Στην Ολομέλεια της Βουλής συζητούνται τη Δευτέρα οι τροποποιημένες συμβάσεις παραχώρησης της Νέας Οδού, της Ολυμπίας Οδού, του Αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας και του Αυτοκινητόδρομου Αιγαίου, οι οποίες πέρασαν από την Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου, με στόχο να ψηφιστούν έως την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών, το χρονικό περιθώριο είναι ελάχιστο, καθώς θα πρέπει να σταλούν οι συμβάσεις να ψηφιστούν, να δημοσιευθούν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και τα ΦΕΚ να σταλούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή άμεσα, προκειμένου οριακά στις 15 Δεκεμβρίου να εκταμιευτεί μέρος της κοινοτικής συμμετοχή για τις δαπάνες των έργων. Κατά τον υπουργό Υποδομών, κ. Μιχάλη Χρυσοχοϊδη, η επανεκκίνηση των έργων θα αυξήσει το ΑΕΠ κατά 1,5% μεταξύ 2014-2015, ενώ θα δημιουργηθούν 20.000 θέσεις εργασίας.

Τα έσοδα του δημοσίου από τα διόδια θα μπαίνουν σε έναν «μηχανισμό ανακύκλωσης», ο οποίος θα στηρίζει το έργο έως τη λήξη της παραχώρησης. Κατά τον υπουργό Υποδομών δεν υπήρχαν εναλλακτικές επιλογές. Στην Ισπανία, όπως είπε στην επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου, το δημόσιο δίνει άτοκα δάνεια στους παραχωρησιούχους και τους κατασκευαστές, προκειμένου να ολοκληρωθούν τα σταματημένα έργα, ενώ στην Πορτογαλία έφτιαξαν «σκιώδη διόδια», το κόστος των οποίων μεταβιβάζονται απ’ ευθείας στον φορολογούμενο.

Τοκίζεται η αποζημίωση της υποθαλάσσιας αρτηρίας

Μάλιστα, ο κ. Χρυσοχοϊδης αποκάλυψε ότι ο παραχωρησιούχος της υποθαλάσσιας αρτηρίας της Θεσσαλονίκης, ο οποίος δικαιώθηκε στη διεθνή διαιτησία με την καταβολή 90 εκατ. ευρώ, δεν έχει λάβει ακόμη τα χρήματα «γιατί δεν υπάρχουν», ενώ «κάθε μέρα μετράνε νόμιμοι τόκοι», είπε.

Επίσης, ο υπουργός Υποδομών σημείωσε ότι στον Μορέα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θεωρεί ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο και σταμάτησε τη χρηματοδότησή του, ζητώντας την εγγύηση του δημοσίου, την οποία το δημόσιο αποδέχθηκε προκειμένου να συνεχιστούν οι εργασίες.

Το ίδιο συνέβη από ότι φαίνεται και στην Ολυμπία Οδό. Σύμφωνα με τροπολογία που έφερε ο υπουργός Υποδομών στη Βουλή, «για την διευκόλυνση της χρηματοδότησης του έργου», «είναι απαραίτητη η παροχή εξασφάλισης υπέρ της ΕΤΕπ…, μέσω της σύναψης συμβάσεως αναδοχής χρέους και συνακόλουθα σύμβασης ρύθμισης των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων» μεταξύ του δημοσίου, του παραχωρησιούχου και των δανειστριών τραπεζών. Έτσι, η ΕΤΕπ καθίσταται προτιμώμενος δανειστής, «λόγω του κόστους δανεισμού», ενώ παρέχεται εξουσιοδότηση στους υπουργούς Οικονομικών και Υποδομών να υπογράψουν σχετική σύμβαση.

