Βαρύ πολιτικό μήνυμα κι άρωμα Ελλάδας κουβαλά ο φετινός Χρυσός Λέοντας, η ανώτατη διάκριση που απονέμεται στη μεγαλύτερη εικαστική διοργάνωση του πλανήτη, καθώς το βαρύτιμο τρόπαιο κέρδισε ομόφωνα το εθνικό περίπτερο της Αρμενίας.

Το χειροκρότημα ξέσπασε αυθόρμητο, ζεστό και παρατεταμένο. Χρειάστηκαν μόλις λίγα δευτερόλεπτα για να σηκωθούν όρθιοι σχεδόν όλοι όσοι βρίσκονταν στην εντυπωσιακή Αίθουσα των Κιόνων, στον πρώτο όροφο του κτιρίου Κα Τζουστινιάν, έδρα της Μπιενάλε της Βενετίας, επευφημώντας την αρμενικής καταγωγής, γεννημένη στην Κωνσταντινούπολη, επιμελήτρια του περιπτέρου –και γνώριμη στο ελληνικό κοινό καθώς μόλις πριν από σχεδόν δύο χρόνια ήταν η καλλιτεχνική διευθύντρια της Μπιενάλε Θεσσαλονίκης –Αντελίνα φον Φίρστενμπεργκ.

Εκείνη άλλωστε είναι που έχει επιλέξει 18 καλλιτέχνες αρμενικής καταγωγής, οι οποίοι ζουν από τη Συρία έως τη Βραζιλία κι από την Ελλάδα έως τις Ηνωμένες Πολιτείες –όλοι τους απόγονοι επιζώντων της Γενοκτονίας –και τα έργα των οποίων συνθέτουν το εθνικό περίπτερο της Αρμενίας σε έναν χώρο ιδιαιτέρως φορτισμένο: στο ηλικίας 300 ετών αρμενικό ανδρικό και εν λειτουργία μοναστήρι του Αγίου Λαζάρου, στο ομώνυμο νησάκι της Βενετίας, το οποίο αποτελεί σπουδαίο σημείο αναφοράς για τη διατήρηση του αρμενικού πολιτισμού εκτός συνόρων.

«Εκείνο που θελήσαμε να πούμε μέσα από αυτή την έκθεση είναι ότι μπορούμε ταυτόχρονα να είμαστε και Αρμένιοι και πολίτες του κόσμου. Μπορούμε να είμαστε και σύγχρονοι αλλά και συνδεδεμένοι με το παρελθόν μας» έλεγε στο «Νσυν» λίγα λεπτά μετά την απονομή η Αντελίνα φον Φίρστενμπεργκ. «Αυτό το βραβείο σημαίνει πολλά για μένα διότι αποτελεί απόδειξη ότι μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα όταν είμαστε ενωμένοι. Είμαι πολύ χαρούμενη διότι ανήκω στη γενιά των ανθρώπων που πίστευαν ότι η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Και να που συμβαίνει! Δείτε: δεν έχει πλέον σημασία ότι είμαστε μια μικρή χώρα. Καταφέραμε να κερδίσουμε. Είναι μια απόδειξη ότι τα πράγματα αλλάζουν» συνέχισε.

Πριν οι ριπές από τα φλας σταματήσουν, ωστόσο, τα πρώτα πηγαδάκια είχαν στηθεί. Αλλοι έκαναν λόγο για ένα ατμοσφαιρικό περίπτερο στο οποίο μπορούσε να δει και να ακούσει κανείς από παλιά παραμύθια έως συνταγές της γιαγιάς στα αρμενικά, γραμμένες όμως με το τουρκικό αλφάβητο, φωτογραφίες κι εγκαταστάσεις που έχουν να κάνουν με τη θρησκευτική ταυτότητα, τη γλώσσα, αλλά και την προσπάθεια ένταξης σε ξένες κοινότητες. Αλλοι για ένα βραβείο που ήρθε ως συνέχεια των πρόσφατων δηλώσεων του Πάπα σχετικά με την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, επισημαίνοντας την ισχυρή αρμενική ομογένεια και την άριστη επικοινωνιακή τακτική των υπευθύνων. Αλλοι για ένα σαφές πολιτικό μήνυμα που θέλησε να στείλει η Μπιενάλε, η οποία φέτος άλλωστε, συμπληρώνοντας 120 χρόνια παρουσίας, έβγαλε ένα από τα πιο πολιτικά της πρόσωπα. Ουδείς όμως αμφισβητούσε ότι η Αρμενία άξιζε το βραβείο, όποιος παράγοντας κι αν βάρυνε περισσότερο στην απόφαση της πενταμελούς διεθνούς Κριτικής Επιτροπής.

