Για επίτευξη συμφωνίας «στις αρχές του επόμενου έτους» κάνει λόγο και το επίσημο ανακοινωθέν της Συνόδου Κορυφής. «Η Σύνοδος Κορυφής δεν ήταν χάσιμο χρόνου» δήλωσε ο Πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ-Μανουέλ Μπαρόζο.

«Μελετήσαμε τις προτάσεις που κατέθεσε ο Χέρμαν Βαν Ρόμπαϊ, δεν είναι όμως κάτι δραματικό το ότι δεν καταλήξαμε σε αποτέλεσμα» επισήμανε η Καγκελάριος της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ.

Οπως πρόσθεσε «σε αυτό τον γύρο των συνομιλιών δεν θα καταλήξουμε εκεί που θέλουμε – αυτό είναι μια ομόφωνη απόφαση».

«Πάντα έλεγα», συνέχισε η Καγκελάριος, «ότι δεν θα ήταν δραματικό αν σήμερα κάναμε μόνο το πρώτο βήμα, θα δούμε τις επόμενες ώρες. Νομίζω ότι οι θέσεις μας απέχουν η μία από την άλλη και, αν χρειαστούμε δεύτερο γύρο, θα χρειαστούμε χρόνο για να το κάνουμε».

Χρόνο για διαπραγματεύσεις και οριστική συμφωνία σε ένα δεύτερο συμβούλιο (που ήδη έχει προσδιοριστεί για τις αρχές του 2013) βλέπει ο Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος εξέφρασε την επιθυμία του να καταλήξει η ΕΕ σε ένα προϋπολογισμό συνοχής με σωστή κατανομή των κονδυλίων.

Και στο παρελθόν χρειάζονταν «δύο σύνοδοι, μία διερευνητική για να γίνουν κατανοητές οι θέσεις των χωρών και να δούμε πώς θα γινόταν η προσέγγιση και άλλη μία για τη λήψη αποφάσεων», εξήγησε.

Ο γάλλος Πρόεδρος επισήμανε ότι πρέπει να υπάρξει «προϋπολογισμός συνοχής» με έμφαση στην Κοινή Αγροτική Πολιτική, ένα από τα κορυφαία ζητήματα που έχει θέσει η χώρα του.

Στην ίδια περίπου γραμμή κινήθηκε και ο Πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον ο οποίος βλέπει ότι ως τώρα «δεν έχει γίνει αρκετή πρόοδος, είναι πρόβλημα το ότι δεν έχει γίνει πρόοδος στον περιορισμό προτάσεων για επιπλέον δαπάνες».

Ο κ. Κάμερον υπογράμμισε ότι δεν είναι δυνατόν την ώρα που οι εθνικές κυβερνήσεις περιορίζουν τις δαπάνες στις χώρες τους να αυξάνονται οι δαπάνες της ΕΕ. Οι Βρυξέλλες είναι σαν να ζουν σε παράλληλο σύμπαν, τόνισε, εξηγώντας ότι οι προτάσεις που κατατέθηκαν δεν ικανοποίησε ούτε τη χώρα του αλλά ούτε και σημαντικές χώρες της Ενωσης, μεταξύ τους και τη Γερμανία.

Υπενθυμίζεται ότι η Βρετανία και οι χώρες που συντάσσονται μαζί της (και είναι αυτές που πληρώνουν, είπε η Λιθουανή πρόεδρος) είχαν απαιτήσει βαθύτερες περικοπές – εν μέσω γενικευμένων περικοπών και πνεύματος λιτότητας που διέπει πλέον το σύνολο σχεδόν των οικονομιών της ΕΕ – μια πρόταση που δεν έγινε αποδεκτή από το σύνολο των 27.

Ενώπιον του ενδεχομένου να παραταθεί η Σύνοδος και το Σαββατοκύριακο, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρόμπαϊ αποφάσισε τη διακοπή και τη συνέχιση στις αρχές του νέου έτους.

«Κάποιοι ήθελαν μικρότερες περικοπές, άλλοι μεγαλύτερες» είπε ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι και εκφράστηκε αισιόδοξος ότι «μπορούμε να προχωρήσουμε [αλλά] πρέπει να είναι ισορροπημένο και καλά προετοιμασμένο, γιατί αγγίζουμε θέματα θέσεων εργασίας, αγγίζουμε ευαίσθητα ζητήματα».

