Κατερίνα Περιστέρη: Στα ίχνη του Ανδρόνικου

Ποια είναι όμως η Κατερίνα Περιστέρη, η αρχαιολόγος της οποίας το όνομα ανταγωνίζεται τις τελευταίες ημέρες σε δημοτικότητα ακόμη κι εκείνο του ανασκαφέα των μακεδονικών τάφων της Βεργίνας Μανόλη Ανδρόνικου (87.200 αποτελέσματα στο Google); Οι αναφορές στο όνομά της μπορεί να είναι πολλές. Οσο επιμελώς κι αν ψάξει όμως κάποιος θα διαπιστώσει ότι η επιστήμονας με καταγωγή από την Καβάλα μοιάζει περισσότερο με φάντασμα. Βιογραφικό της δεν υπάρχει. Το όνομά της, πέραν των αναρτήσεων, παλαιότερων και τωρινών, που σχετίζονται με τον τάφο της Αμφίπολης, θα το βρει κάποιος σε δυο τρία πρακτικά συνεδρίων τοπικής εμβέλειας. Και μετά το χάος.

«Είναι μια γυναίκα πολύ χαμηλών τόνων» λένε όσοι γνωρίζουν καλά την αρχαιολόγο που αποφοίτησε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στα μέσα της δεκαετίας του ’70. Δάσκαλοι και συμφοιτητές της δεν την θυμούνται έντονα καθώς φρόντιζε να περνά απαρατήρητη και να μην ασχολείται με τις πολιτικές οργανώσεις που ανθούσαν την εποχή εκείνη, καθώς ήταν φρέσκια η Μεταπολίτευση.

ΑΓΓΛΙΚΑ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΚΑ. Τα ίχνη της δεν μπορεί να τα παρακολουθήσει εύκολα κάποιος. Οσοι υποστηρίζουν ότι την ξέρουν καλά όταν δέχονται προσωπικές ερωτήσεις για την οικογένεια της και τις ακριβείς σπουδές της πιάνονται αδιάβαστοι. Οι περισσότεροι ξέρουν ότι μιλά αγγλικά, γαλλικά –λέγεται ότι τα έμαθε σε μικρή ηλικία από την πολίτισσα γιαγιά της –και γερμανικά. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι γνωρίζει πέντε ή και επτά ξένες γλώσσες. Μεταπτυχιακές σπουδές έχει κάνει στο εξωτερικό, αλλά ακόμη και παλαιότεροι συνεργάτες της δεν γνωρίζουν ακριβώς την ειδίκευσή της, ενώ ο επιστημονικός κόσμος δεν φαίνεται να έχει ξεχωρίσει κάποιες από τις λιγοστές επιστημονικές της δημοσιεύσεις.

Στην αρχαιολογική υπηρεσία μπαίνει το 1980 με διαγωνισμό. Η πορεία της είναι διακριτική. Δουλεύει με επιμέλεια και επιμονή κι αποφεύγει τις φλυαρίες, λένε όσοι έχουν βρεθεί στον ίδιο εργασιακό χώρο μαζί της. Η ανασκαφή στην Αμφίπολη δεν είναι η πρώτη της. Η αποκάλυψη του ιερού του Διονύσου στην Καλή Βρύση Δράμας είναι μία από τις ανασκαφές που διηύθυνε στη δεκαετία του ’90 η 60χρονη σήμερα αρχαιολόγος. Εύρημα που ωστόσο δεν αποδείχθηκε τόσο λαμπερό, ώστε να προκαλέσει τον πανικό που έχει σπείρει ο ταφικός περίβολος της Αμφίπολης.

Το χαμηλό προφίλ και τα χρόνια δίνουν στην Κατερίνα Περιστέρη τα εφόδια ώστε όταν δημιουργείται η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στις Σέρρες το 2006, να είναι εκείνη που αναλαμβάνει τα ηνία. Και μαζί έρχεται και η μεγάλη ευκαιρία. Βρίσκεται σε μια περιοχή που η ανοικοδόμηση δεν είναι τόσο έντονη όπως στα μεγάλα αστικά κέντρα, οπότε και οι σωστικές ανασκαφές είναι περιορισμένες. Εχει λοιπόν στη διάθεσή της αρκετό χρόνο για να ασχοληθεί με ένα μνημείο που γνωρίζει καλά, καθώς έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με τον προηγούμενο ανασκαφέα του, Δημήτρη Λαζαρίδη: τον τάφο της Αμφίπολης.

