Ρούπερτ Μπρουκ: πεθαίνοντας στη Σκύρο

Το 1915 ελάχιστοι Σκυριανοί γνώριζαν ποιος ήταν ο 28χρονος Αγγλος τον οποίο οι σύντροφοί του έθαψαν μέσα σε έναν ελαιώνα που κοιτάζει τον όρμο Τρεις Μπούκες. Τον θρήνησαν όμως σαν να ήταν δικός τους. Και κάπως έτσι, ο ρομαντικός ποιητής και ανθυποπλοίαρχος του βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού Ρούπερτ Μπρουκ έγινε κομμάτι της τοπικής ιστορίας. Το 1925 δημιουργήθηκε μια διεθνής επιτροπή για τον ποιητή στην οποία μεταξύ των άλλων συμμετείχαν ο Κωνσταντίνος Καβάφης και ο Λίνος Πολίτης, ενώ επίτιμοι πρόεδροί της ορίστηκαν ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος, ο ύπατος αρμοστής της Αγγλίας στην Αίγυπτο λόρδος Λόιντ και ο άγγλος πρεσβευτής στην Αθήνα σερ Πέρσι Λόρεν, με στόχο τη συγκέντρωση χρημάτων για την ανέγερση ενός μνημείου προς τιμήν του χαμένου ποιητή. Πράγματι, τα χρήματα συγκεντρώθηκαν και ο γλύπτης Μιχαήλ Τόμπρος φιλοτέχνησε το ορειχάλκινο άγαλμα –φημολογείται ότι μοντέλο του υπήρξε ένας, τότε ακόμη, άγνωστος νεαρός, ο Αλέξανδρος Ιόλας –που τοποθετήθηκε στην Πλατεία Μπρουκ, πλάι στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού και στο Λαογραφικό Μουσείο Φαλτάιτς.

Στο μεταξύ και επειδή οι υποδομές ήταν ανύπαρκτες, μέσα σε έναν χρόνο ακριβώς η κοινότητα της Σκύρου, οι κάτοικοι του νησιού και ο Σύνδεσμος Σκυρίων στην Αθήνα πέτυχαν την οργανωμένη και αξιοπρεπή εμφάνιση του νησιού. Η πόλη ηλεκτροφωτίστηκε και υδροδοτήθηκε, κατασκευάστηκαν σε διάφορα σημεία δημόσια αποχωρητήρια και ένα μεγάλο δίκτυο από καλντερίμια.

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ. Ο Μπρουκ ήταν μια από τις πιο διάσημες λογοτεχνικές προσωπικότητες στη Βρετανία της προπολεμικής περιόδου: ταλαντούχος, αθλητικός, προικισμένος, με κλασική μόρφωση, αμφισεξουαλικός, γνήσιο τέκνο της εδουαρδιανής εποχής. Ο Ρούπερτ Μπρουκ γεννήθηκε το 1887 στο κολέγιο Ράγκμπι, διευθυντής του οποίου ήταν ο πατέρας του. Ελαβε αυστηρή ανατροφή, γεγονός που του δημιούργησε εσωτερική σύγκρουση όταν αργότερα βρέθηκε σε φιλελεύθερους κύκλους διανοουμένων. Ο Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς είχε πει για τον Μπρουκ ότι ήταν «ο πιο ωραίος νεαρός άνδρας της Αγγλίας» ενώ ο συγγραφέας Λέοναρντ Γουλφ (σύζυγος της Βιρτζίνια) έγραψε γι’ αυτόν ότι «ακριβώς έτσι θα φαινόταν ο Αδωνις στα μάτια της Αφροδίτης». Το 1908 συνδέεται φιλικά με τον μετέπειτα φιλόσοφο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν και με τη Βιρτζίνια Γουλφ, ερωτεύεται τη Νοέλ Κοξ (εξαδέλφη του Λόρενς Ολίβιε) και λίγο αργότερα συνάπτει ερωτικό δεσμό με την αδελφή της, την Κα Κοξ, ίσως την πιο σημαντική σχέση της ζωής του. Στη συνέχεια ταξιδεύει στην Αμερική και την Ταϊτή.

Τον Αύγουστο του 1914, όταν ξεσπά ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος θα νιώσει ανακούφιση. Στο πρώτο από τα σονέτα του τού 1914 με τίτλο «Peace» (έχει μεταφραστεί από τον Κώστα Ιωάννου ως «Γαλήνη» στη δίγλωσση έκδοση του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Σκύρου «Rupert Brooke, ένας άγγλος ποιητής στην Σκύρο») αναζητεί την ηθική κάθαρση του πολέμου: «Να στρέψουμε χαρούμενοι, σαν βουτηχτές σε καθαρά νερά,/ Την πλάτη σ’ έναν κόσμο γέρικο, ψυχρό κι αποσταμένο…». Αμέσως κατατάσσεται εθελοντικά στη Βασιλική Ναυτική Μεραρχία και παίρνει μέρος στην πολιορκία της Αμβέρσας, όπου τα συμμαχικά στρατεύματα ηττήθηκαν από τους Γερμανούς. Τον Φεβρουάριο του 1915 η Μεραρχία του αποπλέει για τα Δαρδανέλλια. Αράζουν στον Μούδρο της Λήμνου. Το πλοίο του παίρνει διαταγή να αναχωρήσει για την Αίγυπτο. Στο Πορτ Σάιντ προσβάλλεται από δυσεντερία, ενώ μια πληγή, πιθανόν από τσίμπημα κουνουπιού, εμφανίζεται στο χείλι του. Είναι η αρχή του τέλους. Στις 10 Απριλίου πλέουν στη Σκύρο. Στο μεταξύ η υγεία του χειροτερεύει. Οι γιατροί αποφαίνονται: οξεία δηλητηρίαση αίματος. Τον μεταφέρουν στο Γαλλικό Πλωτό Νοσοκομείο όπου πέφτει σε κώμα και εκπνέει το απόγευμα της 23ης Απριλίου 1915.