Το διακύβευμα είναι το ένα τρισεκατομμύριο ευρώ για τα έτη 2014-2020.

Το επίσημο ανακοινωθέν της Συνόδου αναφέρει τα εξής:

«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δίνει στον Πρόεδρό του την εντολή να συνεχίσει, μαζί με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τις διαβουλεύσεις τις επόμενες εβδομάδες για να επιτευχθεί συναίνεση μεταξύ των 27 σχετικά με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020.

» Οι διμερείς συνομιλίες και η εποικοδομητική συζήτηση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παρουσιάζουν επαρκείς πιθανότητες σύγκλισης ώστε να καταστεί δυνατή μια δυνατή συμφωνία στις αρχές του επόμενου έτους.

Πρέπει να είμαστε σε θέση να γεφυρώσουμε τις υπάρχουσες αποκλίσεις απόψεων. Ενας ευρωπαϊκός προϋπολογισμός είναι σημαντικός για τη συνοχή της Ενωσης, τις θέσεις εργασίας και την ανάπτυξη σε όλες τις χώρες μας».

Η πρόταση Βαν Ρόμπαϊ

Το σχέδιο του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προέβλεπε σημαντικές περικοπές από τις κατηγορίες περί ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και των διευρωπαϊκών δικτύων και τη μεταφορά των κονδυλίων αυτών πίσω στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και στην Πολιτική Συνοχής. αυτό σε μεγάλο βαθμό ήταν ευνοϊκό κυρίως για τη Γαλλία αλλά και για την Πολωνία, χώρες με μεγάλο αγροτικό τομέα.

Ωστόσο, στην τελευταία πρόταση Βαν Ρόμπαϊ, που σίγουρα θα δεχθεί πολλές αλλαγές ώστε να εξεταστεί σε νέα Σύνοδο Κορυφής ενδεχομένως τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο, υπήρχε ένα σημαντικό κέρδος για την Ελλάδα. Και αυτό δεν ήταν άλλο από την εξειδικευμένη αναφορά στην παράγραφο 47 της πρότασης για τη χορήγηση επιπλέον ενός δισ. ευρώ στις πιο ανεπτυγμένες περιφέρειες της χώρας μας από τα Διαρθρωτικά Ταμεία.

Το χρονικό του ναυαγίου

Οι ηγέτες των χωρών της ΕΕ ξεκίνησαν τις διαβουλεύσεις τους λίγο μετά τις 3 το μεσημέρι (ώρα Ελλάδας) της Παρασκευής και λίγο πριν από τις 5.30 διαπίστωσαν ότι δεν συμφωνούν και έλυσαν τη Σύνοδο Κορυφής.

Το αρνητικό κλίμα είχε διαφανεί από νωρίς. «Δεν είναι και τόσο δραματικό» να γίνει νέα Σύνοδος για τον προϋπολογισμό, είχε πει η Καγκελάριος της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ, πριν ακόμη ξεκινήσουν οι εργασίες της Συνόδου την Παρασκευή, ενώ ο Πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον δήλωνε μη ικανοποιημένος από τις βελτιωμένες προτάσεις που έκανε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρόμπαϊ.

«Θεωρώ ότι δεν υπήρξε σε αυτό το στάδιο ικανοποιητική πρόοδος. Δεν είναι η ώρα να κάνουμε παιγνίδια, το θέμα δεν είναι να μεταφέρουμε χρήματα από ένα τομέα του προϋπολογισμού σε έναν άλλον. Πρέπει να περικόψουμε δαπάνες που δεν μπορούμε να αντέξουμε . Αυτό συμβαίνει στη χώρα μας, αυτό πρέπει να συμβεί και εδώ» δήλωσε ο κ. Κάμερον.

Το προηγούμενο βράδυ ο Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς είχε πει ότι τα περιθώρια ελιγμών του κ. Κάμερον είναι τόσο στενά που είναι πιθανόν να μην υπάρξει συμφωνία.

Χωρίς να κάνουν δηλώσεις είχαν προσέλθει για τη δεύτερη μέρα των εργασιών της Συνόδου ο Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, ο Πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Μόντι, όπως και ο ισπανός Πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι.

