Νέοι και κλασικοί στις προθήκες

Ναθάνιελ Χώουθορν

Πιθανότατα το εκδοτικό γεγονός της περιόδου. Ο συγγραφέας του «Αλικου Γράμματος» και του «Το Σπίτι με τα Εφτά Αετώματα», έχοντας μετοικήσει στην Ευρώπη για να ασκήσει προξενικά καθήκοντα στο Λονδίνο, κάνει ένα ταξίδι αναψυχής στην Ιταλία. Εκεί συλλαμβάνει το τελευταίο αυτό έργο του, που εκδίδεται στα 1860, λίγο προ του ξεσπάσματος του Αμερικανικού Εμφυλίου, όπου διαλέγεται μέσω των τεσσάρων κεντρικών ηρώων με την τέχνη, την αμαρτία, την αλήθεια και κυρίως τη φύση. Εντέλει ο Χώουθορν ξεκαθαρίζει εδώ τους λογαριασμούς του με τίποτα λιγότερο από την ίδια τη ζωή. Διαβάστηκε διαμέσου του ενάμιση αιώνα που πέρασε ως μυθιστορία, βουκολικό ανάγνωσμα, δοκίμιο, γοτθικό αφήγημα αλλά και ως αμιγές ταξιδιωτικό χρονικό.

Αντρέ Ζιντ

Σπουδαίος στυλίστας και υπονομευτής της τέχνης της γραφής εκ των έσω, ο Αντρέ Ζιντ δημοσιεύει τους «Κιβδηλοποιούς» το 1926. Πρόκειται για μια κορυφαία στιγμή στο διαρκώς εξελισσόμενο έργο του που εισάγει στην πολλαπλότητα των οπτικών γωνιών, τη δομική αμφισβήτηση της αυθεντικότητας του μυθιστορήματος (το κίβδηλο του χαρακτήρα του), την υιοθέτηση ποικιλίας μεθόδων και στρατηγικών, την εξελισσόμενη υφή της αλήθειας. Η εξαιρετικά επιμελημένη αυτή έκδοση επαναφέρει στο προσκήνιο ένα έργο που επηρέασε μεταξύ άλλων τη δική μας γενιά του ’30.

Κνουτ Χάμσουν

Η Πείνα

Εργο του νορβηγού νομπελίστα που άσκησε τεράστια επιρροή στις μέρες του. Τοποθετημένο στο Οσλο (τότε Χριστιάνια) του 1890 περιγράφει νατουραλιστικά τα πάθη ενός νεαρού επαρχιώτη πιασμένου στον φαύλο κύκλο της πείνας και της προσπάθειας να γίνει αποδεκτός ως γραφιάς. Ο ήρωας απορρίπτει τις δυνατότητες φυγής ή επιστροφής στην εστία του και αποδύεται σ’ έναν αγώνα κατά του εαυτού του, ανιχνεύοντας τα φυσικά όρια της ύπαρξης αλλά και της ανθρωπιάς. Σημειωτέον ότι ο νιτσεϊστής Χάμσουν προσχώρησε στο φασιστικό κόμμα της χώρας όπου γεννήθηκε ο όρος «Κουίσλινγκ». Πέθανε πάμφτωχος σε φρενοκομείο στα 93 του.

Υπεραιχμή

Χάκερ, μπλόγκερ, επιχειρηματίες του Διαδικτύου, έμποροι παραισθήσεων, ντετέκτιβ με τον δικό τους ηθικό κώδικα, άπληστοι επιχειρηματίες του Ιντερνετ, έφηβοι καταναλωτές εικονικών πραγματικοτήτων στη Νέα Υόρκη του 2001 κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης της φούσκας των εταιρειών πληροφορικής και εν αναμονή εκείνης των Διδύμων Πύργων. Εν είδει καρτούν, αναμειγνύοντας το ταπεινό και το υψηλόφρον, ο Πύντσον καταγγέλλει το κακό υπό τη μορφή της αμερικανικής κυβέρνησης και της άυλης παγκοσμιοποίησης.

