Αναζήτηση
ΕΠΙΤΡΕΨΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΑΡΚΟΥΝΤΩΣ
ΠΙΚΡΟΧΟΛΟΣ ΠΑΡΟΛΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΕ ΚΙΝΕΙ ΚΑΝΕΝΑΣ
ΙΔΙΟΤΕΛΗΣ ΣΚΟΠΟΣ. ΑΛΛΑ ΝΑ, ΟΤΑΝ
ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΜΕ ΝΑ ΔΙΑΓΡΑΨΟΥΜΕ
ΤΑ ΟΡΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ
ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΕΝΑΣ ΚΑΤΑΞΙΩΜΕΝΟΣ ΘΕΣΜΟΣ,
ΟΠΩΣ ΤΑ ΕΠΙΔΑΥΡΙΑ, ΝΙΩΘΕΙΣ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΧΥΛΗ ΑΓΝΟΙΑ ΠΟΥ
ΔΕΡΝΕΙ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ ΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΜΑΣ ΣΥ
ΝΤΕΧΝΙΑ
Οι μεγάλοι πράγματι άνθρωποι που εγκαινίασαν τον θεσμό των Επιδαυρίων ήταν κατ΄ εξοχήν εγγράμματοι πνευματικοί ηγέτες. Πέρα από την καταπληκτική τους καλλιτεχνική συγκρότηση είχαν μια βαθιά κατάρτιση της ιστορίας του θεάτρου, των μορφών του και των ορίων των ειδών του.
Ο Ροντήρης, ο Χουρμούζιος, ο Μινωτής, ο Αλέξης Σολομός, ο Τάκης Μουζενίδης που ανέλαβαν την ευθύνη τα πρώτα δέκα χρόνια να καλύψουν το δραματολόγιο του νέου θεσμού ξέραν γράμματα, πολλά γράμματα, γι΄ αυτό και βρήκαν αμέσως το κλειδί που θα καταξίωνε τον θεσμό με παγκόσμιο κύρος και αίγλη. Οι εγγράμματοι εκείνοι άνθρωποι τολμούσαν και η τόλμη τους ήταν θεμελιωμένη πάνω στη γνώση και της ιστορίας και της θεωρίας του θεάτρου και της ιστορίας των μορφών και των στυλ.
Ο Ροντήρης έφερε στην Επίδαυρο τον Δημήτρη Μητρόπουλο, ο Μινωτής τον Γιάννη Χρήστου, τον Θεοδωράκη, ο Σολομός τον Ιάνη Ξενάκη, τον Χατζιδάκι, ο Μουζενίδης, πρώτος
Αν πράγματι θέλουμε να τολμήσουμε και να ανανεώσουμε το πρόγραμμα της Επιδαύρου, θα ήταν πράγματι μια επαναστατική πράξη μια χρονιά, π.χ. την επομένη, να ανέβουν στην επιδαύρια σκηνή μόνο ρωμαϊκά κείμενα: δύο Πλαύτοι, δύο Τερέντιοι και δύο Σενέκες
στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια παραστασιολογία σκηνοθέτησε Ηρακλή, Ηρακλείδες, Ικέτιδες, Ηλέκτρα του Ευριπίδη και Τραχίνιες του Σοφοκλή. Κανένας από αυτούς δεν είχε προηγούμενο. Ιδιαίτερα ο Σολομός έφερε στην Επίδαυρο τον συκοφαντημένο, τον απορριπτόμενο, αποσκορακιζόμενο Αριστοφάνη αλλά, ως εγγράμματος και ενήμερος όχι μόνο σκηνοθέτης αλλά και λόγιος, έφερε σε παγκόσμια πρεμιέρα τον «Δάσκαλο» του Μενάνδρου, έξι χρόνια από την ανακάλυψη του παπύρου στην Οξύρρυγχο.
Αυτό δα είναι τόλμη: πρώτη θεατρική μετάφραση στον κόσμο του Θρασύβουλου Σταύρου, πρώτη σκηνοθετική προσέγγιση ενός ποιητή που είχε ουσιαστικά μέσω Ρωμαίων δημιουργήσει το ευρωπαϊκό θέατρο. Όταν ο Γιώργος Γληνός βγήκε στη σκηνή εκείνο το βράδυ γνωρίσαμε όλοι ποιος χαρακτήρας είχε γεννήσει μια σειρά ποιητικών απομιμήσεων, τον τύπο του γρουσούζη, του στρυφνού, του αλαζόνα, του Γερόντιου, του Βολπόνε, του Πρόσπερο αλλά και του Ορέστη Μακρή του «Γρουσούζη», του «Μεθύστακα» και της «Κάλπικης λίρας».
