Αναζήτηση
Ο Γιάνης Βαρουφάκης έχει πει πολλές φορές στο παρελθόν ότι δεν πιστεύει στο «παιχνίδι του δειλού», δηλαδή στην εξώθηση της διαπραγμάτευσης στα άκρα μέχρις ότου κάποια από τις δύο πλευρές φοβηθεί και κάνει πίσω. Αυτό που συμβαίνει, όμως, τις τελευταίες ημέρες θυμίζει πάρα πολύ αυτή την τακτική.
Αφού έστειλε δύο παραλλαγές μεταρρυθμιστικών προτάσεων που ήταν δεδομένο ότι δεν θα κάλυπταν τους δανειστές, η κυβέρνηση αδράνησε. Εν τω μεταξύ, ξεκαθάρισε σε όλους τους τόνους και διά στόματος του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα προχθές στο Ρόιτερ ότι δεν θα παραβιάσει τις κόκκινες γραμμές της σε Ασφαλιστικό, εργασιακά, ΦΠΑ και ιδιωτικοποιήσεις.
Οι δανειστές, από την άλλη, ύστερα από μια περίοδο σιωπής και αναμονής έδειξαν τα δόντια τους τις προηγούμενες ημέρες. Αν μπορείτε να πάρετε δανεικά από τη Μόσχα ή το Πεκίνο ο δρόμος είναι ανοιχτός είπε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Παράλληλα, η Κριστίν Λαγκάρντ μιλούσε για μη βιώσιμο Ασφαλιστικό και ο Μάριο Ντράγκι έκλεινε και τις τελευταίες τρύπες εισροής ρευστότητας στο ελληνικό Δημόσιο, δίνοντας οδηγίες στις ελληνικές τράπεζες να μη διανοηθούν να παρακάμψουν τους περιορισμούς στη χρηματοδότηση του ελληνικού Δημοσίου μέσω των θυγατρικών τους.
Δεδομένο ότι το ορόσημο του Eurogroup της 24ης Απριλίου θα παρέλθει άπρακτο, είναι σαφές ότι η κάθε πλευρά περιμένει την άλλη να κλείσει πρώτη τα μάτια από τον φόβο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Βαρουφάκης άφησε να εννοηθεί μόλις χθες στη συνέντευξή του στη «Huffington Post» ότι αν δεν καταλήξει σε συμφωνία με τους πιστωτές της, η κυβέρνηση ίσως δεν έχει άλλη επιλογή από το να αθετήσει πληρωμές. Πρόσθεσε, βεβαίως, ότι αυτό δεν είναι κάτι που το εύχεται.
Τα ημίμετρα και η ημιδόση
Ολα αρχίζουν από το γεγονός ότι η κυβέρνηση περίπου έχει βάλει στο ράφι την απόφαση της 20ής Φεβρουαρίου, που θα ήταν η βάση για μια συμφωνία-γέφυρα έως τον Ιούνιο.
Στις προτάσεις μεταρρυθμίσεων που υπέβαλε η κυβέρνηση, οι δανειστές ελάχιστα κοινά είδαν με την απόφαση αυτή.
Ετσι, η διαπραγμάτευση σέρνεται και πλέον η γέφυρα θεωρείται παρελθόν. Η Ελλάδα καλείται να περάσει στο επόμενο πρόγραμμα τον Ιούνιο, εφόσον υπάρξει κάτι τέτοιο, με ένα μεγάλο άλμα.
Αυτό προϋποθέτει ρευστότητα. Το ελληνικό Δημόσιο πρέπει να πληρώσει 763 εκατ. ευρώ στο ΔΝΤ και να ανακυκλώσει έντοκα γραμμάτια 2,8 δισ. ευρώ τον Μάιο. Τον Ιούνιο οι δόσεις στο ΔΝΤ φτάνουν συνολικά σε 1,9 δισ. ευρώ και τα έντοκα σε 3,6 δισ. ευρώ.
Θα μπορέσει να τα βγάλει πέρα το υπουργείο Οικονομικών χωρίς δόση;
Οι πληροφορίες από κύκλους κοντά στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αναφέρουν ότι ο στόχος είναι τις επόμενες ημέρες να παρουσιαστούν τρεις – τέσσερις μεγάλες μεταρρυθμίσεις και στις αρχές Μαΐου να υπάρξει συμφωνία για μερική εκταμίευση. Συγκεκριμένα, προσβλέπουν στο 1,9 δισ. ευρώ της επιστροφής των κερδών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και –ιδανικά –σε χαλάρωση της στάσης της ΕΚΤ με αύξηση του ορίου έκδοσης εντόκων γραμματίων.
Για την επίτευξη του στόχου αυτού, η κυβέρνηση επενδύει τις ελπίδες της κυρίως στην καλή θέληση των ευρωπαίων εταίρων μας. Ωστόσο, οι πληροφορίες από Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη δείχνουν ότι αυτή η καλή διάθεση έχει εξατμιστεί.
Πηγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιγράφει την κατάσταση ως εξής: «Πέρασε ένας μήνας από τότε που εξελέγη η κυβέρνηση για να συμφωνήσουμε την επέκταση του προγράμματος. Μετά, άλλος ένας μήνας κατά τον οποίο δεν κουνιόταν φύλλο έως τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου. Και στη συνέχεια, υπάρχει τύποις διαπραγμάτευση χωρίς καμία δέσμευση, χωρίς ανάλυση του δημοσιονομικού κόστους των προτάσεων, ένα σούρσιμο. Στη Φρανκφούρτη, το κλίμα δεν είναι καλό. «Σχεδόν τίποτα δεν έγινε» ανέφερε η ενημέρωση στους κεντρικούς τραπεζίτες για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα κατά την τελευταία συνεδρίασή τους την περασμένη Τρίτη.