Εγγυάται το δημόσιο το δάνειο της ΕΤΕπ στην Ολυμπία

Πρόκειται για σύμβαση αναδοχής χρέους (assumption aggeement) η οποία θα υπογραφεί μεταξύ του δημοσίου, της ΕΤΕπ και της Ολυμπίας Οδού, προς εξασφάλιση δικαιωμάτων της δεύτερης. Επίσης, προβλέπεται και άλλη σύμβαση μεταξύ του κράτους, του παραχωρησιούχου, του Διατραπεζικού Εκπροσώπου των δανειστριών τραπεζών, του εκπροσώπου των ομολογιούχων δανειστών και του εκπροσώπου εξασφαλίσεων των δανειστριών τραπεζών (subordination deed) για «την ρύθμιση των δικαιωμάτων υποχρεώσεων των μερών, σε περίπτωση αναδοχής του χρέους της εταιρίας παραχώρησης από το ελληνικό δημόσιο, έναντι της ΕΤΕπ». Πρόκειται για δάνειο 200 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον κ. Χρυσοχοϊδη, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, «είναι η πιο σκληρή απ’ όλες» τις τράπεζες.

«Όταν μικραίνουν τα έσοδα, μικραίνει και ο δανεισμός και όταν δεν έχουμε έσοδα δεν έχουμε και δανεισμό» σχολίασε για το θέμα των δανειοδοτήσεων των έργων ο υπουργός Υποδομών, σημειώνοντας ότι στις αρχικές συμβάσεις προβλέπονταν έσοδα 37,7 δισ. ευρώ για τα τριάντα χρόνια της παραχώρησης, που σήμερα πλέον εκτιμώνται σε 14,5 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 62%. Στις αρχικές συμβάσεις ο δανεισμός των τραπεζών ήταν 3 δισ. ευρώ με επιτόκιο 1% έως 2%. Σήμερα είναι 1,7 δισ. ευρώ με επιτόκιο 3% έως 6,5%, είπε.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών, το κόστος ανά χλμ είναι για την Ολυμπία Οδό 7 εκατ. ευρώ, για την Ιόνια Οδό 6,6 εκατ. ευρώ, για την Κεντρική Οδό 7,2 εκατ. ευρώ και για τον Μορέα 6,4 εκατ. ευρώ, ενώ για την Εγνατία Οδό κατά μέσο όρο 7,5 εκατ. ευρώ το χιλιόμετρο. «Έχω όλα τα στοιχεία να τα καταθέσω στην Ολομέλεια που δείχνουν σε όλες τις χώρες στην Ουγγαρία, στη Γερμανία, στην Αυστρία, στην Ιρλανδία ότι είναι μεγαλύτερο το μέσο κόστος από την Ελλάδα» σημείωσε ο κ. Χρυσοχοϊδης.

Μειώνεται το μερίδιο των τραπεζών στην χρηματοδότηση

Σύμφωνα με τον υπουργό Υποδομών, οι τράπεζες έχουν ήδη εκταμιεύσει 700 εκατ. ευρώ για τα έργα από τα 1,7 δισ. ευρώ που προβλέπεται τελικά να βάλουν. Ειδικότερα, θα ρίξουν στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου από 100 εκατ. ευρώ το 2014 και το 2015, στην Ολυμπία Οδό 135 εκατ. ευρώ 2014 και 90 εκατ. ευρώ το 2015, στην Ιόνια Οδό 152 εκατ. ευρώ το 2015 και στον Ε 65 213 εκατ. ευρώ το 2014.

«Επίσης, στην Ολυμπία Οδό, 112 εκατ. την πρώτη ημέρα που θα γίνει η επικύρωση από τη Βουλή θα δοθούν 112 εκατομμύρια. Πρέπει να πούμε το εξής, ότι εδώ πράγματι θα υπάρξει μια μείωση των επιτοκίων εάν υπάρξει αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας που θα οδηγήσει σε περαιτέρω αποκλιμάκωση» παρατήρησε ο κ. Χρυσοχοϊδης.

