Η ζήτηση ακινήτων είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη εξαιτίας αφενός της υπέρμετρης φορολογικής επιβάρυνσης των ακινήτων το 2013 και αφετέρου των υψηλών αντικειμενικών αξιών σε πολλές περιοχές, σύμφωνα με εκτιμήσεις των αναλυτών της Alpha Bank, όπως διατυπώνονται στο τελευταίο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο της τράπεζας.

Ανάλογες είναι, ωστόσο και οι εκτιμήσεις των αναλυτών της Eurobank.

Γενικά, η αγορά ακινήτων επιβαρύνθηκε δυσανάλογα από τον Σεπτέμβριο του 2011 εξαιτίας και της μεγάλης έλλειψης ρευστότητας στην οικονομία και της κάθετης πτώσης των προσδοκιών των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για την πορεία της οικονομίας, αλλά και την εξέλιξη των οικονομικών του κάθε νοικοκυριού και επιχείρησης.

Σε κάθε περίπτωση, η ανάγκη για αναζωπύρωση των συναλλαγών στην αγορά ακινήτων, στην προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας κρίνεται απολύτως απαραίτητη.

Η ανάκαμψη των συναλλαγών στην αγορά αυτή θα συμβάλει στην ανάκαμψη και των επενδύσεων σε ακίνητα, από τα εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα που διαμορφώνονται σήμερα μετά από 5 έτη συνεχούς πτώσης.

Αύξηση της προσφοράς και μείωση της ζήτησης

Στις συνθήκες που επικρατούν σήμερα στην αγορά ακινήτων υπάρχει μια ταχέως αυξανόμενη προσφορά ακινήτων (ιδιαίτερα παλαιών) από ιδιοκτήτες που είτε έχουν ανάγκη να ρευστοποιήσουν ένα μέρος της ακίνητης περιουσίας τους για να καλύψουν τρέχουσες οικονομικές τους ανάγκες στην περίοδο της κρίσης, ή προσπαθούν να πουλήσουν ακίνητα για να αποφύγουν την υπέρμετρα υψηλή φορολογία ακινήτων το 2013, όπου προβλέπεται να επιβληθούν επί των ακινήτων τουλάχιστον τέσσερις διαφορετικοί φόροι.

Ωστόσο, αυτή η αυξανόμενη προσφορά ακινήτων δεν βρίσκει ανταπόκριση από την πλευρά της ζήτησης παρά τη μείωση των τιμών των ακινήτων με αποτέλεσμα να μιλούν πολλοί σήμερα περί «εγκλωβισμένων» στην αγορά ακινήτων, αναφέρεται στην ανάλυση της Alpha Bank.

Η πτώση τιμών και συναλλαγών στην αγορά ακινήτων ενισχύθηκε το 2012, ενώ ταυτόχρονα η αβεβαιότητα σχετικά με τις οικονομικές εξελίξεις γενικότερα αλλά και στο συγκεκριμένο κλάδο αποτελεί κύριο παράγοντα των προοπτικών στην αγορά ακινήτων, σύμφωνα με μελέτη της Eurobank.

Κάθετη πτώση τιμών

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης, οι ονομαστικές τιμές των διαμερισμάτων έπεσαν το 4ο τρίμηνο 2012 κατά 13,2% σε ετήσια βάση.

Για το σύνολο του 2012, οι τιμές έπεσαν κατά 11,7% κατά μέσο όρο, περισσότερο από ότι τα προηγούμενα τρία χρόνια: 2011 -5,5%, 2010 -4,7%, 2009 -3,7%.

Οι τιμές έχουν πέσει αθροιστικά κατά 27,9% σε σχέση με την υψηλότερη τιμή του δείκτη το 3ο τρίμηνο του 2008 και έχουν επιστρέψει στα επίπεδα τέλους του 2003.

Οι συντάκτες της μελέτης εκτιμούν ότι η μεγάλη πτώση που παρατηρείται στις συναλλαγές δεν οφείλεται μόνο στην ύφεση.

