Αναζήτηση
Η πιο συνηθισμένη πληροφορία που μπορεί να διαβάσει κάποιος στον αμερικανικό Τύπο για την Ντόνα Ταρτ είναι ότι γράφει ένα βιβλίο κάθε δέκα χρόνια. Στην περίπτωση της Καρδερίνας, μάλιστα, το μαρκετίστικο σλόγκαν ανέβηκε κατά ένα έτος. Η γλώσσα των αριθμών δεν σταματά εδώ. Για την 49χρονη συγγραφέα, που απολαμβάνει ήδη το ένα εκατομμύριο πωλήσεις με το τρίτο μυθιστόρημά της, οι 800 σελίδες της ξένης έκδοσης είναι τρόπος ζωής. Για να μοντάρει την πλοκή γράφει σε μεγάλα μπλοκ των 100 σελίδων παντού, όπως έχει δηλώσει κατά καιρούς σε συνεντεύξεις της: στο λεωφορείο, στο πάρκο, στη δημόσια βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης. Είναι μια εξομολόγηση που κρατά από τον καιρό της «Μυστικής ιστορίας», βιβλίο που εκτόξευσε την 28χρονη τότε συγγραφέα στο στερέωμα των ευπώλητων το 1992. Μία δεκαετία αργότερα ο «Μικρός φίλος» της χάριζε βιβλιοφιλικές συγκρίσεις με τους ήρωες του Φόκνερ.
Η Ντόνα Ταρτ παραμένει σήμερα μια σταρ που μοιράζεται τη φήμη με τους Μπρετ Ιστον Ελις, Μάικλ Τσέιμπον και Τζέφρι Ευγενίδης (η επιλογή δεν είναι τυχαία: το διάστημα ανάμεσα στα ραντεβού που δίνει ο καθένας από τους τρεις με το αναγνωστικό κοινό ξεπερνάει τα πέντε χρόνια από βιβλίο σε βιβλίο). Φωτογραφίζεται για το «Vanity Fair» από την Ανι Λίμποβιτς μέσα σε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο της Νέας Υόρκης ακολουθώντας τον ίδιο στυλιζαρισμένο κώδικα: μαύρο καρέ μαλλί, α λα Αννα Γουίντορ, στενά μαύρα σακάκια και κατ’ εξαίρεση ένα φουλάρι γύρω από τον λαιμό. Δηλώνει εμμονική με το γράψιμο και αμέσως ξεκινά ένας εμφύλιος στα αμερικανικά περιοδικά με επίμαχο έπαθλο αν η φράση της είναι αληθινή ή όχι.
Η «Καρδερίνα» ήρθε για να προσθέσει ένα κεφάλαιο στον αμερικανικό εμφύλιο. Είναι η ιστορία του Θίο Ντέκερ, ο οποίος σε ηλικία 13 ετών βιώνει μια τρομοκρατική έκρηξη και την απώλεια της μητέρας του. Κατά τη διάρκεια της βίαιης ενηλικίωσής του θα κάνει φιλίες, θα δοκιμάσει ναρκωτικά, θα ξαναβρεί –για να ξαναχάσει –τον πατέρα του, θα μάθει την τεχνική της συντήρησης παλαιών έργων τέχνης (μια από τις έξυπνες αυτοαναφορικές εικόνες της Ταρτ για τη συγγραφική τέχνη). Πάνω απ’ όλα, όμως, θα συνδεθεί σε εμμονικό βαθμό με τον πίνακα που του ενεχειρίζει ένα από τα θύματα της έκρηξης στο Μητροπολιτικό Μουσείο.
Πρόκειται για την «Καρδερίνα» του τίτλου, πίνακα που φιλοτέχνησε το 1654 ο Ολλανδός Φαμπρίτσιους, μαθητής του Ρέμπραντ και εξπέρ της οφθαλμαπάτης (άλλη μία έννοια για τη σχέση μας με την τέχνη). Το αιχμαλωτισμένο πουλί, δεμένο με μια αλυσίδα στον τοίχο αλλά ταυτόχρονα αγέρωχο και μοναχικό, θα γίνει μεταφορά με πολλούς αποδέκτες: «Υπάρχει μόνο ένα τρεμουλιαστό καρδιοχτύπι και μια μοναξιά, ανοιχτόχρωμος τοίχος λουσμένος στο ηλιόφως και μια αίσθηση αδυναμίας διαφυγής. Χρόνος ασάλευτος, χρόνος που δεν θα μπορούσε να λέγεται χρόνος. Και παγιδευμένος στην καρδιά του φωτός: ο μικρός αιχμάλωτος, ατρόμητος… Σε αυτό το τόσο πιστό μικρό πορτρέτο δύσκολο να μη δεις τον άνθρωπο μέσα στην καρδερίνα. Αξιοπρεπή, ευάλωτο. Ενας αιχμάλωτος που κοιτάζει έναν άλλο».
Για να φτάσει πάντως κάποιος στη σελίδα 982, από όπου και η εικόνα, θα πρέπει πρώτα να έχει συμφιλιωθεί με τις ορισμένες αβαθείς περιγραφές της Ταρτ, τις συχνά ακαδημαϊκές αναφορές από τον Αριστοτέλη έως τη μαζική κουλτούρα και το τελευταίο τέταρτο του βιβλίου, που ισοδυναμεί με εκτροχιασμό τζεϊμσμποντικού τύπου. Ο κόσμος της Ντόνα Ταρτ, που αποφοίτησε από το Κολέγιο Μπένινγκτον, ακόμη και αν δεν είναι αγγελικά πλασμένος, είναι αγγελικά εξιστορημένος. Παρά τη συχνή ομαδοποίηση με τα «τρομερά παιδιά» των μεταμοντέρνων 90s, η Ταρτ δεν έχει ούτε το βάθος του Μπρετ Ιστον Ελις στην αποτύπωση του ναρκισσιστικού αμοραλισμού ούτε τη σαγηνευτική ειρωνεία του Φόστερ Γουάλας, για παράδειγμα, ώστε να υποδείξει τους μηχανισμούς υποκρισίας μέσα στην αμερικανική κοινωνία. Τα βιβλία της έχουν περισσότερη μέθοδο παρά τρέλα. «Πώς ξέρετε ότι ένας πίνακάς σας έχει ολοκληρωθεί;» λέγεται ότι ρώτησαν κάποτε τον Πικάσο. Και εκείνος απάντησε «βάζω μπροστά του έναν καθρέφτη –ο πίνακας έχει τελειώσει εάν δω το χνώτο στον καθρέφτη». Η Ντόνα Ταρτ βρήκε τον πίνακα για να γράψει ένα βιβλίο και εμείς περιμένουμε το χνώτο στον καθρέφτη.