Με ποιο κριτήριο, πέραν της καταγωγής τους και το γεγονός ότι ζουν εκτός Αρμενίας, επέλεξε τους συμμετέχοντες η επιμελήτρια; «Ρωτάτε τον φαρμακοποιό ποια συστατικά χρησιμοποιεί για να φτιάξει ένα φάρμακο; Ο επιμελητής ξέρει να διαλέξει τα υλικά του και να τα συνδυάσει» απαντά.

Η ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΥ. Η Ελλάδα είχε λόγο να χαίρεται για τη νίκη αυτή, καθώς ανάμεσα στους 18 καλλιτέχνες της ομογένειας των Αρμενίων είναι και η Ελληνίδα Αικατερίνη Γεγησιάν. «Ξέραμε ότι έχουμε ένα δυνατό περίπτερο, που προσφέρει μια διαφορετική εμπειρία στον επισκέπτη, και περιμέναμε ίσως μια εύφημο μνεία, όχι όμως και το βραβείο» μας έλεγε η καλλιτέχνις που παρουσιάζει ένα κολάζ από παλιά τουριστικά βιβλία της Αρμενίας, της Τουρκίας και της Ελλάδας. «Με το βραβείο αυτό δεν κέρδισε μόνο η Αρμενία, αλλά όλες οι χώρες στις οποίες έχουμε γεννηθεί ή ζούμε» συνεχίζει κι αποδίδει τη διάκριση σε έναν συνδυασμό παραγόντων όπως ο ιστορικός χώρος της μονής, η επέτειος της Γενοκτονίας, η διασπορά των έργων από τη βιβλιοθήκη έως τους κήπους και στην πολυφωνία που δημιουργούν τα έργα.

Με Χρυσό Λέοντα έφυγε επίσης ως η καλύτερη καλλιτέχνις της έκθεσης «Ολα τα μέλλοντα του κόσμου» η Αμερικανίδα που ζει στο Βερολίνο Αντριαν Πάιπερ, η οποία παρουσίασε ανάμεσα σε άλλα επαναλαμβανόμενες φράσεις –ως μαθητική τιμωρία –σε μαυροπίνακες και γραφεία υποδοχής υπεύθυνων δηλώσεων των επισκεπτών, του τύπου «θα κάνουν πάντα αυτό που λένε» ή «θα είναι πάντα πολύ ακριβοί για να εξαγοραστούν». Τον Αργυρό Λέοντα νέου καλλιτέχνη πήρε ο Κορεάτης Ιμ Χέουνγκ Σουν για το βίντεό του σχετικά με τη γυναικεία εργασιακή εκμετάλλευση, ενώ με εύφημο μνεία τιμήθηκαν μετά θάνατον ο Χαρούν Φαρόκι, ο Αλγερινός Μασινίσα Σελμανί, η ομάδα από τη Συρία Αμπουντανάρα και το εθνικό περίπτερο των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς, κατά κοινή ομολογία, θα ήταν αδικία να φύγει με άδεια χέρια η βετεράνος Τζόαν Τζόνας με τα ποιητικά της βίντεο και τις έντονες οικολογικές ανησυχίες της. Τέλος, βραβείο για τη συνολική προσφορά του στην τέχνη πήρε ο σημαντικότερος εν ζωή αφρικανός καλλιτέχνης από την Γκάνα Ελ Ανατσουί και για την προσφορά της στην τέχνη η αμερικανίδα επιμελήτρια Σουζάν Γκεζ.

Οι Ισλανδοί έστησαν τζαμί!

Πονοκέφαλο έχει προκαλέσει στις Αρχές της Βενετίας το περίπτερο της Ισλανδίας, καθώς ο ελβετοϊσλανδός καλλιτέχνης Κριστόφ Μπίχελ έχει μετατρέψει σε τζαμί την εκκλησία της Σάντα Μαρία ντέλα Μιζερικόρντια. Οι πρώτοι μουσουλμάνοι έσπευσαν ήδη να προσευχηθούν, καθώς δεν υπάρχει τζαμί στη Βενετία, αλλά οι Αρχές φοβούνται ότι το συγκεκριμένο έργο θα προκαλέσει τόσο τους φανατικούς ισλαμιστές όσο και όσους εχθρεύονται το Ισλάμ και φοβούνται ότι η ιδιωτική καθολική εκκλησία που νοικιάστηκε από τους Ισλανδούς για να φιλοξενήσει το εθνικό τους περίπτερο στο πλαίσιο της Μπιενάλε θα γίνει στόχος. Με επιστολή τους οι Βενετοί ζητούν να λειτουργεί ο χώρος μόνο ως εκθεσιακός κι όχι ως τέμενος, ωστόσο οι Ισλανδοί συμβουλεύονται νομικούς για να δουν πώς θα κινηθούν, καθώς αρχικά σκόπευαν να λειτουργεί η εκκλησία ως τζαμί έως το τέλος της διοργάνωσης, τον Νοέμβριο.

Τελευταία Νέα