Η αβεβαιότητα για τη φορολογία επηρεάζει αρνητικά την αγορά ακινήτων

Μεγάλο ρόλο παίζει και η συνεχώς αυξανόμενη αβεβαιότητα όσον αφορά την μελλοντική φορολογική μεταχείριση της κατοχής ακίνητης περιουσίας αλλά και των συναλλαγών.

Επίσης η αβεβαιότητα όσον αφορά το καθεστώς των πλειστηριασμών κρατά πολλούς μακριά από την αγορά, καθώς αναμένουν μεγάλες πιέσεις στις τιμές όταν και αν αρθεί το καθεστώς αναστολής πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία.

Στην Ελλάδα η κατοχή ακίνητης περιουσίας δεν φορολογείτο βαριά. Η επιβολή του ειδικού τέλους στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα άλλαξε αυτή την πραγματικότητα.

Οι προθέσεις του υπ. Οικονομικών για την ενοποίηση όλων των φόρων ακινήτων και η απλοποίηση του συστήματος είναι απαραίτητες και αναγκαίες, εκτιμούν οι αναλυτές στην μελέτη.

Η αβεβαιότητα, όμως, για το ύψος και την έκταση της φορολόγησης είναι καταστροφική. Έχει δημιουργηθεί η βεβαιότητα ότι στο μέλλον η φορολογία της κατοχής ακινήτων θα παραμείνει μεγάλη.

Οι επενδύσεις στις κατασκευές (κατοικιών και μη) είναι σε ελεύθερη πτώση, έχοντας μειωθεί συνολικά -62,7% σε σταθερές τιμές σε σχέση με το 2007 (εκτιμήσεις ΕΕ). Οι επενδύσεις σε κατασκευές κατοικιών μειώθηκαν συνολικά -71,2% την ίδια περίοδο, ενώ οι επενδύσεις σε κατασκευές μη-κατοικιών μειώθηκαν πολύ λιγότερο κατά -34,5%.

Κόστος Κατασκευής Νέων Κατοικιών

Παρά την ύφεση και την πτώση των κατασκευών, το κόστος παρέμεινε υψηλό

Το συνολικό κόστος μειώθηκε οριακά το 2012: -0,08%, 2011: +1,05%, 2010: +1,8%, 2009: -0,3%. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση του κόστους των υλικών, 2012: +0,6%, 2011: +2,5%, 2010: +3,0%, 2009: -0,7%. Το κόστος εργασίας αντίθετα μειώθηκε, 2012: -1,1%, 2011: -1,1%, 2010: 0,0%, 2009: +0,3%.

Οι εξελίξεις στο Δείκτη Κόστους Εργασίας για Κατασκευή Κτιρίων Κατοικιών δεν συμβαδίζουν με τα στοιχεία που έχουμε για τις εξελίξεις στο μοναδιαίο κόστος εργασίας και στο μέσο κόστος εργασίας για το σύνολο της οικονομίας.

Τα στοιχεία της ΕΚΤ για το μοναδιαίο κόστος εργασίας στο σύνολο της οικονομίας δείχνουν μείωση -5,9% σε ετήσια βάση το 3ο τρίμ. 2012 (2011: -6,0%, 2010: -1,2%). Επίσης τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για το κόστος εργασίας στο σύνολο της οικονομίας δείχνουν πτώση -15,3% σε ετήσια βάση το 3ο τρίμ. 2012 (2011: -6,0%, 2010: -2,7%).

Οι καταναλωτές εμφανίζονται διστακτικοί στο να επενδύσουν στην αγορά ακινήτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, τον Ιανουάριο 2013, μόλις το 1% των νοικοκυριών δηλώνει ότι μπορεί να προβεί σε αγορά ή κατασκευή κατοικίας τους επόμενους 12 μήνες.

Επιπλέον 90% των νοικοκυριών δηλώνει ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να προβεί σε σημαντικές δαπάνες για τη βελτίωση / ανανέωση κατοικίας τους επόμενους 12 μήνες.