Αναζήτηση
Ενάμιση μήνα πριν εκπνεύσει το 2014, χρονιά κατά την οποία συμπληρώνονται 400 χρόνια από τον θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, του ζωγράφου που έθεσε τις απαρχές της μοντέρνας τέχνης και έμεινε στην ιστορία ως «Ο Ελληνας», η γενέτειρά του αρχίζει να ξετυλίγει τον μίτο των εκδηλώσεων και των εκθέσεων για να τον τιμήσει.
Παράλληλα η Ισπανία έχει διοργανώσει ήδη σειρά μεγάλων και επιτυχημένων εκθέσεων, αρχής γενομένης από τον Μάρτιο με την αφρόκρεμα των έργων του σπουδαίου μανιεριστή.
Λίγο η οικονομική κρίση, λίγο η γραφειοκρατία –η οποία έγινε αιτία ένα από τα λιγοστά έργα ζωγραφικής που έχει η έκθεση (σύνολο επτά, εκ των οποίων δύο του Ελ Γκρέκο και ένα αποδιδόμενο στο εργαστήριό του) να μην έρθει τελικά στην Αθήνα -, λίγο που η Ελλάδα είχε την τιμητική της σε προηγούμενη επέτειο εορτασμού με αφορμή τη συμπλήρωση 450 χρόνων από τη γέννηση του ζωγράφου (1991), αποφάσισε να δώσει την πρωτοκαθεδρία στην Ισπανία αφού στο Τολέδο ο ζωγράφος άφησε την τελευταία του πνοή.
Στην απόφαση συνέβαλε και το γεγονός ότι οι διοργανωτές περίμεναν επισήμως να ολοκληρωθούν οι εκδηλώσεις στην Ισπανία ώστε να είναι διαθέσιμα τα έργα που θα μπορούσαν να δανειστούν. Μοναδική εξαίρεση υπήρξε η καλοκαιρινή, μικρή έκθεση που φιλοξενήθηκε στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης στο Ηράκλειο, γενέθλιο τόπο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, η οποία μετακομίζει εμπλουτισμένη τώρα στην Αθήνα.
Και τώρα λοιπόν που σηκώνεται η αυλαία, ποιο πρόσωπο του ζωγράφου-μύθου που επιβλήθηκε ως καλλιτέχνης, αλλά και ως προσωπικότητα στην εποχή του, χάθηκε στη λήθη για δύο αιώνες και επέστρεψε δυναμικά για να αναδειχθεί σε «προφήτη» του μοντερνισμού, καλούμαστε να ανακαλύψουμε;
Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΤΟΛΕΔΟ. Τους ανθρώπους που αποτελούσαν το περιβάλλον του: τους φίλους του, τους πελάτες του, τους συνεργάτες του. «Πρόκειται για μια έκθεση που αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία. Δεν γίνονται πολλές τέτοιες εκθέσεις» τόνισε ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Αγγελος Δεληβορριάς. «Πράγματι, είναι η πρώτη φορά που διοργανώνεται μια τέτοια έκθεση που ασχολείται με το ανθρώπινο κεφάλαιο γύρω από τον Ελ Γκρέκο και επιχειρεί να ανασυστήσει το πνευματικό περιβάλλον γύρω από τον ζωγράφο» προσέθεσε ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins της Βαλτιμόρης Ρίτσαρντ Κέιγκαν, που επιμελήθηκε την πρώτη έκθεση με την οποία αρχίζουν οι εκδηλώσεις στην Αθήνα και στο Μουσείο Μπενάκη, υπό τον τίτλο «Ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο».
Οποιος περιμένει να δει μια έκθεση γεμάτη αριστουργήματα θα απογοητευτεί, καθώς τα περισσότερα από τα 20 πορτρέτα που συνέθεταν το περιβάλλον του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στο Τολέδο είναι ψηφιακές αναπαραγωγές και τα αυθεντικά έργα λιγοστά.
Οποιος όμως θέλει να ανακαλύψει ποιοι ήταν εκείνοι με τους οποίους συνομιλούσε, από τους οποίους επηρεαζόταν και τους επηρέαζε, δεχόταν τις παραγγελίες τους και διαπληκτιζόταν μαζί τους, τότε θα γοητευτεί, καθώς οι προσωπικότητες αυτές δεν αποκαλύπτονται μόνο μέσα από την εικόνα τους αλλά και από σπάνιο αρχειακό υλικό, χαρακτικά και έγγραφα εποχής.
«Δεν πρόκειται για μια έκθεση-θέαμα, για μια εύκολη έκθεση» τονίζει ο συνεπιμελητής της, εμπνευστής των εκδηλώσεων για το Ετος Ελ Γκρέκο και γενικός συντονιστής τους, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Νίκος Χατζηνικολάου. «Πρόκειται για μια ατελή εισαγωγή στο πρόσωπο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, καθώς έχουμε ελάχιστα στοιχεία για να διαμορφώσουμε το πορτρέτο εκείνων που τον βοήθησαν».
INFO
O φιλικός κύκλος του Ελ Γκρέκο στο Τολέδο, από την Πέμπτη στο Μουσείο Μπενάκη, Κουμπάρη 1.Εως 1 Μαρτίου. Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος μεταξύ Βενετίας και Ρώμης, Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 και Ανδρονίκου από 21 Νοεμβρίου έως 1η Μαρτίου. Διεθνές επιστημονικό συνέδριο στον ίδιο χώρο 21-23 Νοεμβρίου.
