Ενας Ελληνας της Γερμανίας έρχεται στην Ελλάδα να εγκαταστήσει αιολικά πάρκα αλλά αυτοκτονεί. Τον βρίσκουν κρεμασμένο. Η γερμανική πρεσβεία παίρνει όμως ένα σημείωμα που λέει: «Ο Ανδρέας Μακρίδης δεν αυτοκτόνησε. Τον σκότωσαν οι “Ελληνες του ‘50”». Στην αρχή κανείς δεν δίνει σημασία, αλλά αυτοί οι «Ελληνες του ‘50» αρχίζουν πραγματικά να σκοτώνουν. Και κάθε φορά λένε στο σημείωμά τους: «Πηγαίνετε πίσω, αλλά αυτή τη φορά κάντε τα σωστά». Ο αστυνόμος Χαρίτος αναλαμβάνει δράση. Δεν μπορεί να φανταστεί ενενηντάρηδες τρομοκράτες. Ποιοι είναι λοιπόν αυτοί οι «Ελληνες του ‘50»;

Με ένα τέτοιο μυστήριο κλείνει η «Τριλογία της κρίσεως» που τελικά έγινε τετραλογία. Ο πολιτικός συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης εξηγεί στο «Βιβλιοδρόμιο» γιατί έγραψε και τέταρτο βιβλίο πάνω στο θέμα, πριν μιλήσει για όλα τα υπόλοιπα: την Ευρώπη που καταρρέει, την πελατειακή Ελλάδα που ακόμη βασιλεύει, την Κεντροαριστερά που παραπαίει και την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ. «Βρισκόμουν σε μια βιβλιοπαρουσίαση και κάποιος με ρώτησε από το κοινό κάτι για τους πολιτικούς που κατέστρεψαν τη χώρα. Και εγώ είπα ότι εκτός από τους πολιτικούς έχουμε και οι υπόλοιποι ευθύνες. Γιατί να έχουμε ευθύνες; με ρώτησε. Γιατί, απάντησα, από τα 36 χρόνια της Μεταπολίτευσης (μέχρι το 2010) τα 23 τα περάσαμε με Καραμανλή και Παπανδρέου. Καταργήσαμε τη μοναρχία με δημοψήφισμα αλλά δώσαμε την εξουσία σε δύο οικογένειες, είπα. Και αυτό μου έδωσε την ιδέα ενός επιλόγου της τριλογίας. Το πρώτο (‘‘Ληξιπρόθεσμα δάνεια’’) ήταν για τις τράπεζες. Το δεύτερο (‘‘Περαίωση’’) για τη φοροδιαφυγή των επωνύμων. Το τρίτο (‘‘Ψωμί, παιδεία, ελευθερία’’) για το πώς επωφελήθηκε από την πολιτική η γενιά του Πολυτεχνείου. Οταν τα έκλεισα, είπα: και πού είναι οι απλοί άνθρωποι; Εγραψα λοιπόν ένα βιβλίο χωρίς κανέναν γνωστό επώνυμο. Γιατί και οι απλοί άνθρωποι κάνουν λάθη. Δεν φταίνε πάντα μόνο οι άλλοι, όπως συνηθίζουμε να λέμε εμείς στην Ελλάδα».

Φταίνε όμως και οι άλλοι, όπως μας λέει στη διάρκεια της συνέντευξης. Οχι, βέβαια, γενικώς και αορίστως. Ταξιδεύει συνεχώς στην Ευρώπη, μιλάει με καθημερινούς ανθρώπους που έρχονται να τον ακούσουν. «Βλέπω οργή παντού» λέει. «Οι Ισπανοί είναι έξαλλοι. Σε άλλες χώρες επίσης. Στη Γερμανία σήμερα, όπου επίσης ανοίγει δραματικά η ψαλίδα πλουσίων – φτωχών, γίνεται μια συζήτηση για το αν αξίζει να δουλεύεις πια! Ο μικρομεσαίος σου λέει, αν δεν έχω σύνταξη μετά, γιατί να δουλέψω; Το βασικό είναι όμως ότι η Ευρώπη έχει βαθύ πρόβλημα. Εχει τεράστιο πρόβλημα δημοκρατίας. Μια φορά, μεταξύ αστείου και σοβαρού, είπα σε έναν Γερμανό που με κοίταζε άναυδος: Θα ήταν πιο έντιμη λύση να λέγατε ότι εγκαθιστούμε για πέντε χρόνια μια δικτατορία. Δεν το λέτε γιατί είστε δημοκράτες… Αλλά τι λέτε; Λέτε, σας δίνουμε τη δυνατότητα να αλλάζετε φάτσες κάθε τέσσερα χρόνια, όχι όμως και πολιτική. Είναι αυτό δημοκρατία όμως; Βάλτε λοιπόν δικτατορία για να έχουμε και εμείς λόγο να κάνουμε αντίσταση!».

