Η ζωή της ηρωίδας της Αντίστασης Ηλέκτρας Αποστόλου, που βασανίστηκε και δολοφονήθηκε το 1944, όπως την περιέγραψε η συγγραφέας φίλη της τη δεκαετία του ’50.

Το πρωί της 26ης Ιουλίου 1944 το πτώμα μιας άγνωστης γυναίκας μεταφέρεται στο νεκροτομείο. Σύμφωνα με το συνοδευτικό έγγραφο, ήταν ένα από τα πολλά θύματα του χώρου βασανιστηρίων της Γκεστάπο που λειτουργούσε στο επιταγμένο αθηναϊκό ξενοδοχείο Κρυστάλ. Η δολοφονημένη γυναίκα είχε συλληφθεί το πρωί της προηγούμενης ημέρας στη διασταύρωση των οδών Ιθάκης και 3ης Σεπτεμβρίου από γκεσταπίτες. Το «γύρισμα της τύχης» στοίχισε στην Αντίσταση την απώλεια ενός από τα πιο ευγενικά και μαχητικά στελέχη της.

Η Διδώ Σωτηρίου στη δεκαετία του ’50 ένιωσε την ανάγκη να τιμήσει τη φίλη της που βασανίστηκε και δολοφονήθηκε στις 26 Ιουλίου 1944. Στην κάψουλα του χρόνου που μας βάζει το βιβλίο της οι μνήμες δεν είναι λυτρωτικές. Τα γεγονότα της ζωής της Ηλέκτρας Αποστόλου βγάζουν θλίψη, οδύνη, ματαίωση. Αλλά και αξιοπρέπεια. Μέσα από τη ζωή εκείνης της φιγούρας – ηρωίδας της Εθνικής Αντίστασης ανασύρονται με τη λυρική πένα της συγγραφέως δράσεις και οράματα μιας άλλης Αριστεράς.

Καθώς φέτος συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια από τον θάνατο της Ηλέκτρας Αποστόλου και δέκα χρόνια από τον θάνατο της Διδώς Σωτηρίου (23 Σεπτεμβρίου 2004), η έκδοση της μυθιστορηματικής βιογραφίας της Ηλέκτρας θεωρείται διπλά επετειακή. Εκδόθηκε πρώτη φορά το 1960, στην ανθολογία αντιστασιακού διηγήματος σε επιμέλεια Θέμου Κορνάρου από τις εκδόσεις Αναγέννηση. Η επανέκδοση του 1999 δεν αναγνωρίστηκε από τους κληρονόμους της Διδώς Σωτηρίου. Σε αυτήν τη νέα έκδοση του Κέδρου, ο ανιψιός της συγγραφέως, Νίκος Μπελογιάννης –μητέρα του η αδελφή της Διδώς, Ελλη Παππά -, συμπληρώνει το βιβλίο με την επεξηγηματική εισαγωγή του και τα πραγματολογικά και ιστορικά στοιχεία της έρευνάς του σχετικά με την ακριβή θέση του Κρυστάλ που σήμερα δεν υπάρχει στο 16 της οδού Ελπίδος, δρόμου που αρχίζει από τη σημερινή Πλατεία Βικτωρίας.

Γεννημένη το 1921, η Ηλέκτρα Αποστόλου, κόρη μιας αστικής οικογένειας, πέρασε στην πλευρά όπου το ρεύμα της εποχής της έδειχνε πρόοδο και δημοκρατικά ανοίγματα. Από τα νιάτα της οργανώθηκε και πολιτικοποιήθηκε μέσα στο ΚΚΕ. Το 1934 η Ηλέκτρα Αποστόλου συμμετείχε με την ελληνική αντιπροσωπεία στο Αντιπολεμικό και Αντιφασιστικό Συνέδριο Γυναικών που έγινε στο Παρίσι. Το 1935 πήρε μέρος στο 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων. Στη διάρκεια της δικτατορίας Μεταξά συνελήφθη και κρατήθηκε δύο χρόνια στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ, όπου βασανίστηκε.

Οταν αποφυλακίστηκε, πέρασε στην παρανομία και συνέχισε τη δράση της ως γραμματέας του Γραφείου της ΟΚΝΕ Μακεδονίας – Θράκης. Το 1939 μια νέα σύλληψη «χρεώνει» την Ηλέκτρα με εξορία στην Ανάφη. Λίγο πριν από τη μεταγωγή της στο νησί, γέννησε σε επικίνδυνες συνθήκες την κόρη της, Αγνή.

Η έναρξη της Κατοχής τη βρήκε στην εξορία. Τον Σεπτέμβριο του 1942, ενώ βρισκόταν στο Τμήμα Μεταγωγών Αθηνών, παρέδωσε σε φιλική οικογένεια την τρίχρονη κόρη της κι έπειτα κατόρθωσε να αποδράσει. Πέρασε πάλι στην παρανομία και εντάχθηκε στη φεμινιστική οργάνωση Λεύτερη Νέα. Η Ηλέκτρα Αποστόλου θεωρούσε ότι η αφύπνιση για τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα ήταν ο καταλύτης για τη χειραφέτηση των γυναικών. Θα υπογραμμίσει πολλές φορές στο βιβλίο της η στενή της φίλη και συναγωνίστρια στο ΕΑΜ Διδώ Σωτηρίου: «Δεν καλλιεργούσε την ασουλουπωσιά σαν «επαναστατικό στυλ», όπως μερικοί της εποχής εκείνης. Μα δεν είχε ποτέ χρήματα ούτε χρόνο να ασχοληθεί με το ντύσιμό της. Κι όταν το κίνημα άρχισε να πλαταίνει και η ανάγκη να αντιμετωπιστεί ο φασισμός δημιούργησε ενιαία μέτωπα και σχέσεις με όλες τις κοινωνικές τάξεις, η Ηλέκτρα ήταν από τους πρώτους που κατάλαβε πως και το σουλούπι των αγωνιστών θα ‘πρεπε να αλλάξει. Η ίδια μάλιστα για ένα φεγγάρι επιχείρησε να βάψει τα χείλη της σαν ένα είδος παραχώρησης. Μα δεν κατάφερε να το συνεχίσει για πολύ…».

Τελευταία Νέα