Αναζήτηση
Το 1204 η Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατακτήθηκε από δυτικά στρατεύματα της Τέταρτης Σταυροφορίας, έναν συνασπισμό δυνάμεων που συγκροτήθηκε με πρόσχημα την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων. Το γεγονός υπήρξε κοσμοϊστορικό για τους υπηκόους της Αυτοκρατορίας, άλλαξε δραματικά την εικόνα που είχαν για το κράτος και για τους εαυτούς τους και έγινε «αφετηρία μιας νέας φάσης στην ιστορία του Αιγαίου, κατά την οποία Δυτικοί με προέλευση από τη Γαλλία, τη Φλάνδρα, την Ισπανία και την Ιταλία άσκησαν την εξουσία σ’ αυτό το μέρος της παλαιάς Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που τώρα αποκαλούμε Ελλάδα» γράφει η ιστορικός Τζιλ Πέιτζ στην εισαγωγή του βιβλίου της που κυκλοφορεί στα ελληνικά από εκδοτικό οίκο της Θεσσαλονίκης.
Από πολλούς σύγχρονους ιστορικούς υποστηρίζεται ότι στα χρόνια της Φραγκοκρατίας τον 13ο αιώνα δόθηκε το έναυσμα για τη διαμόρφωση ενός ελληνικού πρωτοεθνικισμού, που έμελλε αιώνες μετά να οδηγήσει στη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους.
Μέχρι πρόσφατα, η ιστοριογραφία αυτής της περιόδου, σχεδόν στο σύνολό της, θεωρούσε δεδομένο ότι η εθνοτική διαίρεση ανάμεσα στους δυτικούς –«Φράγκους» –και τους Ελληνες –ή «Ρωμαίους» όπως λέγονταν τότε –καθόριζε τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις και ότι μεταξύ αυτών των εθνοτικών ομάδων δεν παρατηρήθηκε καμία ουσιαστική αφομοίωση. Αυτή η παγιωμένη θέση έχει δώσει έμφαση στην ιστορία του σχίσματος μεταξύ των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης και στις επανειλημμένες και αποτυχημένες προσπάθειες για την ένωση των δύο Εκκλησιών που έγιναν εκείνη την περίοδο ως απόδειξη αμοιβαίας εχθρότητας. Το βιβλίο της Πέιτζ, ωστόσο, αμφισβητεί αυτή τη θέση μέσω μιας συστηματικής ανάλυσης των πηγών οι οποίες προέρχονται και από τα δύο άκρα του κοινωνικού φάσματος στον βυζαντινορωμαϊκο κόσμο.
Με εργαλείο ένα σχετικά πρόσφατο θεωρητικό μοντέλο του εθνισμού, η Τζιλ Πέιτζ αναλύει συστηματικά τα ελληνικά έργα της περιόδου, μελετά τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ κοινωνικών ομάδων, αποκαλύπτει νοοτροπίες και ιδεολογίες και αναδεικνύει άγνωστες πτυχές του ύστερου Μεσαίωνα, εστιάζοντας ιδιαίτερα στις εθνοτικές ταυτότητες των Ελλήνων της εποχής εκείνης και στις σχέσεις τους με τους δυτικούς κατακτητές τους, με σκοπό να καταρρίψει τις εθνικιστικές ερμηνείες του παρελθόντος και να αποσαφηνίσει ότι ο εθνισμός και οι εθνοτικές ταυτότητες δεν είναι οι προνεωτερικές μορφές του σύγχρονου εθνισμού, παρ’ όλες τις τυχόν ομοιότητές τους.
Η συγγραφέας, η οποία εργάζεται ως ερευνήτρια μεσαιωνικής μουσικής και μουσικός στο σχήμα Trouvère Medieval Minstrels, σπούδασε κλασική φιλολογία και ιστορία στο Κολέγιο Corpus Christi της Οξφόρδης και έκανε τη διδακτορική της διατριβή με θέμα την ελληνική εθνοτική ταυτότητα στα χρόνια της Φραγκοκρατίας, ενώ πρόσφατα έγραψε επίσης για τη γαλλική και την ελληνική λογοτεχνία της μεσαιωνικής Πελοποννήσου.
