«A Greek Portofolio»: Ενας ξεχασμένος θησαυρός από την Ελλάδα του ’60 με «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο»

Βγήκε για κυνήγι στην ελληνική ύπαιθρο πριν από 50 χρόνια. Στα χέρια του δεν κρατούσε καραμπίνα αλλά μια αναλογική φωτογραφική μηχανή. Και θηράματά του δεν ήταν ούτε αγριογούρουνα ούτε πτηνά του ουρανού, αλλά η Ελλάδα και οι μικρές καθημερινές στιγμές των κατοίκων της. Στιγμές που είχαν στοιχειώσει τα παιδικά όνειρά του, καθώς οι πρόσφυγες γονείς του μιλούσαν διαρκώς για τη χαμένη πατρίδα.

Τη λεία του από εκείνο το ταξίδι –που ήταν προγραμματισμένο για λίγους μήνες και κατέληξε να διαρκέσει δύο χρόνια –αποφάσισε να ξεδιαλέξει ο Κωνσταντίνος Μάνος, ο φωτογράφος με τις ελληνικές ρίζες ο οποίος γεννήθηκε στην Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας των Ηνωμένων Πολιτειών, έχει συνεργαστεί με μεγάλα περιοδικά όπως το «Εσκουάιερ», το «Λάιφ» και το «Λουκ» και έχει δει τη δουλειά του να εκτίθεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης.

Επί δύο χρόνια τύπωνε και προσπαθούσε να εντοπίσει μέσα στα καρέ του πού συναντιόταν η Ελλάδα που είχε ονειρευτεί με εκείνη που πραγματικά είχε συναντήσει. Και τελικά από τις 320 αργυροτυπίες του, επέλεξε τις 112 που θεωρούσε πιο πολύτιμες, πιο όμορφες και πιο χαρακτηριστικές για ό,τι σήμαινε για εκείνον Ελλάδα και τις περιέλαβε στην έκδοση «Α Greek Portfolio».

Οι υπόλοιπες 208 εκτυπώσεις μπήκαν σε ένα κουτί και ξεχάστηκαν με το πέρασμα του χρόνου.

Σήμερα, μισό αιώνα αργότερα, ο Κωνσταντίνος Μάνος επιστρέφει ακόμη μία φορά στα πάτρια. Μόνο που αυτήν τη φορά αποφασίζει να ξεθάψει εκείνο το κουτί με όσα τον είχαν μεν γοητεύσει αλλά δεν είχε αποφασίσει να συμπεριλάβει στην έκδοση για την Ελλάδα. Εικόνες μοναδικές από μια χώρα που άλλαξε δραματικά. Πρόσωπα που δεν ζουν, συνήθειες που εξαφανίστηκαν, τόποι που αλλοιώθηκαν στο όνομα της ανάπτυξης. Τις ξανακοίταξε και αποφάσισε πως ήρθε η ώρα να τις μοιραστεί με όσους αγαπούν τη δουλειά του, με όσους νοσταλγούν μια Ελλάδα που χάθηκε, όσους θέλουν να γνωρίσουν μια Ελλάδα που δεν πρόλαβαν να ζήσουν.

Αυτές τις φωτογραφίες που δεν είχαν την τύχη να ταξιδέψουν στο Ινστιτούτο Τέχνης στο Σικάγο και στην Εθνική Βιβλιοθήκη στο Παρίσι όπως εκείνες του Greek Portfolio –λεύκωμα που κυκλοφόρησε το 1972 και απέσπασε διεθνείς διακρίσεις –αποφάσισε να παρουσιάσει και να δωρίσει στο Μουσείο Μπενάκη. Και για πρώτη φορά να τις μοιραστεί με το ευρύ κοινό μέσα από μια πολυτελή έκδοση 120 σελίδων στην οποία περιλαμβάνονται περισσότερες από 100 φωτογραφίες και η οποία θα κυκλοφορήσει αύριο με «τα ΝΕΑ Σαββατοκύριακο».

ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ. Γιατί αποφάσισε να παρουσιάσει τώρα ένα ενδεικτικό σύνολο της ασπρόμαυρης δουλειάς του στην Ελλάδα της κρίσης; «Διότι είναι σημαντικό να μην ξεχάσετε την έννοια του χωριού. Μακάρι να μπορούσε να υπάρχει μια μόνιμη έκθεση με φωτογραφίες και αντικείμενα που να θυμίζει τις αξίες του», έλεγε πρόσφατα σε συνέντευξή του στα «ΝΕΑ».

«Ταπεινή ευχή μου είναι οι φωτογραφίες μου από την ελληνική ύπαιθρο να αντέξουν στον χρόνο και να υπενθυμίζουν σε όλους τους Ελληνες τις ρίζες μας και τις αξίες που κουβαλάμε από τα χωριά των προγόνων μας», επισημαίνει άλλωστε και στον πρόλογο της έκδοσης που θα κυκλοφορήσει αύριο με «τα ΝΕΑ».

Συνεργάτης του μεγάλου ειδησεογραφικού πρακτορείου Μάγκνουμ, ο Κωνσταντίνος Μάνος τη μια στιγμή κάλυπτε την επικαιρότητα, η οποία δεν στερούνταν έντασης, και την άλλη πατούσε το κλείστρο και ο φακός του είχε συλλάβει εικόνες γεμάτες ποίηση και ομορφιά, καθώς δάσκαλό του θεωρεί τον Ανρί Καρτιέ Μπρεσόν. Ποιο ήταν το μυστικό του;