Πότε βρέθηκαν οι επιγραφές που συνδέουν το μνημείο της Αμφίπολης με τον Ηφαιστίωνα; Για ποιο λόγο δεν έγιναν γνωστές νωρίτερα; Πώς είναι δυνατόν να παρέλαβε το μνημείο ο νεκρός Ηφαιστίων; Πώς επιβεβαιώνεται ότι το σύμπλεγμα δεν είναι απλώς ένα τεκτονικό σύμβολο;

Περισσότερες ερωτήσεις φαίνεται να γέννησε και λιγότερες απαντήσεις να έδωσε η ανακοίνωση της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη ότι το μνημείο στον λόφο Καστά σχετίζεται με τον στενό φίλο του Αλεξάνδρου, Ηφαιστίωνα.

Την ώρα που το βράδυ της Τετάρτης το Διαδίκτυο παραληρούσε για τη «λύση του μυστηρίου», που ταλανίζει εδώ και έναν χρόνο το πανελλήνιο, η επιστημονική κοινότητα αντιμετώπιζε με σκεπτικισμό την είδηση ότι επιγραφές που εδώ και 90 χρόνια ήταν ορατές στα διάσπαρτα μέλη γύρω από τον Λέοντα της Αμφίπολης, αλλά δεν τις είχε προσέξει κανείς αναγράφουν τη λέξη «παρέλαβον» κι ένα σύμπλεγμα γραμμάτων (ΗΦΝ) το οποίο πιθανόν να αναφέρεται στον Ηφαιστίωνα.

«Τις επιγραφές τις έχω εντοπίσει εδώ και πολύ καιρό, αλλά δεν μπορούσα να μιλήσω γι’ αυτές ούτε στην Κατερίνα Περιστέρη αν δεν ήμουν σίγουρος ότι το σύμπλεγμα γραμμάτων δεν ήταν απλώς ένα σύμβολο μέτρησης» μας έλεγε ο Μιχάλης Λεφαντζής, ο αρχιτέκτονας που εντόπισε τις επίμαχες επιγραφές σε μέλη προερχόμενα από τον περίβολο του μνημείου, κοντά όμως στον Λέοντα, ο οποίος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, βρισκόταν στην κορυφή του λόφου Καστά. «Οταν στην οροφή του χώρου με τις Καρυάτιδες βρήκα το ίδιο σύμπλεγμα και στο κέντρο του εννιάφυλλου ρόδακα –τον οποίο συναντούμε για πρώτη φορά στην ιστορία της αρχιτεκτονικής -, κατάλαβα ότι δεν επρόκειτο απλώς για ένα σύμβολο. Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι στην επιγραφή αναφερόταν το όνομα του μάστορα –αν και το πρώτο ενικό του ρήματος («παρέλαβον») δείχνει ότι εκείνος που παρέλαβε ήταν ιδιαίτερα σημαντικό πρόσωπο -, στην καρδιά του ρόδακα δεν θα υπέγραφε ο τεχνίτης» συνεχίζει και παραδέχεται ότι χρειάζεται αρκετή μελέτη, διότι «δεν γνωρίζουμε τη μορφή που είχε το μονόγραμμα του Ηφαιστίωνα».

ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ. Μάλιστα, δεν αποκλείεται τα τρία γράμματα να συνοδεύονται και από ένα «Ω». Οπότε προκύπτει η πρόταση ότι επρόκειτο για ηρώο («Ηφαιστιώνειον»;), ενώ ο αρχιτέκτονας εκτιμά ότι η θέση είναι κατάλληλη για ηρώο του Ηφαιστίωνα καθώς «από εκεί ξεκίνησε ο στόλος για την εκστρατεία του Αλεξάνδρου και δεδομένου ότι ο Ηφαιστίων δεν διέθετε βασιλική καταγωγή δεν θα μπορούσε να τιμηθεί στη Βεργίνα. Η Αμφίπολη, ένα νευραλγικό σημείο για την πορεία του Αλεξάνδρου, προσφερόταν για κάτι τέτοιο».

Ο ίδιος θεωρεί ότι το σημαντικότερο σημείο που προκύπτει από τα νέα δεδομένα είναι ότι το μνημείο χρονολογείται στα τέλη του 4ου αι. π.Χ. κι όχι στα ρωμαϊκά χρόνια. «Πώς θα μπορούσε να είναι ρωμαϊκό όταν στον περίβολο βρήκαμε την «υπογραφή» των Αντιγονιδών, τα γράμματα «ΑΝΤ», που δείχνουν τον Αντίγονο Μονόφθαλμο, τον στρατηγό του Αλεξάνδρου που ανέλαβε να ολοκληρώσει το έργο μετά τον θάνατο του στρατηλάτη;» συνεχίζει ο συνεργάτης της Κατερίνας Περιστέρη, που ωστόσο παραδέχεται ότι δεν συνηθίζονταν εκείνη την εποχή τα αμιγώς μαρμάρινα μνημεία κι ότι το συγκεκριμένο αποτελεί την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.

«Εάν ισχύουν όσα ειπώθηκαν, οπωσδήποτε μιλάμε για ένα πολύ σημαντικό μνημείο, αλλά θα πρέπει να δοθούν πειστικά στοιχεία στην επιστημονική κοινότητα, να ελέγξει τις επιγραφές κάποιος ειδικός, να τις χρονολογήσει (σ.σ.: ήδη ακούγονται οι πρώτες φωνές μετά την ανακοίνωση που εκτιμούν ότι δεν ανήκουν στο τέλος του 4ου αι. π.Χ., δηλαδή την εποχή στην οποία η αρμόδια αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη χρονολογεί το μνημείο) και βεβαίως να δούμε αν υπάρχουν αντίστοιχα άλλα τέτοια συμπλέγματα γραμμάτων που επιβεβαιώνουν ότι γίνεται αναφορά στον Ηφαιστίωνα» μας έλεγε χθες έγκριτη καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, η οποία δεν θέλησε να πάρει δημοσίως θέση –όπως άλλωστε και αρκετοί από τους συναδέλφους της αρχαιολόγους, είτε μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας είτε της αρχαιολογικής υπηρεσίας.

ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ

Αγνοια, δυσαρέσκεια

Το υπουργείο Πολιτισμού δηλώνει άγνοια για την ερμηνεία της αρχαιολόγου και δεν κρύβει τη δυσαρέσκειά του για τη δημόσια ανακοίνωση των όποιων πορισμάτων χωρίς να έχει κατατεθεί επισήμως η ανασκαφική έκθεση. Επίσης, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πίσω από την αναθέρμανση της ταυτότητας του μνημείου βλέπουν εκ νέου πολιτική εκμετάλλευση από ομάδες που διακρίνονται για τις ελληνοκεντρικές τους τάσεις, ενώ παρόντες στην εκδήλωση βεβαιώνουν πως ισχυρότερη ήταν η παρουσία πολιτικών εκ μέρους των Ανεξάρτητων Ελλήνων και σχεδόν ανύπαρκτη ενεργών πανεπιστημιακών του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε αίθουσα του οποίου φιλοξενήθηκε η εκδήλωση.

Τελευταία Νέα