Έρχονται τώρα κάτι δημοσιογραφικοί απληροφόρητοι κάλαμοι και αναγγέλλουν πως το ρεπερτόριο που συνάδει με την Επίδαυρο έχει εξαντληθεί και θέλουν να αγνοούν πως το κλασικό θέατρο δεν είναι μόνο οι αρχαίοι Έλληνες τραγικοί, ο Αριστοφάνης και ο Μένανδρος. Είναι και οι Ρωμαίοι. Όταν οι ξένοι, οι Ευρωπαίοι, που κάθε τόσο επικαλούνται ώστε να τους μιμηθούμε, όταν μιλάνε για κλασικά γράμματα εννοούν χωρίς διάκριση, προτίμηση ή χωρισμό τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά κείμενα. Αλήθεια, πόσες κωμωδίες του Πλαύτου, του Τερέντιου και πόσες τραγωδίες του Σενέκα έχετε δει στην Επίδαυρο; Κι όμως και ο πλέον αστοιχείωτος πρωτοετής θεατρολογίας γνωρίζει πως το ευρωπαϊκό θέατρο, που όλοι οι ημιμαθείς κόπτονται πως πρέπει να μας διδάσκει, οφείλει την ύπαρξή του στους Λατίνους κωμικούς ποιητές και στον μεγάλο στωικό φιλόσοφο και δραματουργό Σενέκα.
Αν πράγματι θέλουμε να τολμήσουμε και να ανανεώσουμε το πρόγραμμα της Επιδαύρου, θα ήταν πράγματι μια επαναστατική πράξη μια χρονιά, π.χ. την επομένη, να ανέβουν στην επιδαύρια σκηνή μόνο ρωμαϊκά κείμενα: δύο Πλαύτοι, δύο Τερέντιοι και δύο Σενέκες. Θέλετε κοσμοσυρροή; «Μiles gloriosus» ο Φιλιππίδης, Αμφιτρύων ο Χαραλαμπόπουλος, ο Μυλωνάς, στην «Τσουκάλα» του Πλαύτου ο Λαζόπουλος, Μήδεια του Σενέκα η Φωτοπούλου, Φαίδρα η Μουτούση, Οιδίπους ο Κιμούλης, στο «Κορίτσι από την Άντρο» του Τερέντιου η Μάσχα και τον «Ευνούχο» ο Πιατάς. Αν μάλιστα θέλουμε να τιμήσουμε τους προσκόπους της μετάφρασης, τον «Μiles gloriosus» έχει μεταφράσει πριν από 75 χρόνια έξοχα ο ιστορικός του ελληνικού θεάτρου και Δάσκαλος όλων μας Γιάννης Σιδέρης με τον εύστοχο τίτλο «Τα παλικάρια της φακής». Τσουκάλα έχει μεταφράσει ο Χαρατσάρης, Πλαύτο ο Σταύρου και Σενέκα αριστουργηματικά, πιστέψτε με, ο Τάσος Ρούσσος. Ήδη στον Καστανιώτη έχει τυπώσει «Μήδεια», «Φαίδρα» και «Οιδίποδα».
Αν θέλουμε να μη φαινόμαστε μόνο αλλά και να είμαστε εγγράμματοι, πριν βάλουμε στην Επίδαυρο την «Ανδρομάχη» του Ρακίνα, κάνοντας ένα τεράστιο άλμα σνομπάροντας τις ρίζες του γαλλικού κλασικισμού, να δούμε τον εκπληκτικό ρομαντισμό και ωμό εξπρεσιονισμό των τραγωδιών του Σενέκα. Ο Ευαγγελάτος πριν από είκοσι πέντε χρόνια είχε σκηνοθετήσει- και ήταν μια από τις πιο ώριμες και σαφείς στις προθέσεις του σκηνοθεσίες του- τη «Μήδεια» με το ΚΘΒΕ με μια συγκλονιστική Βαλάκου και τον Ζαχάρωφ την εποχή που έπαιξε «Άμλετ». Θυμάμαι το σκηνικό του Πάτσα στο Ηρώδειο, ένας τεράστιος κόκκινος ήλιος που στο έδαφος γινόταν ένας τεράστιος μαύρος κύκλος. Η μετάφραση του Ρούσσου. Πρέπει κάποια στιγμή να τιμηθεί αυτός ο μοναχικός ιππότης των κλασικών μεταφράσεων, ιδίως μέσα από τη λατινική του μεταφραστική τόλμη και ιστορία.
