Δύο συγγραφείς με μεγάλη απήχηση, τον Γιώργο Λεονάρδο (ιστορικό μυθιστόρημα) και τη Λένα Μαντά (μυθιστορήματα σχέσεων) τιμά το 37ο Φεστιβάλ Βιβλίου στον πεζόδρομο της Διον. Αρεοπαγίτου
«Υπήρχαν πολλοί λόγοι που με ώθησαν να γράψω για τους Παλαιολόγους», λέει στα «ΝΕΑ» ο συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Γιώργος Λεονάρδος. «Πρώτα πρώτα το γεγονός ότι δεν έχει γραφτεί σχεδόν τίποτα. Με εξαίρεση τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, για τους υπόλοιπους η βιβλιογραφία είναι φτωχή. Μόνο για τον Μιχαήλ έχει γραφτεί μία μονογραφία στο Γέιλ από τον Ντίμη Γιαννακόπουλο. Για τους επόμενους τίποτα. Υπάρχει ένα κάπως ειδικό βιβλίο για την εξωτερική πολιτική του Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου και βέβαια ό,τι έχει γραφτεί στο πλαίσιο της γενικής Ιστορίας του Βυζαντίου από τους Νίκολ και Ράνσιμαν .

Αλλά η εποχή είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Παλιότερα η λέξη «Έλληνας» ήταν συνώνυμη του ειδωλολάτρη, του περιθωριακού. Ορθοδοξία και Ελληνισμός ήταν έννοιες ασυμβίβαστες. Από την εποχή των Παλαιολόγων, η Αρχαία Ελλάδα και η ελληνική φιλοσοφία άρχισαν να γίνονται αποδεκτές. Η λέξη «Ελλάδα», που γεωγραφικά προσδιόριζε μάλλον την Πελοπόννησο, άρχισε να χρησιμοποιείται ευρύτερα. Δεν είναι τυχαίο ότι στο Δεσποτάτο του Μοριά, με δεσπότη έναν Παλαιολόγο, δίδαξε ο Γεώργιος Γεμιστός και ότι εκεί εμφορούνταν από την προφητική ιδέα ότι «αν πέσει το Βυζάντιο, η απελευθέρωση θα ξεκινήσει από τον Μοριά».

Ξεκίνησα με τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο γιατί τον θεωρούσα αδικημένο», λέει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιώργος Λεονάρδος. «Ήταν εκείνος που ανακατέλαβε την Κωνσταντινούπολη από τους Φράγκους. Συνέχισα με τους ενδιάμεσους Παλαιολόγους και τους μεταξύ τους Εμφυλίους, έχοντας λίγο στο μυαλό μου και τον πρόσφατο δικό μας Εμφύλιο. Ολοκλήρωσα την τριλογία με τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και όσα συνέβησαν λίγο πριν αλλά και μετά την Άλωση. Ταξίδεψα για τον σκοπό αυτό σε Βενετία, Ρώμη, Κωνσταντινούπολη,

Η τριλογία για τους Παλαιολόγους που έγραψε ο Γιώργος Λεονάρδος αθροιστικά ξεπέρασε τα 100.000

αντίτυπα

για να χρησιμοποιήσω νέα στοιχεία και να διαβάσω την Ιστορία και με τα μάτια των άλλων».

Σε μια ιταλική πόλη 100 χλμ. Βόρεια της Ρώμης, το Βιτέρμπο, όπου επίσης ταξίδεψε ο Γιώργος Λεονάρδος, κρύβεται πιθανόν η απάντηση για την καταγωγή των Παλαιολόγων. Στο δημαρχείο υπάρχουν δύο πορτρέτα: του Remigius Lelius, προγόνου, όπως λένε, των Παλαιολόγων και του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου. Την πόλη είχε επισκεφτεί και ο Ιωάννης Παλαιολόγος, θεωρείται δε ότι το όνομά της προέκυψε από τις λέξεις vetus verbum που σημαίνουν «Παλαιός λόγος».

«Είναι μομφή οι μεγάλες πωλήσεις;»


Η Λένα Μαντά ήταν η έκπληξη του 2007: Το μυθιστόρημά της «Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι» ήταν μακράν το εμπορικότερο, ξεπερνώντας τα 120.000

αντίτυπα. Το φετινό της, «Η άλλη πλευρά του νομίσματος», φαίνεται πως θα το ξεπεράσει, αφού έφτασε γρήγορα τις 65.000! «Τη γυναικεία ψυχολογία την κατέχω πολύ καλά», λέει στα «ΝΕΑ». «Ωστόσο το τελευταίο μου βιβλίο ήταν ένα στοίχημα, γιατί για πρώτη φορά μπαίνω στο πετσί ενός άντρα».