Η κίνηση ματ που κάνει τη διαφορά –και που οι επιστήθιοι φίλοι της αποδίδουν στην πλούσια επιστημονική της κατάρτιση παρά το γεγονός ότι οι «εχθροί» της θεωρούν ότι δεν έχει αρκετή εμπειρία στο ανασκαφικό πεδίο –είναι ότι δεν εστιάζει στον σωρό των χωμάτων που καλύπτουν τον περίβολο αλλά αναζητά την περίμετρό του, οπότε και φέρνει στο φως το εντυπωσιακό μνημείο που έχει περίμετρο 497 μ.

Η είδηση ότι κάτι σημαντικό έχει βρει δεν είναι φετινή για όσους ασχολούνται με το θέμα. Οι υποψίες εκδηλώθηκαν ήδη μετά τον πρώτο χρόνο των νέων ερευνών, κι οι υπουργοί Πολιτισμού μαζί με έξτρα κονδύλια χρηματοδοτήσεων έχουν αρχίσει την παρέλαση από την Αμφίπολη μετά τη σχετική ενημέρωση –ή την πίεση κατ’ άλλους –που κάνει η έφορος προς την πολιτική ηγεσία. Στο μεταξύ ο τοπικός Τύπος υποκινούμενος και από πολιτευτές της περιοχής ψάχνει τον Αλέξανδρο μέσα στον ταφικό περίβολο στα πρωτοσέλιδά του.

Η Κατερίνα Περιστέρη δεν διακινδυνεύει να κάνει εικασίες. Τα πράγματα όμως ξεφεύγουν από τον έλεγχο της όταν πλέον επισκέπτεται την ανασκαφή ο Πρωθυπουργός κι αφού η ίδια έχει ζητήσει επιπλέον αστυνομική προστασία για την περιφρούρηση του χώρου, δεδομένου ότι η περιοχή είναι γνωστή ως πεδίον λαμπρό για τους αρχαιοκάπηλους.

Η ζωή της γυναίκας που ώς τώρα έκανε παρέα με λίγους φίλους, καθώς δεν στάθηκε τυχερή στην προσωπική της ζωή και η μοναχοκόρη της από τον πρώτο της γάμο ζει μόνιμα στη Γαλλία αλλάζει άρδην. Το ατημέλητο λουκ της που περνούσε σχεδόν απαρατήρητο από τους συναδέλφους της στο γραφείο ή τους ακροατές της στις διαλέξεις που δίνει στο εξωτερικό (ποτέ δεν ακολουθούσε τη μόδα λένε όσοι την γνωρίζουν καλά, καθώς κύριο μέλημα της είναι το διάβασμα) τώρα προσπαθεί να το κρύψει κάτω από το καπέλο της. Και κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να μην την αντιληφθούν οι τηλεοπτικές κάμερες και οι φωτορεπόρτερ ελληνικών και διεθνών μέσων ενημέρωσης, καθώς η εντολή που έχει λάβει από τους πολιτικούς της προϊσταμένους είναι ρητή: δεν θα διαρρεύσει ουδεμία πληροφορία προς καμία κατεύθυνση.

ΑΔΗΦΑΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ. Ο,τι κι αν σημαίνει ο τάφος της Αμφίπολης, όποιος κι αν είναι θαμμένος εκεί, το σίγουρο είναι ότι εκείνη θα συνδέσει το όνομά της με μια αρχαιολογική στιγμή που, αν μη τι άλλο, προκαλεί παγκόσμιο ενδιαφέρον. Και ποιος ξέρει, ίσως τις ώρες που όλοι αναρωτιούνται ποιος ή ποιοι τελικά είναι θαμμένοι μέσα σε τούτο τον εντυπωσιακό τάφο, εκείνη να αναρωτιέται αν έχει περάσει εκείνη τη λεπτή γραμμή που χωρίζει το όνειρο κάθε αρχαιολόγου –να έχει την τύχη να αναμετρηθεί με ένα σπουδαίο εύρημα –από τον εφιάλτη της αδηφάγου δημοσιότητας που ενδέχεται να αντιμετωπίσει ως φούσκα την ανακάλυψή της, αν αποδειχθεί τελικά ότι στον τάφο δεν είναι θαμμένο κάποιο λαμπερό ιστορικό πρόσωπο. Μήπως όμως και όλα μας τα όνειρα –καλά ή εφιάλτες –δεν είναι μια φούσκα που σκάει μόλις ξυπνήσουμε;