Αναζήτηση
Ανταλλαγές ερωτικών συντρόφων, διάχυτος ερωτισμός και προτροπές για «sesso assassino», δηλαδή για δολοφονικό σεξ! Ιδανικοί άξονες για να κινηθεί μια σύγχρονη κινηματογραφική παραγωγή κερδίζοντας την εμπορική επιτυχία από τα… παρασκήνια. Κι όμως, αυτές και άλλες εικόνες προέρχονται αυτούσιες από την παρτιτούρα του Μότσαρτ στο «Ετσι κάνουν όλες» και όχι από σενάριο για τη μεγάλη οθόνη. Το αριστούργημα του συνθέτη παρουσιάζεται από την Εθνική Λυρική Σκηνή και γίνεται αφορμή για να συναντηθούν λαμπερά ονόματα της ελληνικής όπερας.
Η Μυρτώ Παπαθανασίου, με πρόσφατη στάση στη Μητροπολιτική Οπερα ως Μουζέτα στην «Μποέμ», έχει εμφανιστεί σε περισσότερες από 50 παραστάσεις του «Ετσι κάνουν όλες», που αποτελεί την τρίτη και τελευταία συνεργασία του Μότσαρτ με τον Λορέντσο ντα Πόντε (λιμπρέτο), μετά τους «Γάμους του Φίγκαρο» και τον «Ντον Τζοβάνι». Κάθε φορά όμως στέκεται έκπληκτη απέναντι στο δαιμόνιο του τεράστιου ταλέντου που λέγεται Μότσαρτ. Οπως λέει η διακεκριμένη σοπράνο, η οποία εμφανίζεται στον ρόλο της Φιορντιλίτζ: «Ο Μότσαρτ ήξερε πολύ καλά τις γυναίκες και ήθελε να αποδώσει την ψυχολογία τους με μια μαύρη κωμωδία για την προδοσία, τη ζήλεια και την κρίση της ανδρικής φιλίας. Η Φιορντιλίτζι έχει αποφασίσει ότι θέλει να παντρευτεί και να κάνει οικογένεια. Ανακαλύπτει, όμως, ότι τα πράγματα δεν είναι όπως τα σχεδίαζε και ότι τελικά αλλιώς της βγαίνουν».
Ερωτασ και απιστια. Σε αυτή την ιστορία φωτίζεται με μαεστρία ο έρωτας και η απιστία, η ευαισθησία και η λογική, το ψέμα και η αλήθεια που συνυπάρχουν περίτεχνα και αφηγούνται με εύθυμο τρόπο τις δοκιμασίες και τις κωμικοτραγικές συνέπειες μιας ερωτικής φάρσας. Την αδελφή της Φιορντιλίτζι, Ντοραμπέλα, ερμηνεύει η Ειρήνη Καράγιαννη – τελευταία εμφάνισή της στην «Κάρμεν», στην κινεζική όπερα της Γκουαντζού -, η οποία επισημαίνει τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσά τους. «Η Ντοναμπέλα είναι πιο χαρούμενη, πιο εξωστρεφής, πιο ανοιχτή ως προς αυτά που θα της συμβούν. Πιο επιρρεπής στα πάθη και στην περιέργεια. Εχει μια πιο ανθρώπινη υπόσταση, πιο γήινη. Είναι περισσότερο άνθρωπος των αισθήσεων». Αυτό το χαρακτηριστικό την κάνει περισσότερο ευάλωτη στην παγίδα στην οποία τελικά θα πέσει επισημαίνει η Ειρήνη Καράγιαννη.
Η αριστουργηματική κωμική όπερα εξυπηρετεί από τη μία το στοιχείο της φάρσας και από την άλλη προσεγγίζει με ευγένεια τη μουσική. Αυτά τα στοιχεία κρατούν την ισορροπία της με μοναδικό τρόπο. «Εχει και ένα λιμπρέτο πολύ πικάντικο, το οποίο είναι προχωρημένο ως προς τη φρασεολογία για την εποχή του. Αλλά εκείνο που υπογραμμίζει με μαεστρία είναι το πώς επιλέγουμε ερωτικό σύντροφο. Με τη μυρωδιά, τις αισθήσεις ή με τη λογική και την κοινωνική επιταγή; Οι δύο αδελφές επέλεξαν να ζευγαρώσουν με άτομα τα οποία είναι ακριβώς αντίθετα από αυτά που θέλουν πραγματικά». Αυτό για την Ειρήνη Καράγιαννη δίνει άλλον έναν άξονα και υπενθυμίζει διαχρονικά ερωτήματα: «Διαλέγουμε με κάποια πρότυπα που μας έχουν περάσει και μας έχουν γίνει εμμονές, ενώ αν αφήναμε τη φύση να αποφασίσει είναι βέβαιο ότι θα επέλεγε κάτι άλλο. Η φύση ακολουθεί το ένστικτο το οποίο είναι πιο κοντά στις αισθήσεις».
