Δύο βασικά σενάρια με πολλές παραλλαγές βρίσκονται στο τραπέζι των διαβουλεύσεων μεταξύ Φρανκφούρτης, Βρυξελλών και Αθήνας για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ηδη η ατζέντα έχει ανοίξει, η προεργασία έχει αρχίσει και αναμένεται να κορυφωθεί τον Σεπτέμβριο, όταν θα έρθει η ώρα των οριστικών κρίσιμων αποφάσεων για τους μετόχους, τους ομολογιούχους και τους καταθέτες.
Η κεφαλαιακή ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) είναι η πλατφόρμα πάνω στην οποία θα εκτυλιχθεί η όλη προσπάθεια.

Στο πρώτο σενάριο που βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων, το σύνολο των νέων κεφαλαίων των τραπεζών θα καλυφθεί αποκλειστικά και μόνο μέσω του νέου πακέτου ευρωπαϊκής βοήθειας που θα χορηγηθεί από τον ESM. Το δεύτερο προβλέπει κεφαλαιακή ενίσχυση μέσω του ΕSM αλλά και τη δημιουργία bad bank. Η ιδέα της κακής τράπεζας που είχε εξεταστεί και απορριφθεί στο παρελθόν επανέρχεται τώρα, προκειμένου να μεταφερθεί σε αυτήν, έναντι αντιτίμου, ένα κομμάτι από τα προβληματικά στοιχεία του ενεργητικού των τραπεζών, δηλαδή ένα μέρος των κόκκινων δανείων.

ΧΩΡΙΣ ΚΟΥΡΕΜΑ. Ολα είναι ακόμη ανοιχτά και θα είναι, τουλάχιστον μέχρι να διαφανούν τα πρώτα αποτελέσματα από τα στρες τεστ των τραπεζών. Ενα είναι σαφές αυτή τη στιγμή, με βάση τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί σε Φρανκφούρτη, Βρυξέλλες και Αθήνα: η κεφαλαιακή ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών θα γίνει χωρίς κούρεμα των καταθέσεων και, κατά το δυνατόν, χωρίς την ενεργοποίηση των πολύ αυστηρών όρων και προϋποθέσεων που προβλέπουν για μετόχους, ομολογιούχους, διοικήσεις οι νέοι κανόνες χρηματοδότησης μέσω του ESM, που πρόκειται να τεθούν σε εφαρμογή από 1/1/2016.

Και αυτό, με το σκεπτικό ότι ούτε οι διοικήσεις ούτε οι μέτοχοι ούτε, πολύ περισσότερο, οι καταθέτες είναι υπεύθυνοι για τη νέα δεινή θέση, στην οποία έφεραν τις τράπεζες οι πολιτικοί χειρισμοί κατά την εξάμηνη διαπραγμάτευση και εντέλει τα capital controls. Αναγνωρίζεται άλλωστε από όλες τις πλευρές ότι ένα κούρεμα καταθέσεων θα ήταν καταστροφικό για την ελληνική οικονομία.

Θα αφορούσε ένα ποσό γύρω στα 20 δισ. ευρώ καταθέσεων πάνω από το εγγυημένο όριο των 100.000 ευρώ ανά καταθέτη, τα οποία ανήκουν στο σύνολό τους σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Εκτός αν υπάρξουν πολιτικές ανατροπές, προειδοποιούν κύκλοι που είναι σε θέση να γνωρίζουν τις συζητήσεις πίσω από τις κλειστές πόρτες στο στρατόπεδο των δανειστών. Οι κύκλοι αυτοί προεξοφλούν ότι οι πιστωτές της χώρας είναι διατεθειμένοι να ρίξουν στο τραπέζι, ως έσχατο και πολύ ισχυρό όπλο, την απειλή του κουρέματος των καταθέσεων αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν ομαλά στη διαπραγμάτευση για το νέο Μνημόνιο και τα χρονοδιαγράμματα που έχουν τεθεί.

Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζει στα «ΝΕΑ» κορυφαίος τραπεζίτης, «για να προχωρήσει η ανακεφαλαιοποίηση απαραίτητη προϋπόθεση είναι η υπογραφή της συμφωνίας με τους πιστωτές. Μόνο έτσι θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη για την ελληνική οικονομία και τα διεθνή κεφάλαια θα λάβουν μέρος στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών».

Dilution και φόβος για bail in

Ενα το κρατούμενο θεωρείται από όλες τις πλευρές η σημαντική απομείωση (dilution) του ποσοστού συμμετοχής των σημερινών μετόχων στο νέο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους. Αν και στη συμφωνία της 12ης Ιουλίου εκτιμάται ότι το ποσό της ανακεφαλαιοποίησης μπορεί να φθάσει τα 25 δισ. ευρώ, αρμόδια τραπεζικά στελέχη δεν αποκλείουν να περιορισθεί τελικά στα 10-15 δισ. ευρώ.
Σε πρώτη φάση, όταν τα στρες τεστ θα βγάλουν τον λογαριασμό για κάθε τράπεζα, οι διοικήσεις τους θα ξεκινήσουν τις διαδικασίες για νέες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Ο στόχος είναι να καλυφθεί, κατά το δυνατόν, το μεγαλύτερο ποσό από τους υφιστάμενους και νέους, έλληνες και ξένους ιδιώτες επενδυτές.

Παρότι το κλίμα στις αγορές δεν είναι ευνοϊκό, τραπεζικοί παράγοντες κρίνουν ιδιαίτερα ενθαρρυντικές τις κινήσεις στήριξης που κάνουν, το ένα μετά το άλλο, τα μεγάλα ξένα funds, τα οποία έχουν τοποθετηθεί στις ελληνικές τράπεζες από τις προηγούμενες αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων. Δεσμεύονται ότι θα συμμετέχουν στις αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων πιέζοντας παράλληλα τη Φρανκφούρτη και τις Βρυξέλλες προκειμένου να αποφευχθεί ένα επώδυνο, και γι’ αυτά, bail in.

Bail in σημαίνει ότι σε περίπτωση που μια τράπεζα δεν κατορθώσει να καλύψει τους δείκτες φερεγγυότητας μέσω της αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου, ενεργοποιείται αυτόματα κούρεμα των κεφαλαίων όσων συμμετέχουν σε αυτή, αρχής γενομένης από τους μετόχους, τους ομολογιούχουςκαι τους καταθέτες. Αυτή η διαδικασία περιγράφει το νέο καθεστώς στον ΕSM από 1/1/2016 για τη διάσωση των τραπεζών.

Για αυτό και βρίσκεται σε εξέλιξη ένας αγώνας δρόμου από όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές, προκειμένου η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών να ολοκληρωθεί εντός του 2015, προτού τεθούν σε ισχύ τα νέα «δρακόντεια» μέτρα του μηχανισμού στήριξης.

Η ντρίμπλα με το ΤΧΣ

Δεν αποκλείεται πάντως, για τον ίδιο ακριβώς λόγο, να επιλεγεί τελικά η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Δηλαδή, ο ESM να δανείσει το ΤΧΣ που είναι κρατικός οργανισμός και έτσι, με την ντρίμπλα αυτή, να παρακαμφθούν οι αυστηροί κανόνες που οδηγούν σε bail in.