Ο Πρόεδρος της Αυστρίας Βέρνερ Φάιμαν αρκέστηκε να δηλώσει ότι εξακολουθεί να μην υπάρχει στον ορίζοντα συμφωνία ανάμεσα στους «27».

Ο φινλανδός Πρωθυπουργός Γίρκι Καϊτάινεν εμφανίστηκε απαισιόδοξος, λέγοντας χαρακτηριστικά: «όλα είναι ανοικτά».

Ο ομόλογός του της Σουηδίας Φρέντερικ Ράινφελντ άφησε και εκείνος να εννοηθεί ότι ο δρόμος είναι μακρύς: θα πάρει χρόνο. Εγώ πάντως δεν βιάζομαι».

Περισσότερο αισιόδοξη η πρόεδρος της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε, η οποία χαρακτήρισε καλή βάση διαπραγμάτευσης τη νέα πρόταση Βαν Ρομπάι.

Η βελτιωμένη πρόταση διατηρεί την αρχική θέση για το ποσό των 972 δισ. ευρώ (1,01% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ), τροποποιώντας την κατανομή των πόρων.

Σε μια προσπάθεια να γεφυρωθεί το χάσμα, ο Φρανσουά Ολάντ συναντήθηκε με τον Ντέιβιντ Κάμερον, παρουσία του ολλανδού Πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε.

Ο γάλλος Πρόεδρος είχε προηγουμένως σύντομη συνάντηση με τον ιταλό Πρωθυπουργό Μάριο Μόντι και τον Μαριάνο Ραχόι.

Οι «27» σε δύο «στρατόπεδα»

Οι «27» είναι χωρισμένοι σχηματικά σε δύο στρατόπεδα: Τους θεωρούμενους «πληρωτές» και τους λεγόμενους «αποδέκτες». Παραδοσιακά -και αυτή η Σύνοδος δεν αποτελεί εξαίρεση- οι οικονομικά ισχυρές χώρες είναι πιο διστακτικές, ενώ οι οικονομικά αδύναμες χώρες επιμένουν στην ισχυρή χρηματοδότηση των κοινοτικών προγραμμάτων.

Το Λονδίνο έχει βγει μπροστά στις χώρες της πρώτης ομάδας, μετά και το σχετικό «αντάρτικο» των συμπολιτευόμενων βουλευτών. Ο βρετανός Πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον έχει ζητήσει μείωση, «ή στην χειρότερη περίπτωση, πάγωμα» του προϋπολογισμού, ειδάλλως θα χρησιμοποιήσει το βέτο.

Μαζί με τη Βρετανία, διστακτικές -αν και αρκετά λιγότερο- είναι και χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία. Το Βερολίνο πάντως έχει αφήσει ανοικτή τη λύση της μη απόφασης, καθώς χρόνος μέχρι το 2014 υπάρχει: «Εάν προκύψει ότι η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερο χρόνο για συζητήσεις, αυτό δεν θα ήταν και τόσο κακό» είχε αναφέρει ο εκπρόσωπος της γερμανίδας Καγκελαρίου.

Στην άλλη όχθη βρίσκεται η Γαλλία, οι προτεραιότητες για την οποία όσον αφορά τον κοινοτικό προϋπολογισμό επικεντρώνονται στα κονδύλια για τον αγροτικό τομέα. Η Ισπανία επίσης είναι από τους σημαντικότερους αποδέκτες των επιδοτήσεων για την αλιεία. Παρίσι και Μαδρίτη είχαν απορρίψει προ ημερών προσχέδια του προϋπολογισμού που πίστευαν ότι περνούσαν τις «κόκκινες γραμμές» τους σε αυτά τα δύο πεδία.

Απέναντι στο Παρίσι έχει βρεθεί και η Στοκχόλμη: Η Σουηδία επιδιώκει μείωση των αγροτικών επιδοτήσεων, προκρίνοντας κονδύλια για τις νέες βιομηχανίες. «Χρειαζόμαστε έναν σύγχρονο προϋπολογισμό για το μέλλον, όχι έναν βγαλμένο από τη δεκαετία του ’50» είχε αναφέρει χαρακτηριστικά η σουηδή υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.