απροσδόκητες κατευθύνσεις. Η υπόθεση της διάσημης όπερας του Μότσαρτ δεν είναι παρά ένα σκληρό πείραμα πάνω στην αλχημεία της ανθρώπινης επιθυμίας, όπου το ψέμα μπλέκεται με την αλήθεια σε ένα παιχνίδι γεμάτο απροσδόκητες κατευθύνσεις. Δεν είναι άδικη η ανίχνευση στην πλοκή του έργου στοιχείων από τις κωμωδίες του Μολιέρου ή του Μαριβό («Διπλή απιστία», «Σχολή γυναικών»). Η ιστορία είναι γεμάτη ανατροπές σε ό,τι αφορά τη γυναικεία απιστία. Ο έμπειρος κυνικός φιλόσοφος Ντον Αλφόνσο βάζει στοίχημα με τους νεαρούς ερωτευμένους Φεράντο και Γκουλιέλμο πως αν ακολουθήσουν τις υποδείξεις του θα τους αποδείξει ότι οι αγαπημένες τους Φιορντιλίτζι και Ντοραμπέλα είναι άπιστες. Οχι επειδή οι συγκεκριμένες κοπέλες έχουν ασταθή αισθήματα, αλλά επειδή όλες οι γυναίκες είναι άπιστες.
Ο Χριστόφορος Σταμπόγλης συμμετείχε πρόσφατα στους «Γάμους του Φίγκαρο», όπως παρουσιάστηκαν στο Τεάτρο Ρεάλ. Στην παράσταση της Λυρικής ερμηνεύει τον Ντον Αλφόνσο. Είναι ο μεγαλύτερος σε ηλικία ήρωας της παράστασης, αυτός που κινεί τα νήματα και αυτός που βάζει το στοίχημα με μεγάλο πείσμα να αποδείξει ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να είναι πιστές. «Αυτό κρύβει από κάτω ένα τραύμα, μια παλιά πληγή. Θέλει να αποδείξει ότι αυτή η εμπειρία της απιστίας είναι μια γενικότητα, πράγμα φυσικά που δεν μπορεί να ισχύσει, όπως δεν ισχύει καμία γενικότητα στη ζωή» λέει ο μονωδός.
Η νέα σκηνοθετική προσέγγιση της Ροδούλας Γαϊτάνου αφαιρεί από τον Ντον Αλφόνσο τον κυνισμό, ο οποίος υπάρχει αυθεντικά και ακέραια στο έργο των Μότσαρτ και Λορέντσο ντα Πόντε. «Η Ροδούλα θεωρεί ότι το τραύμα παραμένει αλλά υπάρχει μια γαλήνη και μια ηρεμία στον συγκεκριμένο χαρακτήρα. Στην ουσία ο Αλφόνσο δεν λέει μόνο ότι οι γυναίκες είναι άπιστες. Εκείνο που θέλει να πει είναι ότι δεν υπάρχει ο έρωτας και ότι είναι μια πλασματική έννοια. Εν πολλοίς είχε δίκιο, αλλά στη ζωή δεν είναι όλα άσπρα ή μαύρα».
«Συνάντηση φίλων». Ο Αντώνης Κορωναίος – τον οποίο είδαμε ως Ντον Οτάβιο στον «Ντον Τζοβάνι» του Γιάννη Χουβαρδά – βρίσκεται στο λαμπερό οπερατικό τιμ και θα ερμηνεύσει τον ρόλο του Φεράντο. Οπως λέει, «είναι ευτυχής συγκυρία, επειδή είναι σαν μια συνάντηση φίλων». Ο γνωστός τενόρος με τη διακεκριμένη πορεία στον κόσμο του λυρικού τραγουδιού επισημαίνει ότι «μπορει κανείς να απαριθμήσει πολλούς λόγους για τους οποίους είναι σπουδαίο αυτό το έργο. Ενας ακόμη είναι ο τρόπος που ο Μότσαρτ εναλλάσσει τα ρετσιτατίβο τα οποία τα οδηγεί στα επόμενα μουσικά μέρη».
