Οι πιστωτές της Ελλάδας δοκιμάζουν για μία ακόμη φορά την αντοχή της χώρας. Εάν συνεχίσουν να πιέζουν μπορεί να οδηγήσουν σε διάσπαση του ευρώ, κάτι που θα είναι καταστροφικό για εκείνους όσο θα είναι και για την Ελλάδα. Πρέπει να σταματήσουν να επιμένουν για το αδύνατον και να βρουν έναν τρόπο να ανακουφίσουν τη χώρα από το χρέος της.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είπαν στην κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά να περιορίσει το χρέος της χώρας, που είναι το μεγαλύτερο στην ευρωζώνη, μειώνοντας ακόμη περισσότερο τις δαπάνες. Σε αντάλλαγμα, προτείνουν τη χορήγηση μιας τελευταίας δόσης από το πρόγραμμα στήριξης και μια προληπτική γραμμή πίστωσης.

Η προσφορά αυτή είναι τοξική επειδή εάν γίνουν επιπλέον προσπάθειες να μειωθεί το χρέος με πιο σκληρή δημοσιονομική πολιτική είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα αποτύχουν. Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ, με επικεφαλής τον Αλέξη Τσίπρα, βρίσκεται σε ισχυρή θέση να αντικαταστήσει έπειτα από εκλογές το επόμενο έτος τη μετριοπαθή κυβέρνηση Σαμαρά. Πριν από λίγους μήνες ο ΣΥΡΙΖΑ αξιοποίησε το αντιευρωπαϊκό αίσθημα και έφθασε σε νίκη στις ευρωεκλογές.

Τα τελευταία πέντε χρόνια η Ελλάδα κατάφερε να πετύχει πλεόνασμα στον προϋπολογισμό (χωρίς να υπολογίζονται οι πληρωμές τόκων) 1,5% επί του ΑΕΠ, από έλλειμμα 10,6%. Πρόκειται για διαφορά που ξεπερνά τα 20 δισ. ευρώ τον χρόνο. Αυτό το σπάνιο επίτευγμα δείχνει ότι υπάρχει μια πρωτοφανής προσήλωση στον δημοσιονομικό έλεγχο, αν και αυτή θα έπρεπε να έχει γίνει νωρίτερα. Ομως η προσαρμογή αυτή έχει πλήξει την οικονομία. Το ΑΕΠ της Ελλάδας μειώθηκε κατά το ένα πέμπτο και η ανεργία ξεπερνά το 25%. Πρόσφατα η οικονομία άρχισε ξανά να αναπτύσσεται, αλλά ένας νέος γύρος δημοσιονομικών μέτρων βάζει την ανάπτυξη αυτήν σε κίνδυνο, κάνοντας πιθανώς ανέφικτο τον στόχο της περαιτέρω μείωσης του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό είναι τώρα 180% και ο στόχος για τις χώρες της ευρωζώνης είναι 60%. Η δημοσιονομική λιτότητα από μόνη της δεν μπορεί να κλείσει το κενό αυτό. Ακόμη και εάν η ανάπτυξη συνεχιστεί και το κόστος δανεισμού παραμείνει διαχειρίσιμο, η κυβέρνηση θα πρέπει να πετύχει και να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 7,5% ως ποσοστό του ΑΕΠ για τα επόμενα 15 χρόνια. Καμία χώρα της ευρωζώνης δεν έχει πλησιάσει καν στο να πετύχει κάτι τέτοιο.

Εάν η υπερβολική λιτότητα φέρει στην εξουσία τον ΣΥΡΙΖΑ, τότε θα πρέπει να αναμένεται το τέλος της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Η ζημιά, ωστόσο, δεν θα σταματήσει εκεί. Θα τεθεί σε κίνδυνο ολόκληρο το ευρωπαϊκό σχέδιο. Ο Τσίπρας μπορεί να είναι διατεθειμένος να επιβάλει μονομερώς απώλειες στους πιστωτές. Κόμματα της αντιπολίτευσης στην Πορτογαλία και στην Ισπανία έχουν παρόμοιες σκέψεις και παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις. Εάν οι αγορές αρχίσουν να φοβούνται ότι θα υπάρξει κύμα χρεοκοπιών, η αναταραχή που θα δημιουργηθεί μπορεί να βυθίσει ξανά όλη την Ευρώπη σε κρίση.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τη δημοσιονομική αριθμητική. Στο τέλος, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, χρέη της Ελλάδας θα διαγραφούν και αυτό είναι ευρέως κατανοητό. Η διαγραφή χρέους πετυχαίνει το αποτέλεσμα αυτό με οργανωμένο τρόπο και περιορισμένες παράπλευρες απώλειες. Το κόστος της εναλλακτικής λύσης –μιας άτακτης χρεοκοπίας –μπορεί να είναι τεράστιο. Χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία έχουν γίνει οι μεγαλύτεροι δανειστές της κυβέρνησης και πρέπει να δείξουν τον δρόμο. Οσο νωρίτερα αναγνωρίσουν την ανάγκη ελάφρυνσης τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητές τους να αποφύγουν μια πολύ χειρότερη συμφορά.

© Bloomberg News

Τελευταία Νέα