Το έργο Μαλιακός –Κλειδί είναι κατασκευασμένο το 70%, όμως δεν έχει κατασκευαστεί ακόμα η σήραγγα Τ3, στην Ολυμπία Οδό έχει φτιαχτεί το 35% του φυσικού αντικειμένου, στην Ιόνια Οδό το 30% του έργου και στην Κεντρική Οδό το 16%, σύμφωνα με το υπουργείο.

«Από την στιγμή που σταμάτησε η χρηματοδότηση του έργου από τις τράπεζες και σταμάτησε οποιαδήποτε δραστηριότητα στα έργα, από εκεί και πέρα υπήρχαν οι εξής δυνατότητες: η μια δυνατότητα είναι να πει το κράτος» σηκώνομαι και φεύγω, αφού φύγατε εσείς πρώτοι». Τι σήμαινε αυτό πρακτικά με βάση τις συμβάσεις που υπογράψαμε και είχαν ψηφιστεί ως νόμος του κράτους; Σήμαινε ότι δεν ακουμπούσε κανείς τα έργα, συνέχιζαν να εισπράττουν οι παραχωρησιούχοι τα διόδια, δεν κατασκευαζόταν ούτε ένα χιλιοστό έργου και πηγαίναμε στα δικαστήρια έως ότου, με εγκαταλελειμμένο το έργο, χωρίς εργασίες, με εισπράξεις διοδίων, να ξεκαθαρίσει νομικά η υπόθεση. Θα γινόταν κάτι πολύ χειρότερο απ’ αυτό της Θερμαϊκής. Τι δυνατότητες είχε το δημόσιο εδώ; Μόνο μια. Να κατασκευάσουμε τα έργα, να φτιάξουμε τις οδικές υποδομές στην χώρα, να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις απασχόλησης και ανάπτυξης, να βάλουμε τις τράπεζες μέσα από την διαπραγμάτευση να δανείσουν το έργο, να υποχρεώσουμε τους παραχωρησιούχους κάτω από τις προϋποθέσεις αυτές να συντηρούν τους δρόμους το επόμενο χρονικό διάστημα και να μπορέσουμε έτσι να συνεχίσουμε μια δημιουργική και όχι μια καταστροφική οδό» είπε ο υπουργός Υποδομών.

Υπέρβαση από την ΕΕ

Ο κ. Χρυσοχοϊδης παρατήρησε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «έκανε μια υπέρβαση» και «χρηματοδότησε τη χώρα μέσα από τη μετατροπή των διοδίων που εισπράχθηκαν σε έσοδο του δημοσίου με αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά η χρηματοδοτική συμβολή» της Κομισιόν.

Σύμφωνα με το υπουργείο, δεν υπάρχει καμία καινούργια πρόβλεψη για αύξηση διοδίων. Ο υπουργός Υποδομών έχει δηλώσει ότι διάταξη όπου υποχρεώνει τη Νέα Οδό να φέρει τους επόμενους μήνες ένα σχέδιο για αναλογικά υβριδικά διόδια, που θα εγκριθεί και από τους δανειστές της. Επίσης, όπου δεν υπάρχουν ακόμη αναλογικά διόδια, θα λειτουργήσουν εκπτώσεις που είναι της τάξεως του 50%. Στόχος του υπουργείου είναι άμεσα το σύστημα να περάσει σε διαλειτουργικά διόδια, ενώ υποσχέθηκε να εξασφαλιστεί εναλλακτικό οδικό δίκτυο, όπου δεν υπάρχει.

