Εδώ και σχεδόν δεκαπέντε χρόνια, αφότου δηλαδή ο Νέσμπο τού έδωσε υπόσταση, ο μοναχικός, ιδιόρρυθμος, ασυμβίβαστος επιθεωρητής Χάρι Χόλε ανήκει στους δημοφιλέστερους ήρωες της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας. Το όνομά του παραπέμπει στον περίφημο «Τρίτο άνθρωπο» του Γκράχαμ Γκριν, και η δράση του δανείζεται στοιχεία από τους αντίστοιχους ήρωες της Αγκαθα Κρίστι, του Ρέιμοντ Τσάντλερ και του Ζορζ Σιμενόν. Αν προσθέσουμε και το εξωτικό στοιχείο της σχετικά άγνωστης Νορβηγίας, έχουμε την αρχή του νήματος για να ερμηνεύσουμε πώς ο γεννήτορας του Χόλε είναι πλέον ένας πλούσιος άνθρωπος, με 14 εκατομμύρια αντίτυπα από τα βιβλία του να έχουν ήδη πουληθεί, και οι οπαδοί να κάνουν ουρές μόλις κυκλοφορήσει το επόμενο.

Φυσικά, ο Νέσμπο δεν είναι μόνος σ’ αυτόν τον παράδεισο όπου βρίσκεται στις μέρες μας η σκανδιναβική εκδοτική δραστηριότητα. Αρκετοί άλλοι συγγραφείς τα έχουν καταφέρει θαυμάσια και, πέραν της μακράς παράδοσης στον κοινωνικό ρεαλισμό που έχουν χώρες όπως η Δανία και η Σουηδία, ένας από τους βασικούς λόγους είναι ότι στην πλειονότητά τους οι συγγραφείς γράφουν απευθείας στα αγγλικά, έχοντας επιπλέον πίσω τους μια μακρά σοσιαλδημοκρατική παράδοση υποστήριξης του πολιτισμού από το κράτος. Κάτι που δημιουργεί ευλόγως μελαγχολικούς συνειρμούς με τα καθ’ ημάς. Ας είναι.

«Ο κοκκινολαίμης» είναι το δεύτερο βιβλίο του Νέσμπο, και από πολλούς θεωρείται το καλύτερό του, αν και προσωπικά προτιμώ τα μεταγενέστερα «Νέμεσις» και «Ο Χιονάνθρωπος» (επίσης από το Μεταίχμιο). Η δράση του εκτυλίσσεται στη στροφή της χιλιετίας, όταν ο Χόλε κατά την επίσκεψη του Κλίντον και των Αραφάτ, Πούτιν και Μπαράκ στο Οσλο για το Παλαιστινιακό (Νοέμβριος ’99) πυροβολεί έναν αμερικανό πράκτορα επιφορτισμένο με την ασφάλεια του προέδρου, ο οποίος είχε παραβιάσει τους κανόνες ασφαλείας. Αν και το γεγονός συγκαλύπτεται, ο Χόλε θα μετατεθεί σε μια υπηρεσία – ψυγείο, όπου εντούτοις θα καταφέρει να αναπτύξει ένα από τα ταλέντα του –την επαγωγική ικανότητα να ανακαλύπτει το σημαντικό πίσω από το φαινομενικά ασήμαντο. Ετσι, από την εισαγωγή ενός πανάκριβου κυνηγετικού όπλου στη χώρα ο Χόλε θα συναγάγει σταδιακά την ύπαρξη ενός παρανοϊκού σχεδίου εκδίκησης που έχει τις ρίζες του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ αναδεικνύονται ταυτόχρονα μερικές από τις σκοτεινότερες αν και επιμελώς αποκρυπτόμενες πτυχές της νορβηγικής ιστορίας.

Ως γνωστόν, η Νορβηγία κατακτήθηκε από τους Ναζί και παρά την ύπαρξη αντιστασιακού κινήματος, η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού ασπάσθηκε τα χιτλερικά προτάγματα, η βασιλική οικογένεια και η κυβέρνηση κατέφυγαν στην Αγγλία, ενώ ο δοτός πρωθυπουργός Κουίσλινγκ άφησε το όνομά του στην ιστορία ως συνώνυμο του δωσιλογισμού και εκτελέσθηκε μετά την απελευθέρωση. Μάλιστα, συγκροτήθηκε ένα ευάριθμο σώμα νορβηγών εθελοντών που πολέμησε στο Ανατολικό Μέτωπο. Τις περιπέτειες μιας ομάδας νεαρών στρατιωτών στα χαρακώματα θα βρεθούμε, λοιπόν, να παρακολουθούμε παράλληλα με τις έρευνες του Χόλε στους χώρους των νεοναζί και των επιβιωσάντων του Πολέμου, ηλικιωμένων τώρα πια, εν μέρει αμετανόητων νοσταλγών του ενδόξου παρελθόντος αλλά και κριτών τής εκ των υστέρων συμπόρευσης των πολλών με τους νικητές Συμμάχους.

Η αποκάλυψη, λοιπόν, του υφέρποντος φασισμού κάτω από την απατηλή επιφάνεια της σοσιαλδημοκρατικής ευμάρειας γίνεται ο στόχος του συγγραφέα, σύμφωνα με το διαδομένο πλέον πρότυπο της πλειονότητας των έργων της λογοτεχνικής άνθησης στον ευρωπαϊκό Βορρά. Η εκδίκηση ενός καρκινοπαθούς πρώην Ναζί μάς φέρνει στα δάση της παγωμένης Εσθονίας, σ’ ένα νοσοκομείο της Βιέννης όπου ως στρατιώτης είχε ερωτευθεί τη νοσοκόμα του, στη Νότια Αφρική όπου ξετυλίγεται το κουβάρι του εμπορίου όπλων, μέχρι και στα απόμακρα νορβηγικά φιορδ, όπου γαλουχείται η ψυχή του λαού αυτού που επέλεξε όχι τυχαία να μείνει εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης προτιμώντας την εθνική απομόνωση από την ένταξη σε ευρύτερα διεθνικά πλαίσια, ίσως και λόγω ιστορικών ενοχών.

Τολμηρό και υπερπολύπλοκο, το βιβλίο του Νέσμπο δεν στερείται απιθανοτήτων, συσσωρευμένων συμπτώσεων και προβληματικών αλμάτων στην πολυπρόσωπη αφήγηση. Οι χαρακτήρες παραείναι αδροί και ειδικά οι κακοί παραείναι κακοί. Εντούτοις, η σύνδεση κοινού εγκλήματος και πολιτικής είναι γερά τεκμηριωμένη, παρά το ότι κινδυνεύει πλέον να γίνει ρετσέτα στη λογοτεχνία του είδους.

Τελευταία Νέα