Αναζήτηση
Τέλος δεν έχουν τα αινίγματα που «γεννά» το ταφικό μνημείο στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη. Και μπορεί οι αρχαιολόγοι να έχουν αφήσει πλέον κάτω τη σκαπάνη, όμως τα ερωτήματα που ζητούν απάντηση εξακολουθούν να προκύπτουν, αυτή τη φορά από τα εργαστήρια συντήρησης του Μουσείου Αμφίπολης, όπου έχουν μεταφερθεί τα ευρήματα που μπορούσαν να μετακινηθούν και έχουν χαρακτηριστεί ως ευπαθή.
Νέοι «αστέρες» του επιβλητικού μνημείου μετά τις Σφίγγες, τις Καρυάτιδες και το ψηφιδωτό αναδεικνύονται οι (αχνές σήμερα) ζωγραφιστές ανθρώπινες μορφές, οι οποίες εντοπίστηκαν σε πέντε κομμάτια μαρμάρου πεσμένα μέσα στο αμμώδες υλικό με το οποίο ήταν γεμάτος ο χώρος, όπου αργότερα αποκαλύφθηκε το ψηφιδωτό με την αρπαγή της Περσεφόνης.
Τα έντονα χρώματα –κόκκινο και κίτρινο –τράβηξαν εξαρχής την προσοχή των αρχαιολόγων, που δεν μπορούσαν όμως τη στιγμή της ανακάλυψης να διακρίνουν τις μορφές. Και μόνο όμως το γεγονός ότι μίλησαν για γραπτή διακόσμηση –όπως είναι ο αρχαιολογικός όρος για τις ζωγραφικές παραστάσεις –και μετέφεραν αμέσως τα σπασμένα αρχιτεκτονικά μέλη στο μουσείο στις αρχές Σεπτεμβρίου, ώστε να βρίσκονται σε προστατευμένο περιβάλλον και να μην είναι εκτεθειμένα στο φως (γεγονός που θα μπορούσε να αποβεί καταστροφικό καθώς θα ξεθώριαζαν), ήταν αρκετό για να διαδοθεί η φήμη ότι βρέθηκαν επιγραφές!
Δύο μήνες μετά, η πρώτη εξέταση των μαρμάρινων μελών –εκτιμάται ότι βρίσκονταν πάνω από τους μαρμάρινους ορθοστάτες και δημιουργούσαν ένα είδος ζωφόρου, η οποία όμως δεν είναι σαφές αν περιέτρεχε όλους τους τοίχους του θαλάμου –έδειξε ότι τα έντονα χρώματα είχαν χρησιμοποιηθεί για να αποδοθούν ανθρώπινες μορφές, όπως αποκάλυψε ο υπουργός Πολιτισμού, Κώστας Τασούλας, ο οποίος το Σάββατο επισκέφθηκε το ταφικό μνημείο στον τύμβο Καστά και ενημερώθηκε για τις τελευταίες εξελίξεις.
ΘΕΡΜΟΚΑΜΕΡΕΣ. Η έρευνα ωστόσο δεν έχει ακόμη προχωρήσει τόσο ώστε να διαλευκανθεί το φύλο των μορφών, ούτε αν αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης σκηνής, και για τον λόγο αυτόν επιστρατεύεται η τεχνολογία και κυρίως η ακτινογραφία με λέιζερ, όπως και οι θερμοκάμερες που βγάζουν πολλά αρνητικά καρέ από διαφορετικές οπτικές γωνίες, και το σύνολο του υλικού βοηθά στην ανασύνθεση της αχνής σήμερα εικόνας πάνω στο μάρμαρο, ενώ δεν αποκλείεται και η χρήση τεχνολογίας που έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν και σε μνημεία της Ακρόπολης, με ειδική ψηφιακή κάμερα η οποία επιτρέπει στους επιστήμονες να δουν το περίγραμμα που αφήνει στο μάρμαρο το χρώμα.