Ο Πέτρος Μάρκαρης, εκτός από την οργή των άλλων, που τη βλέπει όπου και να πάει, νιώθει και τη δική του οργή να μεγαλώνει. «Βγήκαμε, λέει, στις αγορές. Ποιες αγορές; Για ψώνια πάμε; Αλλά εδώ αυτό που με σκοτώνει δεν είναι ούτε οι ψεύτικες υποσχέσεις ούτε το πρωτογενές πλεόνασμα. Με σκοτώνει ότι παρ’ όλη την καταστροφή της μεσαίας τάξης, το παλαιοκομματικό σύστημα συνεχίζει να σκέφτεται παλαιοκομματικά. Για να αντιμετωπίσουν την πτώση των εκλογικών ποσοστών τι λένε; Βάζω στην κυβέρνηση αυτούς που χρειάζεται για να τα πηγαίνω καλά με την τρόικα και κατά τα άλλα βάζω τους λαϊκιστές για να του δείξω εγώ του ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα πώς θα ταιριάξουν αυτοί μεταξύ τους δεν τους ενδιαφέρει. Με αυτά όμως τα παλιά τερτίπια δεν τα βγάζεις πέρα σε δύσκολες εποχές».

Ο Πέτρος Μάρκαρης είχε υπογράψει κείμενο υποστήριξης της Ελιάς, τώρα όμως κάνει την… αυτοκριτική του. «Οι Ιταλοί μου λένε, καλά, στην Ιταλία δεν υπήρξε μεγαλύτερη αποτυχία από την Ελιά. Αυτή βρήκατε να μιμηθείτε; Εγώ υπέγραψα με το σκεπτικό ότι η Ελλάδα κάθε φορά που βρέθηκε σε αντιπαλότητα Δεξιάς – Αριστεράς το πλήρωσε ακριβά. Χρειάζονται ενδιάμεσες δυνάμεις να εξισορροπούν την κατάσταση. Αλλά όχι ενιαία Κεντροαριστερά. Καλύτερα είναι να υπάρχει μια βεντάλια κομμάτων αυτόνομων και όταν χρειάζεται συνεργασία να κάθονται κάτω για συγκλίσεις. Αφού δεν είμαστε όλοι ένα. Αν ενωθούμε, την τρίτη ημέρα θα σφαχτούμε. Αν όλοι γίνουμε Ελιά, στο τέλος θα μας ψηφίζει μόνο η… μανταρινιά. Πρέπει βέβαια να παραδεχθώ ότι δεν υπάρχει κουλτούρα συνεργασιών και όλοι αυτοί τώρα μαθαίνουν. Μέχρι τώρα ήξεραν ο καθένας μόνο το μπαϊράκι του».

Για τη ΔΗΜΑΡ νιώθει απογοήτευση. Πιστεύει ότι οι αλλαγές πλεύσης τής στοίχισαν την αξιοπιστία της. Αν ήθελε να μπει στην κυβέρνηση έπρεπε να μείνει, ενώ αν ήθελε να επιστρέψει στον ΣΥΡΙΖΑ δεν έπρεπε να φύγει καθόλου. «Περισσότερο θα επηρέαζες αν καθόσουν μέσα» λέει. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, πάλι, λέει: «Το κομμάτι που κυριαρχεί τώρα πολύ δύσκολα θα εγκατέλειπε την Ευρωπαϊκή Ενωση αν γινόταν κυβέρνηση. Θα προσπαθούσε μια πιο σκληρή διαπραγμάτευση. Το αν θα το πετύχαινε είναι ένα ερώτημα. Επειδή εκ της συγκροτήσεώς του ο ΣΥΡΙΖΑ είναι συμμαχία, οι τάσεις του είναι πολλές. Από άποψη δημοκρατίας αυτό δεν είναι καθόλου κακό. Είναι καλό να υπάρχουν εμφανείς τάσεις. Αλλά θα συμφωνήσουν σε ένα μίνιμουμ για να κυβερνήσουν; Υπάρχει βέβαια η διαφυγή των συνεργασιών. Θα μπορεί να πει ότι οι συνεταίροι του δεν θέλουν να φύγουν από την Ευρώπη. Με ενόχλησαν πάντως οι κολεγιές με τους ΑΝΕΛ καθώς και ότι ζήτησαν την ψήφο όσων ψήφισαν Χρυσή Αυγή. Προς τιμήν του ο Σακελλαρίδης – και μπράβο του – δεν το έκανε».

Ο Πέτρος Μάρκαρης δεν θέλει να ανακατευτεί παραπάνω με την πολιτική από όσο ήδη ανακατεύεται. Βγήκε σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων με την παράταξη Καμίνη, διορίστηκε και πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου από τον Πάνο Παναγιωτόπουλο ελάχιστες ημέρες πριν αυτός αποχωρήσει από το υπουργείο. Εχει άλλωστε τα ταξίδια του, τον καλούν συνεχώς στην Ευρώπη, Γερμανία, Ιταλία, τώρα μόλις γύρισε από τη Γαλλία όπου επίσης τα βιβλία του άρχισαν να πηγαίνουν καλά – ήταν από τα τελευταία απόρθητα κάστρα. Στη δε Ισπανία έχει εκδηλώσεις λατρείας. Τον σταματούν στον δρόμο και τον αγκαλιάζουν, δεν μπορεί ούτε ο ίδιος να το πιστέψει.