Η «Ida» στον δρόμο του Οσκαρ

Φαίνεται πως οι ευρωβουλευτές έχουν το ίδιο γούστο –τουλάχιστον ως προς τις κινηματογραφικές επιλογές –με τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Κι αυτό επειδή τόσο στην απονομή των βραβείων Felix το Σάββατο όσο και στό χθεσινό βραβείο Lux του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μεγάλη τροπαιούχος αναδείχθηκε η ταινία «Ida» του Πάβελ Παβλικόφσκι. Στο στοιχείο αυτό στάθηκε και ο πολωνός σκηνοθέτης παραλαμβάνοντας το βραβείο από τα χέρια του προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς χθες στο Στρασβούργο: «Είμαστε το πιο βραβευμένο φετινό φιλμ στην Ευρώπη. Παρά το γεγονός ότι ήταν ο εφιάλτης κάθε χρηματοδότη, η «Ida» κατάφερε να περάσει όλα τα σύνορα της Ευρώπης, φθάνοντας στο κοινό από τη Γαλλία και την Ουγγαρία μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Μάλτα –στοιχείο που μπορεί να είναι η απόδειξη ότι η τέχνη εξακολουθεί να έχει να παίξει έναν ρόλο στον κινηματογράφο σήμερα. Οσο πιο προσωπική και συγκεκριμένη είναι μια ταινία τόσο λιγότερο ρητορική και υπολογιστική είναι, και πιο καθολική είναι η εμβέλειά της».

Η ταινία αφηγείται τη ζωή ενός ορφανού κοριτσιού στην Πολωνία που μεγαλώνει ως μοναχή και ανακαλύπτει την πραγματική της ταυτότητα μόνο όταν ενηλικιώνεται. Οι περιπέτειές της παρουσιάζονται μέσα από ασπρόμαυρες μελαγχολικές εικόνες, στοιχείο ταυτόσημο πλέον με την ιδιοσυγκρασία του φιλμ. Ο σκηνοθέτης του, ωστόσο, έδωσε μια διαφορετική εκδοχή για την επιλογή της συγκεκριμένης φόρμας μιλώντας στη συνέντευξη Τύπου. «Αν και οι κριτικοί δίνουν διάφορες ερμηνείες, συνήθως δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο. Τα πράγματα λειτουργούν ενστικτωδώς. Γύρισα το φιλμ ασπρόμαυρο γιατί ήθελα να κάνω ασπρόμαυρο. Το στυλ της κινηματογράφησης και το φορμά προέκυψαν στην πορεία. Μάλλον επειδή τα γυρίσματα είναι συνήθως βαρετά».

ΟΙ ΦΙΝΑΛΙΣΤ. Σε αντίθεση με τα βραβεία της Ακαδημίας Κινηματογράφου όπου το «Ida» υπερίσχυσε σε πέντε κατηγορίες (καλύτερης ευρωπαϊκής ταινίας, καλύτερου σεναρίου, φωτογραφίας, καλύτερου ηθοποιού και βραβείο κοινού), στο Ευρωκοινοβούλιο το τρόπαιο είναι ένα και μοναδικό. Σύμφωνα με την προκήρυξη του βραβείου, η τιμητική διάκριση ενισχύει την ποικιλομορφία και την κοινωνική σημασία του κινηματογράφου στη Γηραιά Ηπειρο και αφορά κυρίως ταινίες που εστιάζουν στη ζωή των νέων. Η διαδικασία προϋποθέτει την ύπαρξη τριών φιναλίστ από τις οποίες οι ευρωβουλευτές ψηφίζουν την αγαπημένη τους ταινία. Φέτος, μαζί με την «Ida» υποψήφιες ήταν και οι ταινίες «Τα κορίτσια» (Girlhood) της Γαλλίδας Σελίν Σιαμά (η εφημερίδα «Liberation» αφιέρωσε πρόσφατα ένα τετρασέλιδο ρεπορτάζ για το φιλμ γύρω από τις σκληρές δοκιμασίες των πρωταγωνιστριών σε ένα γκέτο του Παρισιού) και «Ταξικός εχθρός» («Class Εnemy») του Σλοβένου Ροκ Μπίτσεκ.

Για να ανακοινώσει τον φετινό νικητή ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου διέκοψε τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2015. Οπως επισήμανε ο Μάρτιν Σουλτς, μέσα από το έργο του Παβλικόφκσι περνάει όλο το παρελθόν της Ευρώπης που ενώνεται στο τέλος με το παρόν, ίσως και το μέλλον της ηπείρου. Ενδεχομένως, αυτή η οπτική να πείσει τελικά και τα μέλη της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου να χαρίσουν στην ταινία μια υποψηφιότητα για Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, καθώς αυτή αποτελεί την επίσημη επιλογή της Πολωνίας.