Ντον Ντελίλλο

Εννιά διηγήματα γραμμένα σ’ όλο το μήκος της συγγραφικής ζωής του Ντελίλλο, για το παγκόσμιο και το τοπικό, τη ζωή και τον θάνατο, την αλλοτρίωση και την ηθική. Μια νεαρή Αμερικανίδα προσπαθεί να ανακάμψει ψυχικά μετά τον σεισμό του 1981 στην Αθήνα. Δυο καλόγριες καταφεύγουν σε διαφορετικές μεθόδους αντιμετώπισης του τραύματος που τους προκάλεσε ο βίαιος θάνατος μιας μικρής άστεγης. Η κρίση και η κοινωνική αναταραχή στην Ελλάδα γίνονται θέμα συζήτησης μεταξύ φυλακισμένων. Η παγωμένη ομορφιά του βλέμματος του Ντελίλλο ανατέμνει, σε μικρή εδώ φόρμα, την κοινωνία της διακινδύνευσης ανασκάπτοντας τα πολιτισμικά ερείπια.

Αντρέι Μακίν

Η Ζωή ενός Αγνωστου Αντρα

Ρώσος που εγκαταστάθηκε στη Γαλλία λίγο προ της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ενωσης, ο Μακίν κάνει εδώ μέσω του ήρωά του ένα ταξίδι επιστροφής στην πρώην πατρίδα του αναζητώντας έναν κόσμο που έχει πάψει προ πολλού να υφίσταται και έναν νεανικό έρωτα που τον στοιχειώνει. Συνηθισμένη ιστορία επιστροφής που όμως εμπλουτίζεται με ζωντανές εικόνες από τη νέα Ρωσία ενώ αποσκοπεί στην αναζήτηση της ομορφιάς ως μόνης οδού προς τη σωτηρία.

Τζέημς Σόλτερ

Αυτό είν’ όλο

Στην παράδοση του Χένρυ Μίλλερ και του Χέμινγουεϊ, ο 90χρονος πλέον Σόλτερ είναι μια μυθική φιγούρα στα αμερικανικά γράμματα. Πρώην πιλότος βομβαρδιστικού μετέφερε την εμπειρία του πολέμου, δούλεψε για το Χόλιγουντ και κατάφερε να κατακτήσει μια διακριτή, συμπυκνωμένη γραφή, όπου δεν λείπει μια ρομαντική διάσταση. Μόλις πέρυσι εξέδωσε το «Αυτό είν’ όλο», μια αποθέωση της καθημερινότητας που συνιστά ίσως το δυσκολότερο θέμα στη λογοτεχνία. Ο ήρωάς του βρίσκει τον δρόμο του εντός της λογοτεχνίας αλλά ψάχνεται διά του έρωτα. Αναζωογονητικό.

Πωλ Ωστερ

Σάνσετ Παρκ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ

Ο δημοφιλέστατος στυλίστας της μεταμοντερνικότητας αναπτύσσει την προσφιλή του «μηχανική της πραγματικότητας» σε τριτοπρόσωπη αφήγηση, και αναγκαστικά εγκαλεί σκέψεις για τη δική μας κρίση. Μόνο που η δική του κριτική περιορίζεται στον εκδοτικό και τον συγγραφικό χώρο σαν να μην υπάρχει πραγματική πραγματικότητα (τα κόκαλα του Στάινμπεκ πρέπει να τρίζουν) ενώ μας καλεί στη κλασική εξέγερση των συνειδήσεων. Ο δεύτερος ένας συγκινητικός ένας αναστοχασμός για τα γηρατειά τον «Χειμώνα της ζωής»

Έθιμα Ταφής

Εκπληξη από μια 27χρονη πρωτοεμφανιζόμενη Αυστραλή που γράφει εδώ για τη Βορειοδυτική Ισλανδία του 1830. Οπου μια γυναίκα καταδικασμένη σε θάνατο για συμμετοχή στον φόνο του εραστή της και άλλα εγκλήματα περνάει τους τελευταίους της μήνες σε μια φάρμα. Τα πραγματικά περιστατικά και οι αναγκαιότητες του βίου φέρνουν κοντά τους ανθρώπους. Βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, το βιβλίο ανανεώνει τις καλές μέρες του ρεαλιστικού μυθιστορήματος.

Φιλόδοξο μυθιστόρημα που η απαρχή του τοποθετείται στα 1799, με την Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών να έχει δημιουργήσει έναν εμπορικό σταθμό στον κόλπο του Ναγκασάκι. Ο εκ των πλέον υποσχόμενων βρετανών μυθιστοριογράφων γράφει ένα λεπτομερέστατο μετααποικιακό βιβλίο ως χρονικό εποχής, ανασυστήνοντας την καθημερινότητα αλλά και τις πολιτισμικές συγκρούσεις στη Χώρα των Χιλίων Φθινοπώρων. Οπως αποδεικνύεται, ο έρωτας, η ηθική, το πάθος και ο θάνατος υπόκεινται σε διαφορετικούς κώδικες σ’ άλλα μήκη και πλάτη.

