Οταν οι μικρομηκάδες συναντούν τον Καζαντζίδη

Πέρυσι, περίπου τέτοια εποχή, μια παρέα σκηνοθετών παρουσίασε δέκα ταινίες μικρού μήκους στον κινηματογράφο Μικρόκοσμος, υπό τον γενικό τίτλο Midnight Shorts. Ηταν Σαββατόβραδο και η επιτυχία της μεταμεσονύχτιας εκδήλωσης ήταν ανέλπιστη. Φέτος, τα Midnight Shorts μεταφέρονται στο Τριανόν αυτό το Σάββατο.

Απέναντί μου κάθονται οι Φωκίων Μπόγρης (σκηνοθέτης του φιλμ «Ο δεύτερος άνδρας» και εμπνευστής του θεσμού –«είχα μια ταινία που είχε κάνει μόνο δύο προβολές και σκέφτηκα να μαζέψω ακόμα μερικούς σκηνοθέτες για να στήσουμε κάτι όλοι μαζί» μου λέει) και Γιώργος Φουρτούνης (σκηνοθέτης του φιλμ «Δ»). Μαζί κοιτάζουμε τη λίστα των φετινών φιλμ. Η αλήθεια είναι πως όλα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οπως το «807» του Αλέξανδρου Σκούρα, μια σιωπηλή ιστορία που διαδραματίζεται σε ένα λεωφορείο –με αναπάντεχο φινάλε. Ο «Ανεπιθύμητος» του Φοίβου Κοντογιάννη, φιλμ γνήσια λαϊκό που διακρίθηκε στις Νύχτες Πρεμιέρας ως μία «ολοκληρωμένη ταινία που με μια ελλειπτική αφήγηση κατορθώνει να χτίσει μια καθαρή ιστορία μέσω βλεμμάτων, ατμόσφαιρας και μουσικής» (ακούγεται το ομότιτλο τραγούδι του Στέλιου Καζαντζίδη σε μουσική Χρήστου Νικολόπουλου και στίχους του Πυθαγόρα).

Ή και η «Δύση» που έκανε ήδη διεθνή πορεία. «Ναι, η ταινία του Γρηγόρη Ρέντη «Δύση» προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ» με ενημερώνει ο Φωκίων Μπόγρης και προσθέτει ότι «απορρίφθηκε από τη Δράμα –το 2010 αυτό. Γενικώς, από όλες τις ταινίες του προγράμματος, μονάχα το «Χαμομήλι» βραβεύτηκε στη Δράμα. Πέρυσι, οι τρεις ταινίες του Midnight Shorts είχαν απορριφθεί από το εν λόγω Φεστιβάλ. Φέτος οι ταινίες που έμειναν, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, εκτός είναι έξι. Μία από αυτές μάλιστα, οι «Κατεδαφίσεις» του Φαίδωνα Γκρέτσικου, απορρίφθηκε και από τη Δράμα και από τις Νύχτες Πρεμιέρας, οπότε θα τη δούμε σε πρώτη προβολή. Οι «Κατεδαφίσεις» είναι μονάχα μία από τις μικρές εκπλήξεις της διοργάνωσης, που αποκαλύπτει ένα, ας πούμε παράλληλο σύμπαν που συνυπάρχει με το υπόλοιπο ελληνικό σινεμά, και ένας από τους στόχους του Midnight Shorts είναι η ανάδειξη μιας νέας, διαφορετικής ματιάς».

ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ. Κοινό στοιχείο των δέκα ταινιών, αυτό της σύγκρουσης. «Συγκεκριμένη θεματική που να ενώνει τις ταινίες δεν υπάρχει –όλες τους όμως είναι, ας πούμε, σκοτεινές. Γι’ αυτό και στέκονται περισσότερο στο μεταμεσονύχτιο πνεύμα. Είναι νομίζω ενδιαφέρουσες επιλογές. Δεν θα τις έλεγες και feelgood (γέλια)». Η αλήθεια είναι πως συνηθίζεται η διάκριση ταινιών που πατούν σε ασφαλή μονοπάτια. Η, ας πούμε, επιδερμική απεικόνιση κάποιου φλέγοντος κοινωνικού ζητήματος (τα θλιβερά κατάλοιπα της «πολιτικής ορθότητας») ανεβάζει τις πιθανότητες βράβευσης –όπως και μια μεγάλη σε όγκο παραγωγή.

Ρωτώ τους δύο σκηνοθέτες για τη χρηματοδότηση της μικρού μήκους ταινίας σήμερα. Η απάντηση έρχεται με ένα ειρωνικό χαμόγελο. «Υπήρχε το πρόγραμμα Μικροφίλμ της ΕΡΤ, που χάθηκε μαζί της. Στο Athens Open Air διατίθενται 5.000 ευρώ για την παραγωγή πέντε ταινιών. Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου προσπαθεί. Αλλά υπάρχει και ο μύθος των χρηματικών βραβείων. Γιατί, ξέρεις, το να κερδίσεις ένα βραβείο που συνοδεύεται από χρηματικό ποσό δεν αποτελεί και κάποια εγγύηση πως θα πάρεις χρήματα. Κάποια βραβεία του 2011 δεν έχουν πληρωθεί ακόμα. Η δική μου ταινία κόστισε 700 ευρώ. Ενα μικρό μέρος τα έβαλα εγώ, τα υπόλοιπα βρέθηκαν από φίλους. Εκτοτε έχω ασχοληθεί αρκετά με τα βιντεοκλίπ».

«Πολλές φορές» προσθέτει ο Γιώργος, «ο κόσμος συνδυάζει τον όρο μικρού μήκους με το μπάτζετ που «θα έπρεπε» να έχει μια ταινία. Υπάρχει δηλαδή η εντύπωση πως μια ταινία, για να γίνει, χρειάζεται λίγα λεφτά και οτιδήποτε παραπάνω είναι μικρό και ανούσιο. Φυσικά και μια ταινία μπορεί να γίνει με λίγα χρήματα, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως η δουλειά μας δεν έχει αξία, ενώ θα έπρεπε να αμειβόμαστε γι’ αυτό, μιας και όλοι δουλεύουν τζάμπα. Ακούει κάποιος πως μια ταινία κόστισε πέντε χιλιάρικα και δεν σκέφτεται πως, προφανώς, για να προκύψει κάτι αξιοπρεπές με τέτοια λεφτά, κανείς από το συνεργείο δεν πρέπει να πληρωθεί. Αυτό συνοδεύεται από μια υποτιμητική ματιά στη μικρού μήκους ταινία. Κι όμως, περισσότερους αξιόλογους έλληνες σκηνοθέτες θα βρεις σε αυτό τον χώρο παρά στους μεγαλομηκάδες».