Το παζλ των μορφών που έχουν ζωγραφιστεί πάνω στο μάρμαρο –και όχι με την τεχνική της νωπογραφίας (όχι δηλαδή σε υπόστρωμα με ασβεστοκονίαμα), όπως διευκρινίζουν πηγές του υπουργείου Πολιτισμού –είναι δυνατόν να δώσει απάντηση στο καίριο ερώτημα: ποιος είναι ο νεκρός που είχε ταφεί στο πολυτελές αυτό μνημείο;
«Είναι πολύ δύσκολο κάτι τέτοιο» απαντά στα «ΝΕΑ» η καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γεωργία Κοκκορού – Αλευρά. «Συνήθως τα θέματα που συναντάμε στους μακεδονικούς τάφους είναι είτε μυθολογικά είτε σκηνές συμποσίου είτε σκηνές κυνηγιού, που θεωρείται ότι ανάμεσά τους απεικονίζεται και ο νεκρός ως μέλος της μακεδονικής ελίτ. Αν στη συγκεκριμένη περίπτωση η παράσταση δίνει περισσότερα και πιο συγκεκριμένα στοιχεία είναι κάτι που θα πρέπει να περιμένουμε για να το διαπιστώσουμε. Πάντως η ύπαρξη γραπτής διακόσμησης δεν θα πρέπει να μας ξενίζει καθώς ήταν συνήθης πρακτική στους μακεδονικούς τάφους. Τα γλυπτά –οι Σφίγγες και οι Καρυάτιδες –και το ψηφιδωτό είναι τα στοιχεία που δεν γνωρίζαμε ώς τώρα να συνηθίζονται σε τάφους αυτού του είδους. Αυτά αποτελούν την εξαίρεση. Η ζωγραφική απλώς τονίζει την πολυτέλεια του μνημείου και αποτελεί απόδειξη πως χρησιμοποιήθηκαν όλοι οι δυνατοί τρόποι για να κοσμηθεί» καταλήγει η κ. Αλευρά.
Η ταυτότητα των ζωγραφικών μορφών όμως δεν είναι και η μοναδική απάντηση που περιμένουν οι ειδικοί να λάβουν μέσω της τεχνολογίας. Το περιεχόμενο του τύμβου Καστά εξετάζεται ήδη από την ομάδα του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του Γεωλογικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ο έλεγχος έχει ήδη ολοκληρωθεί στα τρία από τα 20 στρέμματα του χώρου.
Η ΔΙΑΣΚΟΠΗΣΗ. Τα στοιχεία της γεωφυσικής διασκόπησης που έχουν προκύψει με τη μέθοδο της ηλεκτρικής χαρτογράφησης και τομογραφίας βρίσκονται ήδη στα εργαστήρια και εκτιμάται ότι σε οκτώ ή το αργότερο σε δέκα ημέρες οι ειδικοί θα γνωρίζουν αν στον χώρο που εξετάστηκε (πέριξ του ταφικού μνημείου που αποκαλύφθηκε) έχει υπάρξει άλλη ανθρώπινη παρέμβαση.
Ταυτοχρόνως, ωστόσο, προχωρούν τον έλεγχο και σε άλλα σημεία του τύμβου, ώστε να είναι σε θέση μετά την ολοκλήρωση του έργου τους να μπορούν να υποδείξουν στους αρχαιολόγους σημεία στα οποία ενδέχεται να υπάρχει τεχνικό έργο κι εκείνοι με τη σειρά τους να προχωρήσουν σε δοκιμαστική τομή.
Στα εργαστήρια αναμένεται να δοθούν απαντήσεις και στα ερωτήματα που έχουν προκύψει από τον εντοπισμό του σκελετικού υλικού στον κιβωτιόσχημο τάφο κάτω από το δάπεδο του τρίτου θαλάμου, η κατασκευή του οποίου εκτιμάται –σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει η ανασκαφική ομάδα –ότι προηγήθηκε της ανέγερσης του υπόλοιπου πολυτελούς ταφικού μνημείου.
Το υπουργείο Πολιτισμού έχει αρχίσει ήδη να μελετά σε ποιο ελληνικό ινστιτούτο θα δοθεί το υλικό προς μελέτη, ωστόσο δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη αν πρόκειται να γίνει και έλεγχος DNA.
