Οι στίχοι του Κ.Π. Καβάφη έχουν γεμίσει την Αθήνα. Αλλά και τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Αστικά λεωφορεία βαμμένα κόκκινα, τοίχοι στο μετρό και συρμοί του τραμ προσέφεραν τις επιφάνειές τους σε στίχους του αλεξανδρινού ποιητή. Η ιδέα αποτελεί την πρώτη μιας σειράς δράσεων με πρωτοβουλία του Αρχείου Καβάφη, το οποίο έχει περιέλθει στην κυριότητα του Ιδρύματος Ωνάση, με στόχο οι στίχοι να συναντήσουν στους δρόμους τους ανθρώπους για τους οποίους γράφτηκαν.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συμμετέχουν και οι εκτός Αθήνας, παρατηρώντας διαδικτυακά την καβαφική παρέμβαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Πολλοί, δε, με φράσεις σύντομες, χλευαστικές ή καυστικές και παρεμβάσεις photoshop πάνω στη φωτογραφία του «καβαφικού» κόκκινου λεωφορείου με φόντο το κτίριο της Βουλής δηλώνουν την αντίθεσή τους. Η οποία επικεντρώνεται στην αποσπασματική επιλογή μεμονωμένων στίχων, γραφιστικό εύρημα με το οποίο ουδείς –ισχυρίζονται –συναντά την ποίηση, ούτε κατανοεί το σύνθετο έργο του Καβάφη.

Οι στίχοι «Και τέλος πάντων, να τραβούμ’ εμπρός» και «Είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία» (από το ποίημα «Εν μεγάλη ελληνική αποικία, 200 π.Χ.») σε λεωφορείο προκαλούν αντιδράσεις: «Είναι απάτη προς τους αναγνώστες και ύβρις προς τον ποιητή, αφενός επειδή η λέξη «βία» δεν έχει τη σημασία της βίας «απ’ όπου κι αν προέρχεται» αλλά της βιασύνης. Αν προστεθεί ακόμη ένας στίχος, το νόημα αλλάζει: «Ισως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός. / Να μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία»», γράφει σε ιστολόγιο ο συγγραφέας Νίκος Σαραντάκος, μιλώντας για «ψιλοκομμένο Καβάφη».
«Ναι μεν το κάθε ποίημα αποτελεί μια ενότητα, όμως και κάθε στίχος διατηρεί την αυτοτέλειά του. Επιλέξαμε στίχους που δημιουργούν περιέργεια, προκαλούν την αντίδραση του κοινού, διότι ναι μεν το όνομα του Καβάφη είναι στη μόδα, το έργο του όμως είναι ένα απέραντο πεδίο», εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο ακαδημαϊκός σύμβουλος του πρότζεκτ Αναστάσιος – Ιωάννης Δ. Μεταξάς.

«Επιλέξαμε τον στίχο «είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία». Είναι ένας στίχος που προκαλεί ανησυχία διότι ο κόσμος δεν ξέρει ότι ο ποιητής εννοεί τη βιασύνη κι έτσι συνεχίζεται ο διάλογος. Πιστεύω ότι με την προσπάθειά μας αυτή ανταποκρινόμαστε στην κοινωνική ευθύνη που έχουμε απέναντι στο Αρχείο Καβάφη. Οι πρώτες αντιδράσεις είναι απίστευτες, αλλά θα περιμένουμε να δούμε σε μερικές ημέρες τις πωλήσεις των έργων του ποιητή».

Στο facebook, διαφωνούντες αφαίρεσαν από τις φωτογραφίες του λεωφορείου τους στίχους προσθέτοντας συνθήματα. Επισημαίνοντας ότι στην εποχή μας «τα εύκολα σλόγκαν είναι ο κανόνας, γι’ αυτό και ο Πάουλο Κοέλιο θεοποιήθηκε με εύπεπτες βλακείες». Επομένως, η αποσπασματική επιλογή στίχων υποβιβάζει έναν ποιητή στο επίπεδο του σλόγκαν.
Κάποιοι, δε, σημειώνουν ότι η ποίηση «είναι άσκηση δωματίου και όχι προπόνηση γηπέδου», γι’ αυτό και δεν είναι επιτυχημένη καμία απόπειρα σύζευξής της με άλλη τέχνη. «Επιλέξαμε στίχους που να είναι εύκολα καταληπτοί για κάποιον που δεν γνωρίζει την ποίηση του Καβάφη», σημειώνει στα «ΝΕΑ» η υπεύθυνη σχεδιασμού δράσεων του Αρχείου Καβάφη, Αφροδίτη Παναγιωτάκου.

«Σαν μπλόγκερ»

Η φιγούρα του ποιητή που σχεδίασαν οι εικαστικοί Beetroot έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων. «Για ποιον λόγο να παρουσιάζουμε ως νεκρό έναν ποιητή που μοίραζε τα ποιήματά του σε μονόφυλλα και λειτουργούσε όπως ένας σημερινός μπλόγκερ, όπως έχει χαρακτηριστικά ειπωθεί;», αντιτείνει η κυρία Παναγιωτάκου. «Θέλαμε μια δυναμική φιγούρα. Δεν θέλουμε η έννοια της ιερότητας να προκαλεί φοβία βεβήλωσης.

Ο Σαίξπηρ είναι λιγότερο ιερός; Οταν βλέπουμε μέσα από τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα τα παιδιά να ζωγραφίζουν τον Καβάφη ως κόμικς και να κάνουν τους στίχους χιπ-χοπ τραγούδια, για μας είναι επιτυχία».