Ταχύτερη πληρωμή των δικαιούχων, άμεση απένταξη έργων όταν καθυστερούν, απλούστερες γραφειοκρατικές δομές καθώς και ρόλο στις τράπεζες ως ενδιάμεσων φορέων διαχείρισης κονδυλίων προβλέπει το νέο ΕΣΠΑ, συνολικού ύψους 19,7 δισ. ευρώ, για την περίοδο 2014-2020.

Στο νομοσχέδιο, που έθεσε χθες σε δημόσια διαβούλευση ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας, προβλέπεται μια σειρά αυστηρών προϋποθέσεων που απουσίαζαν την περίοδο 2007-2013. Και αυτό προκειμένου να μην επαναληφθούν οι μεγάλες καθυστερήσεις στα στάδια τόσο των διαγωνισμών λόγω προσφυγών όσο και της συμβασιοποίησης έργων λόγω των πολλών και από διαφορετικούς μεταξύ τους φορείς, οι εμπλοκές λόγω απουσίας άρτιων μελετών, οι χρονοβόρες διαδικασίες για την κήρυξη απαλλοτριώσεων κ.ά.

Χαρακτηριστικό είναι ότι για να αποφευχθεί το γνωστό φαινόμενο παγωμένων έργων που σέρνονται επί χρόνια μπλοκάροντας σημαντικούς πόρους, στο νέο ΕΣΠΑ, όταν το χρονοδιάγραμμα έναρξης από την ολοκλήρωση αποκλίνει σημαντικά τότε το έργο θα τίθεται αρχικά σε καθεστώς «προειδοποιητικής απένταξης» και μετά θα απεντάσσεται με συνοπτικές διαδικασίες. Αλλη αλλαγή είναι ότι η εγγραφή σε κωδικό χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ ενός έργου θα γίνεται μόνο εφόσον ολοκληρωθούν πρώτα οι ενέργειες για την ουσιαστική έναρξή του (μελέτες, έρευνες, απαλλοτριώσεις). Συχνά στο προηγούμενο συνέβαινε το αντίθετο, με αποτέλεσμα τη δέσμευση κονδυλίων που θα μπορούσαν να διατεθούν αλλού.Σημαντικό επίσης είναι ότι θα απαγορεύεται να ενταχθούν νέα έργα σε ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα όταν έχει ήδη γίνει υπερδέσμευση κονδυλίων (overbooking). Συγκεκριμένα, οι διαχειριστικές Αρχές δεν θα μπορούν να προβαίνουν σε έναρξη έργων εφόσον έχουν ήδη δεσμεύσει μέχρι και το 110% του διαθέσιμου προϋπολογισμού του επιχειρησιακού προγράμματος. Με τον τρόπο αυτόν μειώνεται και η επιβάρυνση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Ταυτόχρονα τα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα ενισχύονται των τομεακών. Το νέο ΕΣΠΑ περιλαμβάνει 5 τομεακά και 13 περιφερειακά προγράμματα, έναντι 9 τομεακών και 5 περιφερειακών στο παλαιό. Σημαντική αλλαγή επίσης είναι ότι φεύγουν οι διαχειριστικές Αρχές από το κάθε υπουργείο και συγκεντρώνονται όλες στο υπουργείο Ανάπτυξης.

ΡΟΛΟΣ ΣΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ. Στο νέο ΕΣΠΑ οι τράπεζες θα έχουν ενισχυμένο ρόλο στη διαχείριση κονδυλίων, ως ενδιάμεσοι φορείς, όπως και άλλα πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Επίσης, αντί για μεγάλο αριθμό ενδιάμεσων φορέων διαχείρισης, όπως στο προηγούμενο, στο νέο ΕΣΠΑ ο αριθμός τους περιορίζεται δραστικά. Σε επίπεδο προσωπικού, στη νέα προγραμματική περίοδο οι δημόσιοι υπάλληλοι ενσωματώνονται στη Μονάδα Οργάνωσης Διαχείρισης (ΜΟΔ) υπό ενιαία πλέον διοίκηση.