Πώς άλλαξε ο τρόπος που βλέπουμε την Ιστορία

Η ιστοριογραφία δεν είναι κάτι στατικό. Η ίδια η εξέλιξη των γεγονότων αλλάζει τη ματιά της. Οταν λ.χ. οι Βρετανοί, τον 19ο αιώνα, έγραφαν τα πρώτα βιβλία για την Ιστορία της Ινδίας, το έκαναν με το βλέμμα του αποικιοκράτη που έρχεται να εκπολιτίσει έναν κόσμο προλήψεων. Αργότερα οι ίδιοι οι Ινδοί θα γράψουν ξανά την Ιστορία τους, στο πλαίσιο των τότε πρακτικών που γέννησε η δημιουργία των εθνών – κρατών, για να φτάσουν σήμερα, όπως μας λέει ο ιστορικός Αντώνης Λιάκος, να διαθέτουν μία από τις σπουδαιότερες ιστοριογραφικές σχολές. Και να βγάζουν βιβλία, όπως το «Representing Trauma: the Image of Atrocity in the Cultural Discourse of European Modernity» του Βισαρούτ Πχουνγκσοοντάρα, αλλά και αρκετά άλλα, που βλέπουν την Ευρώπη απλώς σαν μία από τις επαρχίες του κόσμου.

Ο συγκεκριμένος ινδός ιστορικός θα βρίσκεται στην Αθήνα την ερχόμενη εβδομάδα και δεν θα είναι μόνος: κάπου 130 σύνεδροι, Ελληνες αλλά και ξένοι από όλο τον κόσμο, αρκετοί από τη Λατινική Αμερική, την Ασία και την Απω Ανατολή, θα βρεθούν εδώ για να συζητήσουν, στο Κεντρικό Κτίριο του Πανεπιστημίου, ακριβώς αυτό: το προφίλ της ιστοριογραφίας του 20ού αιώνα και πώς τα ίδια τα γεγονότα του αιώνα αυτού άλλαξαν το ίδιο το προφίλ της επιστήμης της Ιστορίας.

«Ο κλάδος της Ιστορίας συγκροτήθηκε τον 19ο αιώνα μαζί με τα έθνη – κράτη» λέει στο «Βιβλιοδρόμιο» ο Αντώνης Λιάκος. «Αρχικά χαρακτηριζόταν από ένα επικό στοιχείο που διατηρούσε μέσα του το παρελθόν. Ενώ η ιστοριογραφία του 20ού αιώνα έφερε κάτι το πιο ζωντανό, αλλά και πιο συγκρουσιακό επίσης. Στο πεδίο της Ιστορίας μπήκαν πλέον και οι γυναίκες, όπως και οι λαοί εκτός Ευρώπης που μέχρι τότε αντιμετωπίζονταν σαν μούμιες, σαν κάτι εξωτικό, σαν να ανήκαν στη φύση και όχι στην Ιστορία».

Στο συνέδριο, που οργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής), το Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας), το περιοδικό «Ιστορείν» και το International Network of Theory and History –και είναι η πρώτη φορά που διεξάγεται παρόμοιο συνέδριο -, έρχονται μερικά πολύ μεγάλα ονόματα.

Ο Γκέοργκ Ιγκερς, λ.χ., θεωρείται ο πατριάρχης του χώρου της ιστοριογραφίας. Εβραίος που έφυγε από τη Γερμανία για τις ΗΠΑ με την άνοδο του ναζισμού, δίδαξε Ιστορία και Γερμανική Ιστοριογραφία και υπήρξε πάντα παρεμβατικός, είτε αυτό αφορούσε τους αγώνες των μαύρων είτε τον πόλεμο του Βιετνάμ.

Ο Γερμανός Στέφαν Μπέργκερ είναι και αυτός ένας από τους πιο σημαντικούς ιστορικούς της εποχής μας. Ο Αμερικανοϊάπωνας Στέφαν Τανάκα είναι πρωτοπόρος στην έρευνα της σχέσης της Ιστορίας με το Διαδίκτυο. Ο νεαρός Βέλγος Μπερμπέρ Μπεβερνάζ είναι ειδικός σε θέματα γενοκτονιών, επιτροπών αλήθειας. Και πολλοί άλλοι. Ενώ πολύ ισχυρές είναι και οι ελληνικές συμμετοχές.