Η καινοτομία δεν αρκεί για τη βελτίωση της οικονομίας

Ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία η τεχνολογική πρόοδος συντελείται με ραγδαίους ρυθμούς. Δεν περνά μέρα που να μην ανακοινώνεται κάποια σημαντική πρόοδος στην τεχνητή νοημοσύνη, τη βιοτεχνολογία ή τους αυτοματισμούς.

Οι πιο αισιόδοξοι για την πρόοδο της τεχνολογίας πιστεύουν ότι βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή, κατά την οποία το παγκόσμιο επίπεδο διαβίωσης θα αυξηθεί περισσότερο από ποτέ. Οι πιο απαισιόδοξοι, από την άλλη πλευρά, θεωρούν ότι τα οφέλη θα είναι περιορισμένα.

Από την πλευρά της προσφοράς, το βασικότερο ερώτημα είναι εάν η καινοτομία έχει πρόσβαση σε κεφάλαια και σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό που απαιτούνται για να υπάρξει ανάπτυξη. Το πρόβλημα της προσφοράς είναι πιο έντονο στις αναπτυσσόμενες οικονομίες παρά στις ανεπτυγμένες. Για παράδειγμα το εργατικό δυναμικό στις αναπτυσσόμενες οικονομίες έχει κατά κανόνα λιγότερες δεξιότητες. Ιστορικά αυτό δεν έχει αποτελέσει σημαντικό πρόβλημα λόγω της αυτοματοποίησης της παραγωγής. Οταν όμως αρχίζει να χρησιμοποιείται τεχνολογία αιχμής, όπως για παράδειγμα ρομπότ στην παραγωγή αυτοκινήτων, τότε χρειάζεται πραγματικά εξειδικευμένο προσωπικό για τη διαχείριση της τεχνολογίας αυτής. Επίσης, το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότερες αναπτυσσόμενες οικονομίες αρχίζουν να αποβιομηχανοποιούνται, με αποτέλεσμα να χάνουν το πλεονέκτημα του φθηνότερου εργατικού δυναμικού που απολάμβαναν απέναντι σε ανεπτυγμένες οικονομίες.

Εκείνο που μετρά τελικά δεν είναι η ίδια η τεχνολογική καινοτομία και μόνο αυτή, αλλά οι συγκεκριμένες επιπτώσεις και επιδράσεις που έχει η καινοτομία αυτή στην παραγωγικότητα ολόκληρης της οικονομίας ώστε να βελτιώνεται το επίπεδο διαβίωσης. Η καινοτομία μπορεί να συνυπάρχει με τη χαμηλή παραγωγικότητα. Οσοι πιστεύουν ότι η τεχνολογία και η καινοτομία θα βελτιώσουν αυτομάτως το επίπεδο διαβίωσης σε όλο τον κόσμο, θα πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους και στο πώς επιδρά η τεχνολογία σε ολόκληρη την οικονομία.

Ο Ντάνι Ρόντρικ είναι καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στην John F. Kennedy School of Government του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