«Δεν γράφω ιστορίες. Γράφω θραύσματα»

«Η λεπτομερειακή περιγραφή της ζωής μου θα μου ‘παιρνε περισσότερο χρόνο από όσο να τη ζήσω. Μου αρέσει να μένω σε ένα σπίτι φορτωμένο με παλιές ιστορίες. Οταν κοιτάζω μια φράουλα, σκέφτομαι μια γλώσσα· όταν τη γλείφω, ένα φιλί. Δεν έχω σφιχταγκαλιάσει φίλο. Μιλάω στα πράγματά μου όταν είναι λυπημένα. Εχω χύσει πάνω σε στήθη. Μ’ αρέσει όταν τρίζει το παρκέ. Συχνά θα ήθελα να είναι αύριο».

Τον περισσότερο χρόνο της ζωής μας ασχολούμαστε με τον εαυτό μας. Αλλά τι ακριβώς περνά από το μυαλό μας; Πόσο πιστεύουμε τον τάδε πολιτικό, τι μας θυμίζει το δείνα τραγούδι, πόσο μας κάνει να καθυστερούμε η συγκοινωνία, τι φαγητό μας αρέσει, πώς θα αντιδρούσαμε αν μας τύχαινε κάτι; Σκόρπιες σκέψεις, έτσι δεν είναι; Ενας παράξενος μονόλογος χωρίς αρχή και τέλος. Κατά κάποιον τρόπο αυτό κάνει ο Εντουάρ Λεβέ στην «Αυτοπροσωπογραφία» του που εκδόθηκε στα γαλλικά το 2005. Φράσεις, απόψεις, αναμνήσεις, όνειρα του συγγραφέα, όλα ατάκτως ερριμμένα σε 90 σελίδες. Μπορεί να τη διαβάσει κανείς μια κι έξω. Μπορεί όμως να μπει στο κείμενο από οποιαδήποτε σελίδα.

Ο Λεβέ ήταν ένας ιδιότυπος καλλιτέχνης: ξεκίνησε ως ζωγράφος, έπειτα έγινε φωτογράφος, μετά συγγραφέας. Ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, είδε χιλιάδες πράγματα, ωστόσο τα περισσότερα έργα του καθρεφτίζουν τον ίδιο του τον εαυτό, αποκαλύπτοντας πλευρές του που άλλοι θα έβρισκαν ιδιαίτερα άβολες, ίσως και κακόγουστες: από μια σειρά με διακόσιες «σέλφι» μέσα στη διάρκεια ενάμισι έτους έως μια συλλογή φωτογραφιών με εκκρίσεις του σώματός του. Το 2007 παρέδωσε στον εκδότη του το χειρόγραφό του «Αυτοκτονία». Λίγες μέρες αργότερα αφαίρεσε την ίδια του τη ζωή. Ηταν 42 ετών.

Η εκκεντρικότητα του χαρακτήρα του Λεβέ αποδίδεται ξεκάθαρα στην «Αυτοπροσωπογραφία» του. Είναι δύσκολο να κατηγοριοποιήσει κανείς το βιβλίο. Δεν είναι απομνημονεύματα με την κλασική έννοια, δεν είναι όμως ούτε μυθιστόρημα. Είναι μια κατηγορία από μόνο του, κάτι ξεχωριστό. Το παραδέχεται άλλωστε και ο ίδιος ο συγγραφέας. «Δεν γράφω ιστορίες», λέει, «γράφω θραύσματα», επηρεασμένος από τους συγγραφείς του Εργαστηρίου Δυνητικής Λογοτεχνίας (OuLiPo) όπως ο Ζορζ Περέκ και ο Ιταλο Καλβίνο. Μέσα από τον χείμαρρό του μαθαίνουμε ό,τι μπορεί να αναρωτηθεί κανείς για έναν άνθρωπο: από στοιχεία του χαρακτήρα του και της καθημερινότητάς του έως τις πιο παράξενες, ανούσιες σκέψεις του, από φιλοσοφικές αναζητήσεις του έως τις εσωτερικές ψυχαναλύσεις του, από τα βαρετά και τα κωμικά έως τα τραγικά πράγματα που του έχουν συμβεί.

Σχεδόν κάθε πρόταση περιλαμβάνει μια διαφορετική πλευρά της ζωής του: παιδική ηλικία, πολιτική, τέχνη, σεξ, ελπίδες, γούστα, φόβους, μουσική, γλώσσα, σχέσεις.Πώς όμως μπορεί ένα βιβλίο μίας και μοναδικής παραγράφου με εκατοντάδες ασύνδετες, άσχετες μεταξύ τους εγωκεντρικές προτάσεις να έχει κερδίσει την εκτίμηση αναγνωστών και κριτικών; Τούτη η ευθύτητά του είναι που συναρπάζει. Το να προσπαθήσει κανείς να αποδώσει δομή σε ένα βιβλίο χωρίς δομή είναι ανώφελο. Ωστόσο η προσωπικότητα και το συνολικό έργο του Λεβέ σε πείθουν ότι υπάρχει μια παράξενη λογική σε αυτό το χάος των δηλώσεών του. Ισως μάλιστα βρούμε στο κείμενό του και ψήγματα του δικού μας εαυτού. Και αυτή είναι η ουσία και η μοναδικότητά του.