Ντέηβ Εγκερς

Ο Κύκλος

Το Διαδίκτυο αρχίζει πια να κατακτά κεντρική θέση στη μυθοπλαστική φαντασία. Η σύγκρουση δημόσιου – ιδιωτικού, η κυριαρχία των μεγάλων εταιρειών στην πληροφόρηση και τα μίντια, η κοινωνική αλλαγή ερήμην της κοινωνίας, ακόμη και ο διαλογισμός πάνω σε ζητήματα δημοκρατίας προκύπτουν αβίαστα από το τελευταίο μυθιστόρημα του ταλαντούχου Εγκερς. Η πλοκή είναι ενδιαφέρουσα και η δράση καταιγιστική παρά το ότι εδώ έχουμε πρωτίστως ένα μυθιστόρημα ιδεών.

Χίλαρυ Μαντέλ

Η δις βραβευμένη με το Μπούκερ βρετανίδα, μετά τα τελευταία ιστορικά βιβλία – ποταμούς, έρχεται με αυτή τη συλλογή δέκα διηγημάτων να επιδείξει την ικανότητά της στη σύνοψη. Με το ομότιτλο της συλλογής διήγημα επανοριοθετεί το Κακό καταδεικνύοντας ότι η εξουσία είναι αδιάβροχη. Οικογενειακές ρωγμές, ασθένειες και αλλότριοι τόποι συμπαρατάσσονται για να εμπλουτίσουν την αναγνωστική εμπειρία, τουλάχιστον στα καλύτερα από τα διηγήματα της συλλογής.

Λωράν Μωβινιέ

Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη

Ενας νεαρός με καταγωγή από τη Μαρτινίκα πίνει μια μπίρα επί τόπου σε ένα σούπερμαρκετ. Συλλαμβάνεται, στη διάρκεια της ανάκρισης κακοποιείται και εκπνέει. Ο συγγραφέας πραγματεύεται τα όρια της γλώσσας γράφοντας σε ελεύθερο πλάγιο λόγο και ανατέμνοντας τον παραλογισμό της κοινωνίας της αφθονίας (και του μίσους). Δωρική αφήγηση σε μια ανάσα, που επιτρέπει στην ποίηση να αναβλύσει απρόσκοπτα. Εύστοχος ο επίλογος του μεταφραστή.

Μπρίτα Μπέλερ

Πολιτική ακτιβίστρια και πρώην βουλευτής των Ολλανδών Πρασίνων, η Μπέλερ κάνει μια εντυπωσιακή πρώτη μυθιστορηματική εμφάνιση. Κεντρικός ήρωας ο Τόμας Μαν, που αυτοεξορίζεται οικογενειακώς στην Ελβετία με την άνοδο των ναζί στην εξουσία και ταλανίζεται από ηθικά διλήμματα. Ποιο από τα δύο κακά να επιλέξει –την Αριστερά ή τη Δεξιά; Να επιδιώξει την επιστροφή του ώστε να παραμείνει η «φωνή του έθνους» ή να γυρίσει την πλάτη του στην πατρίδα; Βασισμένο σε πραγματικά περιστατικά, το βιβλίο αναπλάθει μυθιστορηματική αδεία όσα ο συγγραφέας αποσιωπά.

Φρανκ Νόρρις

H θαυμάσια σειρά Orbis Literae μάς φέρνει σε επαφή με έναν ιδιότυπο δημιουργό που πέθανε μόλις στα τριάντα δύο του το 1902 αφού πρόφτασε να καλύψει δημοσιογραφικά τον Πόλεμο των Μπόερς, τον Αμερικανικοϊσπανικό Πόλεμο και άλλα μείζονα συμβάντα της εποχής, να γράψει σημαντικά έργα επηρεαζόμενος από τον Ζολά και τον Ντράιζερ, να εμβυθισθεί στις ιδέες του Δαρβίνου και του Χέρμπερτ Σπένσερ και να θεωρηθεί εκπρόσωπος του λεγόμενου «εκλεκτικιστικού νατουραλισμού». Η ανθρώπινη απληστία θριαμβεύει και η ανθρώπινη κοινωνία ανάγεται στο φυσικό της αντίστοιχο. Αρτια μεταφρασμένο και απολαυστικό.

