σύμφωνα με το πρωθυπουργικό περιβάλλον.

ΓΡΑΜΜΕΣ ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗΣ. Ενα από τα πρώτα στη λίστα μέτωπα αφορά την εγκατάσταση στην Αττική σε ειδικές οικονομικές ζώνες, με συγκεκριμένο φορολογικό καθεστώς, γραμμών συναρμολόγησης (assembly) κινεζικών προϊόντων που προορίζονται για τις ευρωπαϊκές αγορές. Τα προϊόντα θα φέρουν σφραγίδα «made in EU» («κατασκευασμένο στην ΕΕ») ή «assembled in the EU» («συναρμολογημένο στην ΕΕ»), κάτι που βολεύει ποικιλοτρόπως τους κινεζικούς ομίλους καθώς τους εξασφαλίζει δύο πλεονεκτήματα: ευνοϊκό δασμολογικό καθεστώς αφού τα προϊόντα θα συναρμολογούνται εντός της ΕΕ, καθώς και «απενοχοποίησή» τους από την αντίληψη που έχει ο μέσος ευρωπαίος καταναλωτής για την ποιότητα που συνεπάγεται η χώρα προέλευσης ειδικά των ασιατικών brands. Επιπλέον, συναρμολογώντας προϊόντα στη χώρα μας, όμιλοι υψηλής τεχνολογίας μπορούν να τα στέλνουν γρήγορα στις αγορές της Δυτικής Ευρώπης, να διατηρούν λιγότερα αποθέματα και επομένως να περιορίζουν το κόστος μεταφοράς. Σύμφωνα με επιχειρηματικές πηγές, το όφελος για έναν μεγάλο κινεζικό όμιλο από τη συναρμολόγηση προϊόντων στην Ελλάδα θα μπορούσε να ανέλθει σε πολλές εκατοντάδες εκατ. ευρώ ετησίως. Ηδη ενδιαφέρον για αυτές τις οικονομικές ζώνες επιδεικνύουν κινεζικοί όμιλοι όπως ο τηλεπικοινωνιακός ΖΤΕ, αλλά και πολυεθνικές από τον χώρο της τεχνολογίας. Κυβερνητικές πηγές εξηγούν ότι το θέμα έχει συζητηθεί μεταξύ ελληνικής και κινεζικής πλευράς και πως έχει εντοπιστεί ακόμη και ο πρώτος κατάλληλος χώρος, ακριβώς δίπλα από το Θριάσιο.

Η ΝΑΥΠΗΓΟΕΠΙΣΚΕΥΗ. Η Αθήνα ενδιαφέρεται επίσης να προσελκύσει κινεζικούς ομίλους για να επενδύσουν στην ελληνική ναυπηγοεπισκευή. Να επισκευάζουν δηλαδή σε πρώτη φάση εδώ πλοία και μελλοντικά, γιατί όχι, και να ναυπηγούν. Στα πλεονεκτήματα που προβάλλει η ελληνική πλευρά είναι το χαμηλό εργατικό κόστος και η υψηλή τεχνογνωσία, ενώ στο τραπέζι έχουν πέσει ακόμη και σενάρια για συνεργασία με τα Ναυπηγεία Ελευσίνας και το Νεώριο Σύρου. Εδώ και μήνες η COSCO έχει παραγγείλει σε κινεζικά ναυπηγεία να της κατασκευάσουν μεγάλες πλωτές δεξαμενές (Post Panamax), προκειμένου να τις εγκαταστήσει στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη εντός του ΟΛΠ. Σκοπός των Κινέζων είναι να φέρουν στην Ελλάδα τουλάχιστον πέντε μεγάλα καράβια, τη ναυπηγοεπισκευή των οποίων θα αναλάβουν οι ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο.

ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ. Στοίχημα για την ελληνική πλευρά είναι να πείσει την κινεζική να επενδύσει νέα κεφάλαια στον τομέα των μεταφορών, πέραν του ΟΛΠ, όπως στο αεροδρόμιο του Καστελλίου στο Ηράκλειο Κρήτης. Το κινεζικό ενδιαφέρον για τον νέο αερολιμένα είναι παλαιότερο αφού η Κρήτη έχει καταστεί προορισμός προτίμησης για πολλούς κινέζους τουρίστες. Αυτός ακριβώς ήταν ο λόγος για τον οποίο τον Ιούνιο του 2014 ο τότε πρωθυπουργός της Κίνας Λι Κετσιάνγκ επέλεξε να επισκεφθεί το Ηράκλειο, επιβεβαιώνοντας όπως είχε δηλώσει ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, το ενδιαφέρον μεγάλων κινεζικών εταιρειών. Ανάμεσα στους διεκδικητές του νέου αεροδρομίου είναι και η κοινοπραξία του κινεζικού κολοσσού China State Construction Engineering (ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστικούς ομίλους στον κόσμο) από κοινού με την Archirodon Group και την εταιρεία διαχείρισης του αεροδρομίου της Ζυρίχης. Το υπουργείο Υποδομών δίνει τη μία παράταση μετά την άλλη στον σχετικό διαγωνισμό και από τις 16 Ιουνίου μετέθεσε τις ημερομηνίες για τις 27 Ιουνίου και προ ημερών για τις 30 Σεπτεμβρίου. Τομέας υποδομών κινεζικού ενδιαφέροντος είναι ακόμη το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπου η Shanghai Ports Investments Group φέρεται να εξετάζει τη συμμετοχή της σε σχήμα που διεκδικεί το 67% του ΟΛΘ. Οπως και με το Καστέλλι, έτσι και στον διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ για τον ΟΛΘ έχει δοθεί παράταση έως τον Σεπτέμβριο για την υποβολή προσφορών.

ΕΞΑΓΩΓΕΣ. Εκεί που υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες συνεργασίας και η Αθήνα θα το θεωρήσει μείζονα επιτυχία, είναι να ανοίξει σταθερό κανάλι εξαγωγών ελληνικών προϊόντων και τροφίμων προς την Κίνα. Το ίδιο θέμα το συζητάμε για χρόνια δίχως επιτυχία και αφορά την εξαγωγή επιλεγμένων προϊόντων όπως ελαιόλαδο, ακτινίδια, κεράσια, αλλαντικά, με προορισμό στοχευμένες αγορές (π.χ. σε συγκεκριμένα ντελικατέσεν στη Σαγκάη). Οι επιδόσεις των ελληνικών εξαγωγών στην Κίνα είναι μικρότερες ακόμη και από αυτές προς τη Μάλτα. Η εξαγωγική μας δραστηριότητα στη Χώρα του Δράκου σε ετήσια βάση δεν υπερβαίνει τα 400 εκατ. ευρώ και η δυσκολία εισόδου των ελληνικών επιχειρήσεων στην κινεζική αγορά έγκειται στο γεγονός ότι πρόκειται για κλειστή αγορά που τώρα «εκπαιδεύεται». Ακριβώς επειδή η οικονομία είναι κλειστή, οποιαδήποτε ενίσχυση συνεργασίας απαιτεί πολιτική απόφαση.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, ΒΙΖΑ. Δίχως απευθείας αεροπορική σύνδεση της Air China του Πεκίνου με την Αθήνα μεγάλη αύξηση της ροής κινέζων τουριστών δεν θα επιτευχθεί. Το θέμα βρίσκεται στην ατζέντα των υπουργών Τουρισμού όλων των τελευταίων ελληνικών κυβερνήσεων, παραμένει όμως όνειρο απραγματοποίητο. Υπολογίζεται ότι ο αριθμός των κινέζων τουριστών στην Ελλάδα κυμάνθηκε γύρω στις 80.000 – 100.000. Σε φιάσκο έχει εξελιχθεί και το πρόγραμμα παροχής «χρυσής βίζας» για όσους ξένους πολίτες επενδύσουν σε ακίνητο αξίας άνω των 250.000 ευρώ στη χώρα μας. Γραφειοκρατία, επιτήδειοι και απουσία ενημέρωσης των αρμόδιων υπηρεσιών είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ξένοι επενδυτές που επιθυμούν να αγοράσουν ακίνητο στην Ελλάδα και να αποκτήσουν έτσι και άδεια διαμονής. Από την έναρξη του προγράμματος μέχρι και τα τέλη του 2015 είχαν εκδοθεί περί τις 1.000 σχετικές άδειες, από τις οποίες οι 500 από Κινέζους.