«Πνευματικός πυρετός» στο Παρίσι από το «Contact» του Ελιάσον

Εντεκα χρόνια πριν είχε συναρπάσει το κοινό της Tate Modern του Λονδίνου με μια εγκατάσταση που βασιζόταν σε ένα γιγαντιαίο, μαγευτικό για τις αισθήσεις κάτοπτρο, με το χρυσό φως του οποίου «λούστηκαν» συνολικά 2 εκατ. επισκέπτες (παράλληλα, «άκουσαν» και το σχόλιό του για την κλιματική αλλαγή). Τα νούμερα του «Weather Project» ήταν ίσως μια απόδειξη ότι ο Δανοϊσλανδός Ολάφουρ Ελιάσον αποτελούσε εξαίρεση στον κανόνα που θέλει το σινάφι του να εισπράττει ακόμα και τη χλεύη ή την απορία μερίδας του κοινού. Ο ζάπλουτος Μπερνάρ Αρνό πάντως, πρόεδρος του ομίλου Louis Vuitton και του ομώνυμου ιδρύματος που εγκαινιάστηκε προ μηνών στο Παρίσι, του ανέθεσε την εναρκτήρια έκθεσή του.

Γεννημένος στην Κοπεγχάγη το 1967, διαμορφωμένος μεταξύ άλλων στα επιβλητικά τοπία της γενέτειρας του ισλανδού και καλλιτέχνη – φυσιοδίφη πατέρα του, ο Ελιάσον, υπεύθυνος για εγκαταστάσεις που, είτε με αλχημείες είτε με ψευδαισθήσεις (είτε πάλι με πίστη στον ρομαντισμό ή την αφαίρεση), προκαλούν καθώς λέγεται ανυπέρβλητο δέος, εργάζεται στο Βερολίνο, σε ένα στούντιο με ενενηκονταμελές προσωπικό. Εξίσου μεγαλειώδης είναι και η εγκατάσταση με τίτλο «Contact», που ολοκλήρωσε για λογαριασμό του στεγασμένου σε ένα κτίριο του Φρανκ Γκέρι ιδρύματος. «Εχει να κάνει με τον ορίζοντα», έλεγε πρόσφατα ο δημιουργός, «που για καθέναν μας χωρίζει το γνωστό από το άγνωστο».

Τι σημαίνει αυτό; Κάτι που περιγράφεται σαν «σπηλιά των θαυμάτων» ή που προκαλεί έναν «πνευματικό πυρετό». Που καλωσορίζει τον επισκέπτη με το ροζιασμένο θραύσμα ενός μετεωρίτη, τον κατευθύνει μέσα από σκοτεινά περάσματα ή ταφικούς θαλάμους, τον εισάγει σε μια αχανή αίθουσα γεμάτη φωτοσκιάσεις που αποδεικνύονται καθρεφτίσματα, του παρουσιάζει ένα γυάλινο πολύεδρο με τον τίτλο «Σωματίδιο σκόνης» αλλά και τον οδηγεί σε έναν πίδακα νερού υπό το όνομα «Η κρήνη του Big Bang», ορατό μόνο στις ελάχιστες στιγμές που φωτίζεται από ένα φλας. Πράγματα δηλαδή που απαιτούν τουλάχιστον την περιβόητη συμμετοχή του κοινού –έννοια πολυφορεμένη, μάλλον όμως κατάλληλη στην περίπτωση του Ελιάσον. «Μόνο αφού ένα κείμενο έχει διαβαστεί», έλεγε σχετικά ο Δανοϊσλανδός, «γίνεται το αντίκτυπό του στους ανθρώπους, φυγόκεντρος δημιουργική δύναμη. Γιατί δεν είναι ένα τελικό έργο, αλλά ένα ταξίδι».