Ρίτσαρντ Πάουερς

Ο Ποταμός της Μνήμης

Στο ένατο και βραβευμένο μυθιστόρημά του ο γεννημένος το 1957 αμερικανός συγγραφέας γράφει ένα υψηλόφωνο επιστημονικό θρίλερ που καταδεικνύει προς τα πού τραβάει η λογοτεχνία στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης. Ο Πάουερς ξεπερνά εδώ σε φιλοδοξία τον ήδη φιλόδοξο εαυτό του καταπιανόμενος με τη φυσιολογία του εγκεφάλου, τις απειλές κατά της άγριας φύσης, τη σύγκρουση οικιστικής ανάπτυξης και ορνιθοπανίδας, τα όρια της επιστημονικής γνώσης και τη δαρβινική θεωρία της εξέλιξης.

Φάμπιο Βόλο

Ο Χρόνος που θα ήθελα

Ηθοποιός, ραδιοφωνικός παραγωγός και συγγραφέας, ο Βόλο εντάσσεται σ’ ένα ρεύμα αναγέννησης του ιταλικού μυθιστορήματος που θα μπορούσε να ονομασθεί «εκσυγχρονισμένος νεορεαλισμός». Ο ήρωας και αφηγητής ανατρέχει με άφθονες δόσεις φροϋδισμού στη μη σχέση με τον πατέρα του, στην εγκατάλειψή του από την αγαπημένη του και κυρίως στο αίσθημα της φτώχειας που αναπαράγεται στις μέρες μας σε όλο και ψηλότερα επίπεδα.

Φερνάντο Πεσσόα

«Είμαι ένας άνθρωπος που μια μέρα, ανοίγοντας το παράθυρο ανακάλυψε αυτό το άκρως σημαντικό πράγμα: η Φύση υπάρχει […] Κανείς ποτέ δεν το είχε σκεφτεί αυτό». Λόγια ενός εκ των πολλών ετερωνύμων του Πορτογάλου, του οποίου το τεράστιο αδημοσίευτο έργο ανακαλύφθηκε και συστηματοποιήθηκε μετά θάνατον. Πρόκειται για το πέμπτο βιβλίο του που βγαίνει μέσα στη χρονιά από τις εκδόσεις Gutenberg σε άριστη μετάφραση της Μαρίας Παπαδήμα. Είχε προηγηθεί το 1982 η εισαγωγή του συγκεκριμένου ετερώνυμου από τον Φίλιππο Δρακονταειδή.

Ζίγκφριντ Λεντς

Ενός Λεπτού Σιγή

Μνημειακή φιγούρα της μεταπολεμικής γερμανικής λογοτεχνίας, ο γεννημένος το 1926 και προσφάτως αποβιώσας Λεντς γράφει εδώ μια σύντομη πυκνή ιστορία εποχής για τη γέννηση ενός κρυφού πάθους μεταξύ ενός μαθητή και της καθηγήτριάς του των Αγγλικών. Πρόκειται για το τελευταίο του έργο (2008). Ποιητική πρόζα, ευαισθησία, ερωτισμός και λεπτομερειακή ανασύσταση της ζωής στον μεταπολεμικό γερμανικό Βορρά διακρίνουν αυτή τη νουβέλα όπου ο αναστοχασμός του αφηγητή επιχειρεί να πραγματώσει την ουτοπία υπό τη μορφή της διάρκειας.

Ρέητσελ Κούσνερ

Τα Φλογοβόλα

Εκσυγχρονισμένη εκδοχή της «Αισθηματικής Αγωγής» του Φλωμπέρ. Η ηρωίδα διψάει για ζωή και την αναζητεί περίπου παντού. Ζωντανή πρόζα που κινείται με άνεση μεταξύ της ερημικής Νεβάδα, της Νέας Υόρκης και της Ιταλίας, αγώνων ταχύτητας και ποπ αρτ σκηνής, νεολαιίστικων εξεγέρσεων και σύνδεσης των δύο μεγάλων πολέμων με την ανάδυση των μεγάλων οικογενειών της βιομηχανικής ανάπτυξης. Ολα αυτά διατυπωμένα με τη δέουσα έκπληξη απέναντι στα πράγματα, που συνιστά και την ουσία της τέχνης.