Στα τέλη του 2011 η κρίση του ευρώ είχε οξυνθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε πολλοί προέβλεπαν ότι αυτό δεν θα επιζούσε μετά τα Χριστούγεννα. Τότε οι υπογράφοντες μαζί με άλλους οικονομολόγους είχαμε προτείνει μια «συντεταγμένη διάλυση» της νομισματικής ένωσης. Στις αρχές του 2012 η κρίση μοιάζει να γίνεται πιο ήπια. Το ευρώ όμως δεν έχει σωθεί μέχρι στιγμής.

Δύο νέα στοιχεία έχουν υπεισέλθει στην εξέλιξη της κρίσης. Το πρώτο είναι η αλλαγή στρατηγικής της ΕΚΤ ταυτόχρονα με τη διαδοχή του Ζαν-Κλοντ Τρισέ από τον Μάριο Ντράγκι. Ο νέος επικεφαλής προχώρησε σε μια νομικά και πολιτικά αποδεκτή χρηματοδότηση των χρεών της ευρωζώνης μέσω της στήριξης των τραπεζών. Πρόκειται για ένα βήμα προς μια «λαθραία ομοσπονδιοποίηση». Ο δεύτερος παράγοντας σταθεροποίησης ήταν η ενίσχυση του δημοσιονομικού συμφώνου που μετουσιώθηκε σε ευρωπαϊκή συνθήκη.

Αυτοί οι παράγοντες όμως δεν προσφέρουν παρά μια ψευδή ανάταση λίγων μηνών στο ευρώ. Ο παραγόμενος πλούτος συγκεντρώνεται στις πιο ανταγωνιστικές περιοχές της ευρωζώνης ενώ όσες υστερούν σταδιακά καταστρέφονται.

Πιστεύουμε ότι μια νομισματική ένωση δεν μπορεί να λειτουργήσει όσο λείπει η κεντρική πολιτική εξουσία που θα συλλέγει φόρους και θα αναδιανέμει τα εισοδήματα ανάμεσα σε πλούσιες και φτωχές περιοχές. Ολα όμως έχουν κριθεί μετά το Μάαστριχτ! Οι Γερμανοί συμφώνησαν στη δημιουργία της νομισματικής ένωσης υπό τον όρο ότι δεν θα έχει αναδιανεμητικό χαρακτήρα.

Το τέλος του ευρώ καθώς ήταν ήδη εγγεγραμμένο στη δομή του εναπόκειται πλέον στις πολιτικές που θα εφαρμοστούν. Αν η γερμανίδα Καγκελάριος θέλει πράγματι να το σώσει θα πρέπει να ζητήσει τη συγκατάθεση του λαού της σε μια αναδιανεμητική Ενωση. Γνωρίζουμε εκ των προτέρων ότι η απάντηση θα είναι αρνητική, κυρίως λόγω των δισεκατομμυρίων ευρώ που απαιτούνται. Ομως η πολιτική του αποπληθωρισμού επιδεινώνει την κρίση και καθιστά πιο άγριες τις συνέπειές της.

Θα πρέπει να ανακόψουμε την «ευρωαγωνία». Είτε με μια εθελοντική και συντονισμένη διάλυση της ευρωζώνης είτε με την αποχώρηση κάθε μέλους ξεχωριστά, που θα είχε όμως απρόβλεπτες συνέπειες. Αυτές οι επιλογές μάς προσφέρονται. Καθένας θα πρέπει να επιστρέψει στο εθνικό του νόμισμα πριν παρασυρθεί από την κατάρρευση όλων των οικονομιών. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής ανάπτυξης αλλά και της δημοσιονομικής ισορροπίας των χωρών του ευρώ.