Τα σενάρια χρεοκοπίας, Grexit
Το σενάριο της συμφωνίας σε τρεις – τέσσερις μεταρρυθμίσεις για μερική εκταμίευση της δόσης βασίζεται στην παραδοχή ότι ο Πρωθυπουργός τουλάχιστον δεν θα θελήσει να αφήσει τη χώρα να πέσει και θα παρέμβει ώστε να υπάρξει λύση. Οτι δεν θα υποκύψει στις φωνές που λένε ότι «η Ευρώπη θα φοβηθεί πρώτη» τις συνέπειες ενός ενδεχόμενου Grexit.
Αυτή την εκδοχή μεταφέρουν κάποια στελέχη του οικονομικού επιτελείου. Οχι όλα.
Τι θα συμβεί, όμως, αν δεν ισχύσει τελικά αυτή η εκδοχή;
Τα σενάρια που είδαν το φως της δημοσιότητας αυτές τις ημέρες στον ξένο Τύπο αποκαλύπτουν ότι έξω υπάρχει προετοιμασία για τα χειρότερα: πιστωτικό γεγονός χωρίς –δήθεν –έξοδο από την ευρωζώνη. Είναι αυτό το σενάριο που προβλέπει ότι η Ελλάδα θα ζει στη ζώνη του λυκόφωτος μέχρις ότου εφαρμοστούν –πώς άραγε; –οι μεταρρυθμίσεις που θα τη ξαναζωντανέψουν.
Τραπεζικές πηγές στην Αθήνα θεωρούν ότι αυτό το σενάριο δεν μπορεί να ισχύσει. Εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι αν συμβεί πιστωτικό γεγονός, η χώρα θα οδηγηθεί μοιραία στην έξοδο από το ευρώ και, τελικά, ακόμη και στην έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση. «Πώς θα σου δώσει ρευστότητα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αν έχεις χρεοκοπήσει;» λέει χαρακτηριστικά τραπεζίτης.
«Μπορεί να μη σε βγάλουν από την ευρωζώνη, αλλά την άλλη μέρα οι τράπεζες θα κλείσουν» λέει άλλη πηγή. «Σε αυτή την περίπτωση, θα υπάρξουν δραματικές πολιτικές εξελίξεις».
Ο Τόµσεν πάλι πρωταγωνιστής
Το ΔΝΤ έχει καταστήσει σαφές ότι δόση δεν δίνει χωρίς τήρηση των όρων της δικής του συμφωνίας. Δηλαδή, επιμένει στο Μνημόνιο και συγκεκριμένα σε Ασφαλιστικό, ιδιωτικοποιήσεις, εργασιακά –ακριβώς τις κόκκινες γραμμές της κυβέρνησης.
Οπως σχολιάζει πηγή του Ταμείου, το κείμενο των προτάσεων της κυβέρνησης για τις μεταρρυθμίσεις ελάχιστα κοινά έχει με το Μνημόνιο. Η κυβέρνηση δεν έχει κάνει τίποτα λέει. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Εξόχως συμβολική της στάσης του ΔΝΤ είναι η ολική επαναφορά του Πολ Τόμσεν στα ελληνικά πράγματα. Ο πρώην επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Ταμείου στην Ελλάδα αναβαθμίστηκε σε επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματός του, βάζοντας στο κεφάλι του άλλον ένα τουλάχιστον μεγάλο πονοκέφαλο, την Ουκρανία.
Πλην όμως, η τροπή που πήρε η ελληνική υπόθεση του επέβαλε να φρεσκάρει τα ελληνικά του. Πρώτα συναντήθηκε με τον κ. Βαρουφάκη στο Παρίσι τον Φεβρουάριο και μετά ξανά στις Βρυξέλλες, ενώ ήταν παρών και στις δύο συναντήσεις του υπουργού Οικονομικών με την Κριστίν Λαγκάρντ, με την οποία η σχέση του είναι στενή.
Ηταν εκεί όπου ο έλληνας υπουργός Οικονομικών ζήτησε αναβολή της πληρωμής των δόσεων στο Ταμείο, ελπίζοντας να μπορέσει να τη βγάλει η Ελλάδα χωρίς καθόλου δόση από την Ευρώπη έως τον Ιούνιο και να πάει έτσι κατευθείαν στη νέα συμφωνία. Το ΔΝΤ είπε όχι.
Οι πληροφορίες λένε ότι ο Τόμσεν ενημερώνεται για όλες τις εξελίξεις στην Ελλάδα, ενώ παρίσταται και σε αρκετά Eurogroup. «Πάντα έχει τον τελευταίο λόγο στα μεγάλα θέματα που αφορούν την Ελλάδα» λένε πηγές που γνωρίζουν τις εξελίξεις.
«Ο Πολ έχει επενδύσει πολλά στην Ελλάδα. Είναι φυσικό» σχολιάζουν.
Αυτό για την Ελλάδα μεταφράζεται, όμως, σε αυστηρή στάση του ΔΝΤ.
«Τον ενδιαφέρει η υστεροφημία του» επισημαίνουν ελληνικές πηγές, που εξηγούν έτσι γιατί το ΔΝΤ δεν μπορεί να απαρνηθεί το πρόγραμμα που διαμορφώθηκε με προσωπική συμβολή του Δανού.
Η κυβέρνηση ελπίζει ότι τουλάχιστον όταν έρθει η ώρα της διαπραγμάτευσης για το χρέος το Ταμείο θα βοηθήσει. Μέχρι να φτάσουμε εκεί, όμως, έχουμε ακόμη δρόμο.
