Ασπίδα τεκμηρίων για ανέργους, φοιτητές και μικροκαταθέτες που κινδυνεύουν να πιαστούν στην τσιμπίδα των ελάχιστων τεκμαρτών δαπανών διαβίωσης και να κληθούν να πληρώσουν φόρο έως και 300 ευρώ για πραγματικά εισοδήματα – ψίχουλα σχεδιάζει το υπουργείο Οικονομικών.

Η παγίδα των τεκμηρίων καραδοκεί φέτος για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους, κυρίως ανέργους και φοιτητές, οι οποίοι έχουν ελάχιστα εισοδήματα, π.χ. από ενοίκια ή τόκους καταθέσεων.

Φέτος για πρώτη φορά καταγράφονται στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος τόκοι από το πρώτο ευρώ, χωρίς την απαλλαγή για τα πρώτα 250 ευρώ. Η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών ήθελε να καταθέσει διάταξη στη Βουλή με την οποία θα εξαιρούνταν και φέτος από την υποχρέωση καταγραφής στη δήλωση τόκων καταθέσεων έως 250 ευρώ – όπως ίσχυσε πέρυσι -, όμως η βούληση αυτή προσέκρουσε στις ενστάσεις της τρόικας. Ετσι αρχίζουν τα μπερδέματα με τα τεκμήρια.

ΤΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ. Οπως εξηγούν έμπειροι φοροτεχνικοί, η ύπαρξη τόκων ακόμα και ολίγων λεπτών του ευρώ ενεργοποιεί την ελάχιστη τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης των 3.000 ευρώ για τον άγαμο ή των 5.000 ευρώ για το ζευγάρι, τα οποία πλέον δεν καλύπτονται από το αφορολόγητο των μισθωτών.

Επειδή από φέτος οι κλίμακες φορολογίας εισοδήματος έχουν διαχωριστεί και είναι άλλη για μισθωτούς – συνταξιούχους, άλλη για ελεύθερους επαγγελματίες και άλλη για εισοδήματα από κινητές αξίες και ακίνητα, η ελάχιστη τεκμαρτή δαπάνη των 3.000 ευρώ θα οδηγήσει σε φόρο 300 ευρώ καθώς το τεκμαρτό εισόδημα θα φορολογηθεί με συντελεστή 10% χωρίς αφορολόγητο. Ανάλογα προβλήματα ανακύπτουν και για φοιτητές ή ακόμα και ανηλίκους οι οποίοι είναι για παράδειγμα συνδικαιούχοι με τους γονείς τους σε αποταμιευτικούς τραπεζικούς λογαριασμούς, καθώς οι τόκοι καταθέσεων επιμερίζονται ισόποσα σε όλους τους δικαιούχους.

Αν δεν διορθωθεί το θέμα, με την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων μπορεί να βρεθεί φορολογούμενος ο οποίος εισέπραξε τόκους καταθέσεων 1 ευρώ να χρωστά φόρο 300 ευρώ.

Η λύση. Το πρόβλημα είναι σε γνώση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών και σχεδιάζεται νομοθετική ρύθμιση ώστε σε αυτές τις περιπτώσεις άνεργοι, ανήλικοι ή μικροκαταθέτες χωρίς άλλα πραγματικά εισοδήματα αλλά με μικροποσά από τόκους, ενοίκια ή περιστασιακή απασχόληση να θεωρούνται μισθωτοί και επομένως να καλύπτονται από το αφορολόγητο των 9.500 ευρώ, όσο δηλαδή προκύπτει από τη σταθερή έκπτωση φόρου των 2.100 ευρώ που δικαιούνται φέτος μόνο μισθωτοί, συνταξιούχοι και αγρότες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Εσόδων Χ. Θεοχάρης έχει εισηγηθεί στον αρμόδιο υφυπουργό Οικονομικών Γ. Μαυραγάνη την προώθηση νομοθετικής διάταξης στη Βουλή η οποία θα ορίζει ότι «όταν το πραγματικό εισόδημα των φορολογούμενων κατά το οικονομικό έτος 2014 δεν υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ ή το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ και εφόσον αυτοί δεν ασκούν ατομική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα, τα εισοδήματά τους να φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών – συνταξιούχων».

Οπως εξηγούν πηγές της ΓΓΔΕ, με τη ρύθμιση αυτή εξασφαλίζεται ότι φορολογούμενοι με μικρά εισοδήματα από περιστασιακή απασχόληση το 2013 ή μικροποσά από τόκους καταθέσεων δεν θα πέσουν στην παγίδα των τεκμηρίων.

Ανάλογες εισηγήσεις στον υφυπουργό Οικονομικών έχουν διατυπώσει σύμφωνα με πληροφορίες και στενοί του συνεργάτες προκειμένου να προστατευτούν από – συγκριτικά με τα εισοδήματα – υπέρογκους φόρους άνεργοι, ανήλικοι ή φοιτητές που έλαβαν πέρυσι μικροποσά από επιδοτούμενα επιμορφωτικά σεμινάρια, συμπλήρωση ερωτηματολογίων ή πρακτική άσκηση με ελάχιστη αμοιβή.

Οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν εντός των ημερών και η σχετική νομοθετική διάταξη θα προωθηθεί άμεσα στη Βουλή καθώς στο μεταξύ τρέχουν οι προθεσμίες για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η καταγραφή των τόκων στη φορολογική δήλωση δεν μεταβάλλει τον φόρο εισοδήματος. Οι τόκοι έχουν φορολογηθεί αυτοτελώς στην πηγή και ο φόρος με συντελεστή 15% έχει αποδοθεί από τις τράπεζες. Μεταβάλλουν όμως το ύψος του εισοδήματος επί του οποίου επιβάλλεται η Εκτακτη Εισφορά Αλληλεγγύης, με συντελεστές 1%-4%, εφόσον το συνολικό εισόδημα υπερβαίνει τα 12.000 ευρώ. Αν το εισόδημα είναι χαμηλότερο, είναι σαφές ότι δεν τίθεται κανένα ζήτημα επιβάρυνσης από την έκτακτη εισφορά. Οι τόκοι καταθέσεων θα δηλωθούν φέτος για πρώτη φορά υποχρεωτικά στους κωδικούς 667-678 ενώ ο φόρος που παρακρατήθηκε συμπληρώνεται στους κωδικούς 433-434. Οι κωδικοί δεν είναι προσυμπληρωμένοι. Πατώντας όμως ο φορολογούμενος στο συγκεκριμένο κουτάκι, ανοίγει «παράθυρο» στο οποίο εμφανίζονται τα στοιχεία τόκων καταθέσεων που έχουν στείλει οι τράπεζες. Σύμφωνα με παλαιότερη σχετική απόφαση του υπουργείου Οικονομικών, σε περίπτωση τραπεζικού λογαριασμού κατάθεσης μετρητών σε ονόματα καταθετών περισσότερα του ενός, το ποσό των τόκων μετά την αφαίρεση του φόρου κατ’ αρχήν μερίζεται ισομερώς μεταξύ των καταθετών και του κοινού λογαριασμού. Είναι όμως στη διακριτική ευχέρεια του προϊσταμένου της ΔΟΥ να αποφασίσει διαφορετικά και να προσδιορίζει με άλλη βάση το ποσό των τόκων που αναλογεί σε κάθε συνδικαιούχο του κοινού λογαριασμού.