Το νέο Big Bang της κλασικής μουσικής

Τρεις βαθιές σαγηνευτικές φωνές από την Ιταλία. Μερικές δεξιοτεχνικές δοξαριές από τη Βαλτική. Μια γοητευτική πιανιστική συγχορδία από τον Καναδά. Ενα μουσικό όραμα από την Σιβηρία…

Κάπως έτσι μοιάζει να ξεκίνησε το καινούργιο Big Bang (η έκρηξη που φέρεται να δημιούργησε τον κόσμο) στην κλασική μουσική, από νέους ηλικιακά και ιδιοσυγκρασιακά μουσικούς από όλο τον κόσμο και φτιάχνει το σάουντρακ ενός γενναίου, νέου κόσμου –κατά Αλντους Χάξλεϊ –με τις ξεπεσμένες αξίες του παλιού να βυθίζονται στο τέλμα της κρίσης.

Δεν είναι τυχαίο που ως κυρίαρχο πρόσωπο σε αυτή τη νέα έκρηξη δημιουργίας και ταλέντου στην κλασική μουσική, που υποφέρει εσχάτως από συναυλιακές υπερβολές και βελτιωμένες σε κομπιούτερ «σέξι» εικόνες του σταρ σίστεμ, ξεχωρίζουμε έναν Ελληνα (κάτι που έκανε πολύ πρόσφατα και η ιταλική εφημερίδα «Ρεπούμπλικα»).

Ο μαέστρος Θόδωρος Κουρεντζής είναι φωτεινό παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να λάμψει διεθνώς ένα μουσικό όραμα, ακόμη και από την ρωσική εσχατιά. Διευθύνοντας πρώτα την Οπερα του Νοβοσιμπίρσκ και έπειτα εκείνη της Περμ, «ένα κρυμμένο πολιτιστικό διαμάντι στα Ουράλια» κατά τους ξένους κριτικούς, απέκτησε φανατικό θαυμαστή τον Βλαντίμιρ Πούτιν και έφερε τη χήρα του συνθέτη Ντμίτρι Σοστακόβιτς επανειλημμένως στο καμαρίνι του. Παράλληλα εκτιμήθηκε για τα μεγάλα «όχι» του: για τη διεύθυνση του περίφημου Μπαλσόι ή του Τεατρ ντε λα Μονέ των Βρυξελλών και μεγάλων γερμανικών ορχηστρών που του προσφέρθηκαν.

Αν και είχε υποτροφία δε για την περίφημη Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης, επέλεξε τα «μικρά» ρωσικά λυρικά θέατρα. «Θεωρώ ότι είναι καλό να παίρνεις θέση μόνο όπου μπορείς να κάνεις δομικές αλλαγές. Να πλάσεις από την αρχή ένα θέατρο που δίνει Φως!», εξηγεί στα «ΝΕΑ» από το Παρίσι όπου ηχογραφεί.

«Η παραδοσιακή ψευδοακαδημαϊκή παράδοση έχει πεθάνει. Και ήρθε η ώρα πια για αλλαγές. Η Ρωσία αυτή τη στιγμή, εκτός του αμερικανικού μπλοκ και με το μουσικό σύστημα να καταρρέει και να αντικατοπτρίζει την κατάντια του πολιτικού κόσμου, προσφέρει τη δυνατότητα να κάνεις ριζοσπαστικά πράγματα και να φέρεις νέες απόψεις. Η ριζοσπαστική Ρωσία έχει ταχθεί στο πλευρό μου για ένα νέο όνειρο, κάτι που να έχει αξία. Μακριά από το τρέχον του συστήματος που υπηρετεί νοσηρά την εικόνα –την ηδονή που δημιουργεί στον θεατή ότι μια τραγουδίστρια, που τη φωτογραφίζει με μαγιό και την περνάει από photoshop, έχει γεννητικά όργανα!»

Δεν είναι μόνος στο χτίσιμο αυτού του νέου μουσικού ονείρου ο –σαραντάρης πια –Θόδωρος Κουρεντζής. Εχει μαζί του ή πλάι του μια σειρά από νέους ταλαντούχους μουσικούς από την παραδοσιακά «μουσική» Ευρώπη και όλο τον κόσμο, που κάνουν τη διαφορά. Αλλοι με ρεκόρ (όπως οι 13 νότες το δευτερόλεπτο που «πιάνει» το δοξάρι του γερμανού βιολονίστα Ντέιβιντ Γκάρετ, ο οποίος έχει αναδειχθεί σε σούπερσταρ των συναυλιών παίζοντας και τον «Ζορμπά»), άλλοι με το «σκάψιμο» σε νέο ρεπερτόριο (όπως η αγαπημένη των Ιταλών μέτζο σοπράνο Τσετσίλια Μπάρτολι) και άλλοι με εντυπωσιακές φωνές (το εφηβικό τρίο των Ιταλών Il Volo ή ο γερμανός τενόρος Γιόνας Κάουφμαν και ο Ιταλός Βιτόριο Γκρίγκολο). Ακόμη και με ντιβίστικες υπερβολές, όπως οι κινέζοι πιανίστες, ο διεθνής σούπερσταρ Λανγκ Λανγκ και η νεότερη Γιούγια Γουανγκ.

Ο έλληνας μαέστρος, συνθέτης και ποιητής δεν θα είναι πολύ ευχαριστημένος να δει δίπλα του τους τελευταίους, καθώς διαχωρίζει όσους ακολουθούν το «σταριλίκι» του συστήματος από εκείνους που κάνουν ουσιαστική δουλειά όχι υποχρεωτικά λουσμένοι στα φώτα της δημοσιότητας. Ομως οι περισσότεροι μουσικοί του νέου Big Bang στην κλασική μουσική θέτουν το ταλέντο τους στην υπηρεσία ενός καινούργιου κόσμου, τον οποίο αγάπησαν από τα μικράτα τους, όπως ο Κουρεντζής που άρχισε να μελετά βιολί από τα επτά. Ο βενεζουελάνος μαέστρος Γκουστάβο Ντουνταμέλ, που δουλεύει με φτωχά παιδιά από τις φαβέλες, ο μικρός καναδός πιανίστας Γιαν Λισιέτσκι και άλλοι, γυρίζοντας τον κόσμο με παρτιτούρες, κάνουν τη διαφορά. Και, κατά κάποιον τρόπο, μια νέα αρχή.

«Υπήρχαν πάντοτε νέοι εξαιρετικοί μουσικοί», λέει ο Θόδωρος Κουρεντζής, «αλλά δεν τους μάθαινε κανείς καθώς έκρυβε η υποτιθέμενη ευημερία το ταλέντο τους. Τώρα που χάθηκε η πλαστή ευημερία και αυτό το απαίσιο σύστημα αφαίρεσε την ελληνική σκέψη από τα πράγματα, αναγκαζόμαστε να επιστρέψουμε στην ουσία. Στο κέντρο μας –κατά τα λόγια του Εζρα Πάουντ. Τα όνειρα θα πάρουν την εκδίκησή τους. Οπως έλεγε ο Ντοστογιέφσκι, το κάλλος θα μας σώσει!»