Για τη «συνταγή» του μπεστ σέλερ λέει ότι «κανείς δεν τη γνωρίζει». Ταυτόχρονα αναγνωρίζει ότι δεν γράφει δύσκολα βιβλία: «Με κατηγορούν ότι γράφω βιβλία παραλίας. Δεν είπα εγώ ότι γράφω κάτι άλλο. Προσφέρω ταξίδια στο όνειρο. Με αναγνωρίσιμα πρόσωπα και καταστάσεις με τις οποίες πολλοί ταυτίζονται και με πολλούς διαλόγους, που δίνουν κινηματογραφική ροή. Όλοι θέλουμε να ξεφύγουμε λιγάκι. Όσο για τις μεγάλες πωλήσεις, γιατί να είναι μομφή; Όλοι όσοι γράφουν, ονειρεύονται να διαβαστούν. Προσωπικά ούτε θίγω κανέναν, αλλά και ούτε θίγομαι απ΄ όσα λένε». Και συνεχίζει: «Πιστεύω ότι πλέον είναι ευδιάκριτες οι κατηγορίες των βιβλίων. Υπάρχει ένα πιο δύσκολο μυθιστόρημα που αφορά πιο λίγους και ένα πιο τρυφερό και ρομαντικό που και αυτό πρέπει να υπάρχει. Χώρος υπάρχει για όλους. Ας μην ξεχνάμε ότι μόνο το 8% των Ελλήνων διαβάζει βιβλία. Μερικοί αναγνώστες μού λένε ότι πριν διαβάσουν το δικό μου, δεν είχαν πιάσει άλλο βιβλίο στα χέρια τους. Και τώρα πηγαίνουν στο βιβλιοπωλείο. Δέχομαι λοιπόν να γίνω ένα μικρό σκαλοπατάκι για το βιβλιοπωλείο», καταλήγει η Λένα Μαντά.

ΙΝFΟ

Η Λένα Μαντά μιλάει την Τετάρτη στις 19.00 στο περίπτερο εκδηλώσεων του 37ου Φεστιβάλ Βιβλίου στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Επίσημα εγκαίνια του φεστιβάλ απόψε στις 20.00

Τα «ταμπού» της Άλωσης


Σύμφωνα με τον Γιώργο Λεονάρδο, η ελληνική ιστορική αφήγηση υποφωτίζει σημαντικές πλευρές:

Ποιοι υπερασπίστηκαν την Πόλη: Η αλήθεια είναι πως οι μισοί ήταν Βενετοί, επειδή διακρίνονταν στην άμυνα, αλλά και πολλοί Οθωμανοί.

Ποια κερκόπορτα; Η συνοικία (πολίδα) κοντά στο Φανάρι- ήταν φάρος για τα πλοίασυνθηκολόγησε μόνη της και μαζί με άλλες δυο συνοικίες άνοιξαν τις πύλες. Οι Φαναριώτες έγιναν δε ιθύνουσα τάξη του νέου καθεστώτος.

Ο ρόλος των Ρωμιών: O Κωνσταντίνος Παλαιολόγος (δεξιά) κατέγραψε 6.000 άντρες ικανούς να πολεμήσουν, την ώρα που στα μοναστήρια καταγράφονταν 60.000

μοναχοί, που απέφευγαν τη στράτευση. Στο τέλος, σφαγιάστηκαν κι αυτοί.

Ο ρόλος των μοναχών: Τη νύχτα οι αμυνόμενοι ξαναέχτιζαν τα τείχη, μετά τους βομβαρδισμούς. Ο Παλαιολόγος ζητούσε σ΄ αυτό τη βοήθεια των μοναχών αλλά εκείνοι απαιτούσαν μεροκάματα. Όταν εισέβαλαν οι Τούρκοι, βρήκαν θαμμένα στα λαγούμια ενός μοναστηριού 20.000 χρυσά δουκάτα.

Οι ευθύνες των Παλαιολόγων: Οι Παλαιολόγοι έφερναν μισθοφόρους πολεμιστές από την Ανατολή, οι οποίοι μετά παρέμεναν. Μια μέρα ξύπνησαν και ήταν πια περικυκλωμένοι από Τούρκους. Εκκλησιαστική προδοσία: O πραγματικός ρόλος του Πατριάρχη Γενναδίου μπορεί να χαρακτηριστεί προδοτικός. Συνομιλητής του πολιορκητή Μωάμεθ, κατέληξε να πει: «Αυτόν τον καλό άνθρωπο, τον Μεχμέτ (Μωάμεθ), μας τον έστειλε ο Θεός για να μας σώσει από τις αμαρτίες μας» (φωτό επάνω).