Αν Κάρσον: «Αντιγόνη» στην κόψη του χρόνου

Οταν της ζητούν ένα βιογραφικό, αρκείται στην εξής διατύπωση: «Γεννήθηκε στον Καναδά και για να ζήσει διδάσκει Αρχαία Ελληνικά». Σε ακραίες περιπτώσεις προσθέτει άλλη μια φράση: «Οταν δεν διδάσκει, της αρέσει να ζωγραφίζει ηφαίστεια».

Η σχέση της, άλλωστε, με την αρχαία ελληνική γραμματεία είναι διαρκής: καθηγήτρια Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, έχει μεταφράσει στα αγγλικά 8-9 αρχαίες τραγωδίες, έχει επίσης μεταφράσει ολόκληρη την ποίηση της Σαπφώς (το βιβλίο λέγεται «If not, Winter – Αν όχι, Χειμώνας») και έχει κατά κόρον χρησιμοποιήσει –και «πειράξει» –την ελληνική μυθολογία στην ποίησή της. Στο βιβλίο της «Αυτοβιογραφία του κόκκινου» παίρνει ένα ποίημα του Στησίχορου για τον Γηρυόνη, το μυθολογικό τέρας που σκότωσε ο Ηρακλής και του πήρε τα βόδια, και σκαρώνει μια ιστορία ερωτική ανάμεσα στους δύο θηριώδεις άνδρες. Επανέρχεται δε στον ίδιο μύθο, ως σίκουελ, στο βιβλίο της «Red Doc>».

Η 63χρονη ποιήτρια από το Τορόντο θεωρείται από τις κορυφαίες της αμερικανικής ηπείρου. Εχει λάβει πλήθος βραβείων, ανάμεσά τους και το T.S. Eliot, το σπουδαίο βρετανικό βραβείο, για τη συλλογή της «Η ομορφιά του συζύγου» (2001), με τον υπότιτλο «Μυθοπλαστικό δοκίμιο σε 29 τάνγκο». Στο βιβλίο αυτό πενθεί για την απώλεια του γάμου της. Του γάμου της με έναν σύζυγο με τον οποίο η λογική έλεγε ότι έπρεπε να έχει χωρίσει από χρόνια, το συναίσθημα όμως και η σεξουαλική έλξη την παγίδευσαν.

Στο βιβλίο της «Λίγα λόγια» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδ. Πατάκη σε μετάφραση Χάρη Βλαβιανού –ο οποίος και την προλόγισε στη χθεσινοβραδινή εκδήλωση –η Αν Κάρσον γράφει: «Θα κάνω τα πάντα για να αποφύγω την πλήξη». Αλλά την πλήξη την καταπολεμά περισσότερο με τη μοναξιά. Παρότι στην ποίησή της είναι τολμηρή, στην καθημερινή της συμπεριφορά είναι μάλλον συνεσταλμένη, ίσως και φοβική. Πιο πολύ γράφει παρά μιλάει ενώ όταν της ζήτησαν από τους «Νιου Γιορκ Τάιμς» να της κάνουν ένα πορτρέτο, το έζησε σαν εφιάλτη.

Ο δημοσιογράφος την ακολουθούσε σε κάθε της βήμα καταγράφοντας τις συνήθειές της. Εβλεπε για ημέρες τι ψωνίζει, τι λέει στους φοιτητές της, πώς κρατάει την αναπνοή της όταν γράφει. Αλλά δεν της πήρε λέξη και χρειάστηκε να ανταλλάξουν μετά κάποια ηλεκτρονικά μηνύματα για να συμπληρωθεί το αφιέρωμα.

Στο εν λόγω πορτρέτο, με τίτλο «Η ανεξιχνίαστη ευφυΐα της Αν Κάρσον», ο δημοσιογράφος Σαμ Αντερσον γράφει ότι «η Κάρσον δίνει την εντύπωση κάποιου που έρχεται από έναν άλλο κόσμο, εξωγήινο ή αρχαίο, για τον οποίο οι σύγχρονες γήινες κατηγοριοποιήσεις είναι υπερβολικά τεχνητές και απλοϊκές για να περιέχουν οτιδήποτε μοιάζει με την πραγματική αλήθεια που εκείνη είναι αποφασισμένη να αναδείξει». Και προσθέτει: «Για δύο δεκαετίες η δουλειά της μετακινήθηκε –φράση τη φράση, γραμμή τη γραμμή –προς κατευθύνσεις που ένα ανθρώπινο μυαλό ποτέ δεν θα έπαιρνε υπό κανονικές συνθήκες».

Ο Χάρης Βλαβιανός λέει στα «ΝΕΑ» ότι το πρώτο της βιβλίο ήταν δοκιμιακό και ότι για πολλά χρόνια δεν έβρισκε εκδότη να δημοσιεύσει την ποίησή της. Το πρώτο της ποιητικό βιβλίο δημοσιεύτηκε όταν ήταν 42 χρονών, έκτοτε όμως είναι οι εκδότες που την κυνηγούν. Φέτος ήταν η Νο1 σε πωλήσεις ποιητικών βιβλίων στη λίστα μπεστ σέλερ των «Νιου Γιορκ Τάιμς». «Θέλει να κινητοποιεί το μυαλό», μας λέει. «Το έργο της έχει μεγάλο στοχαστικό βάθος και ο τρόπος που κινείται στη γλώσσα φέρνει κάτι το καινούργιο, που κανένας άλλος ποιητής δεν έχει καταφέρει».