Για τα διόδια που εισπράττονταν κατά την παγωμένη περίοδο κατασκευής, το υπουργείο Υποδομών λέει ότι καθώς η σύμβαση ήταν σε ισχύ, η συντήρηση πραγματοποιούνταν κανονικά, ενώ υπήρχαν και ορισμένες εργασίες σε κάποιες περιπτώσεις. «Παύση της είσπραξης θα οδηγούσε σε καταγγελία της σύμβασης από το άλλο μέρος και οι δαπάνες των παραχωρησιούχων δεν θα καλύπτονταν στη συνέχεια ώστε να συντηρούνται οι δρόμοι και δεν θα μπορούσαν να εξυπηρετούν τα δάνειά τους. Αυτό σημαίνει καταστροφή» είπε ο κ. Χρυσοχοϊδης, ο ο οποίος πρόσθεσε ότι όλα τα έσοδα από τα διόδια πήγαν στις δαπάνες των έργων, όπως κατασκευές, αποπληρωμή δανείων και συντήρηση.

Ακραία φαινόμενα

Ο υπουργός Υποδομών επικαλέστηκε και μερικά ακραία παραδείγματα, όπως το βενζινάδικο που βρίσκεται στο 90ο χιλιόμετρο του ΠΑΘΕ, κοντά στην Υλίκη, το οποίο χαρακτήρισε «τόπο διαφυγής διαφόρων που δεν θέλουν να πληρώσουν διόδια και περνάνε και έχουν καταστρέψει όλους τους δρόμους της περιοχής» Το ΣτΕ, είπε, έχει απαγορεύσει το να είναι ανοιχτός ο δρόμος σε εκείνο το σημείο, όμως «το Πρωτοδικείο Θηβών έχει βγάλει μια προσωρινή διαταγή και λέει ότι αποτελεί προσβολή της προσωπικότητας του συγκεκριμένου ιδιοκτήτη ο αποκλεισμός του από τη δημόσια οδό, με οριστική, τελεσίδικη και αμετάκλητη απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας».

«Ένα χιλιόμετρο μετά από εκεί υπάρχει ένα φραγμένο έτοιμο μέρος για να δοθεί στην κυκλοφορία, δύο χιλιομέτρων, που βελτιώνει τη στροφή του δρόμου εκεί. Εξαιτίας αυτού, λοιπόν, εδώ και τρία χρόνια περίπου δεν δίνεται στην κυκλοφορία αυτό το κομμάτι γιατί το Πρωτοδικείο Θήβας ή Λιβαδειάς έβγαλε μια υπέρογκη τιμή απαλλοτρίωσης, το Δημόσιο αποφάσισε να μην δώσει αυτά τα χρήματα, περίπου 5 εκατ. και έχουν δοθεί από τότε 90 εκατ. γιατί κάποιοι δεν ήθελαν να πάρουν αποφάσεις» σημείωσε.

Σύμφωνα με το υπουργείο, στο τμήμα Πάτρα –Πύργος –Τσακώνα που θα κοπεί από την Ολυμπία Οδό, ήδη έχουν κατασκευαστεί έργα 90 έως 100 εκατ. ευρώ. Απομένουν ορισμένες μελέτες και θα δημοπρατηθεί στο πρώτο εξάμηνο του 2014, με προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ για το Πάτρα –Πύργος και 90 εκατ. ευρώ για το Καλό Νερό –Τσακώνα. Εξαιρείται το τμήμα Πύργος –Καλό Νερό, όπου θα υπάρξει βελτίωση του υφιστάμενου δικτύου.

Για τα κομμένα τμήματα του Ε65 έχουν προβλεφθεί 860 εκατ. ευρώ και το δημόσιο εντός τριών ετών θα πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει. Ο υπουργός Υποδομών δεσμεύτηκε αυτό να γίνε έως το τέλος του 2015. Επίσης, αναμένεται να καταθέσει πρόταση στην ολομέλεια για την παράκαμψη της Λαμίας, που οδηγεί στο Καρπενήσι και αποφορτίζει τη Λαμία. Με την κατασκευή του (Ροδίτσα –παράκαμψη Λαμίας) θα απομένουν 14 χιλιόμετρα για την Ξυνιάδα.

Ο υπουργός Υποδομών έφερε νομοτεχνικές βελτιώσεις, που προβλέπουν ότι δεν θα κυρωθούν τα προσαρτήματα των συμβάσεων.